Phytocenotic structure and physico-chemical properties of a small water body in agricultural landscape

• Autorzy: Sender J. , Kulak A.

Warianty tytułu

PL

Struktura fitocenotyczna oraz właściwości fizyczno-chemiczne wód małego zbiornika krajobrazu rolniczego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Small water bodies, until recently considered as wasteland, are an essential element of the so-called small water retention. Their main use can vary significantly, but they always play a positive role by increasing water resources and enhancing the natural values of the landscape. Moreover, by increasing biodiversity thanks to plants forming habitats for many species of flora and fauna, small water bodies act as a biofilter, improving water quality. But these small reservoirs belong to the groups of waters that are most exposed to damage, especially within the catchment area. Because of the invaluable role of small farmland water bodies, a study was undertaken to investigate their phytocenotic structure. In addition, an attempt was made to assess the level of threats and to indicate their role in the development of habitat conditions. The investigated reservoir was created in 2007. Before that time, it functioned as a part of the Zemborzycki reservoir, as they were close to each other. Almost the entire surrounding of this small reservoir consisted of farmland. In 2011 a revitalization project was carried out in the reservoir. Plants typical for wetland habitats were mainly introduced, while synanthropic vegetation was removed. Based on chemical and physical analyses, it can be concluded that the investigated reservoir serves as a natural biofilter thanks to the qualitative and quantitative changes in the structure of macrophytes. After the revitalization project, the investigated pond gained new aesthetic and ecological qualities.

PL

Małe zbiorniki wodne, do niedawna uważane za nieużytki, są podstawowym elementem tzw. małej retencji. Zasadnicze przeznaczenie może być bardzo różne, ale zawsze pełnią pozytywną rolę zwiększając zasoby wodne i wzbogacając walory przyrodnicze krajobrazu. Dodatkowo poprzez zwiększanie różnorodno ści biologicznej, dzięki roślinom je porastającym i tworzącym siedliska dla wielu gatunków flory i fauny, małe zbiorniki wodne pełnią rolę biofiltra, poprawiaj ąc jakość wody. Jednakże te małe zbiorniki wodne nale żą także do najbardziej zagrożonych. Ze względu na nieocenioną rolę małych zbiorników wodnych krajobrazu rolniczego, zostały podjęte badania obejmujące analizę ich struktury fitocenotycznej. Ponadto, podjęto próbę oceny stopnia zagrożenia i wskazanie jego roli w rozwoju warunków siedliskowych. Badany zbiornik powstał w 2007 roku. Wcześniej funkcjonował jako jedna z zatok Zalewu Zemborzyckiego. Niemalże całe bezpośrednie otoczenie małego zbiornika wodnego stanowiły pola uprawne. W roku 2011 przeprowadzono na tym terenie prace rewitalizacyjne. Wprowadzono głównie rośliny siedlisk wodno-błotnych, usunię- to zaś gatunki roślinności synantropijnej. W oparciu o wyniki fizyczno-chemicznych analiz wody zbiornika oraz wód podziemnych i powierzchniowych w bezpo- średnim jego otoczeniu można wnioskować, iż funkcjonuje on jako naturalny biofiltr. Zmiana w obsadzie roślin z pewnością wzmocniła proces oczyszczania wód, przepływających poprzez zbiornik do Zalewu. Po przeprowadzonych pracach rewitalizacyjnych mały zbiornik wodny krajobrazu rolniczego zyskał nowe wartości ekologiczne i estetyczne.

Słowa kluczowe

EN

phytocoenotic structure; physicochemical property; small water body; water quality; macrophyte; anthropogenic impact; agricultural landscape

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2014
• Tom: 67
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.31-40,fig.,ref.

Twórcy

autor

Sender J.

• Department of Landscape Ecology and Nature Protection, University of Life Sciences in Lublin, Dobrzanskiego 37, 20-262, Lublin

autor

Kulak A.

• Department of Landscape Ecology and Nature Protection, University of Life Sciences in Lublin, Dobrzanskiego 37, 20-262, Lublin

