Nestling food of European hole-nesting passerines: do we know enough to test the adaptive hypotheses on breeding seasons?

• Autorzy: Cholewa M. , Wesolowski T.

Warianty tytułu

PL

Czy o pokarmie piskląt wróblowych dziuplaków wiemy wystarczająco dużo, aby badać przystosowania pory rozrodu do zasobów pokarmu?

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Hole-nesting passerines constitute a 'model' group for which importance of synchronisation between food availability — mainly caterpillars — and appearance of nestlings is commonly postulated. Is there an adequate set of data allowing one to prove this relationship? The recent climate change could lead to a mis-match between food peaks and nestlings' appearance. Do the data exist that show that the birds have switched to other food sources? We analyse data on nestling food of eleven European hole-nesting passerines (158 papers). The diet of some species is hardly known (< 100 broods observed), there are large gaps in geographical coverage (70% of data from five countries — Germany, Russia, Slovakia/Czech Republic, Poland and Great Britain) and most of studies do not meet the minimum requirement of representativeness (three seasons, > 20 broods/season), which limits their external validity. The majority of investigations were done decades ago, in different conditions and most probably they cannot be treated as representative for the current situation. There is no study in which the past (before warming) and current nestling diet in the same local population have been compared, so, direct empirical support for the 'mismatch' idea is rather weak. Knowledge of nestling diet and its variation is far from adequate and new, properly designed, studies are needed.

PL

Wiedza na temat diety piskląt ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia powiązań między zasobami pokarmu a porą rozrodu ptaków, zarówno z punktu widzenia ewolucyjnego