Bibliografia

• 1.Izydorczyk K, Fr ą tczak F, Drobniewska A, Badowska M, Zalewski M. Zastosowanie stref ekotonowych w ograniczaniu zanieczyszczeń obszarowych. Przegląd Komunal. 2010; 10: 79-81.
• 2.Hilbricht-I lkowska A. Strategia ochrony różnorodności biologicznej ekosystemów słodkowodnych. In: Ryszkowski L, Bałazy S, (eds) Poznań: Bonami; 1999: 37-58.
• 3.Pieńkowski P. Analiza rozmieszczenia oczek wodnych oraz zmian w ich występowaniu na obszarze Polski północno-zachodniej. Rozpr Monogr. 2003; 222: 122.
• 4.Mioduszewski W. Małe zbiorniki wodne. Falenty: IMUZ; 2006.
• 5.Szwerański S. The influence of the small reservoirs on the amount of suspended sediment in a stream and the sediment yield value. EJPAU, Environ. Develop, 2002; 5.2.
• 6.Kalbarczyk R. Oczka wodne w agroekosystemach: geneza i charakterystyka oczek wodnych. Aura. 2003; 12: 24-25.
• 7.Rodzik J, Dobrowolski R, Melke J. Estima-tion of kind, amount and mechanism of sedimentation in the Zemborzyce reservoir near Lublin. Teka Kom Ochr Srod Przyr. 2009; 6: 261-276.
• 8.Kasza H . Antropopresja a rozwój trofii wody w zbiornikach zaporowych. In: Mater. Konf. Nauk.: „Biologiczne aspekty funkcjonowania zbiorników zaporowych”. Akademia Rolnicza w Lublinie. 1999. p. 9-12.
• 9.Michalczyk Z, editor. The strategy of utilization and the protection of waters in river - the basin Bystrzyca. Hy-drographic investigations in cognition of the environment. Lublin: Wyd UMCS; 1997. (vol 5).
• 10.Radwan S , editor. Zemborzycki Reservoir - ecological structure, anthropogenic dangers and protection. Lublin: Wyd AR; 2006.
• 11.Sender J, Kułak A. Significance and development of small water body in the immediate vicinity of Zemborzycki water reservoir in Lublin. Teka Kom Ochr Srod Przyr. 2010; 7: 365-373.
• 12.Sender J , editor. Przyrodnicze i dydaktyczne zagospodarowanie oczka wodnego w sąsiedztwie 2 lagun fitolitoralowych Zalewu Zemborzyckiego. In: Raport z realizacji zadania badawczego. Lublin: Wydz Ochr Srod UM; 2011. p. 55.
• 13.Carlson RE. A trophic state index for lakes. Limnol Ocean. 1977; 22(2): 361-369. http://dx.doi.org/10.4319/lo. 1977.22.2.0361
• 14. Sender J. Struktura jakościowa i ilościowa zbiorowisk makrofitów w wybranych jeziorach Pojezierza Łęczyńsko--Włodawskiego [PhD thesis]. Poznań: UAM; 2004.
• 15.Sender J. The dynamics of macrophytes in a lake in an agricultural landscape. Limnol. Rev. 2012; 12(2): 93-100. http://dx.doi.org/10.2478/v10194-011-0049-6
• 16.Dzwonko Z. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Cracow: Instytut Botaniki UJ; 2007.
• 17.Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warsaw: Polish Scientific Publishers PWN; 2008.
• 18.Leaf SC, Chatterjee R. Developing a strategy on eutrophication. Water Sci Technol. 1999; 39(12): 307-314. http://dx.doi.org/10.1016/S0273-1223(99)00348-0
• 19.Sender J. Hydrobotaniczna charakterystyka stawów Poleskiego Parku Narodowego. Ekol Tech. 2011; 19(3): 145-151.
• 20.Sender J. Makroflora wodna i szuwarowa [Aquatic and rush macroflora]. In: Kornijów R, Buczyński P, (eds) Jezioro Skomielno (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie, Polska Wschodnia). Monografia przyrodnicza [Lake Skomielno (Łęczna-Wlodawa Lakeland, Eastern Poland). Environ-ment monograph]. Wydawnictwo Mantis, Olsztyn; 2012: 83-97.
• 21.Celiński F, Czylok A, Kubiak A. The natural guide after Dąbrowa Górnicza. Krzeszowice: Kubajak; 2001.
• 22.Rzętala M. Shore processes and the bottom sediments in some water reservoirs in under diverse anthropopression (with the use of an example of Silesian Upland and surroun-ded areas). Pr Nauk Uniw Śląskiego W Katowicach. 2003; (2169): 147.
• 23.Kajak Z. Eutrophication of lowland water reservoirs. In: Zalewski M, editor. Biological processes in protection and the reclamation of lowland water reservoirs. Łódź: Bibl Monit Środ PIOŚ WIOŚ ZES IŁ; 1995. p. 33-41.
• 24.Wysocki C, Sikorski P. Fitosocjologia stosowana. Warsaw: SGGW; 2002.
• 25.Sender J. Sources of threats and directions of macrophytes structure changes in the Zemborzycki Reservoir. Teka Kom Ochr Środ Przyr. 2007; 4: 221-228.

Identyfikatory

DOI

10.5586/aa.2014.013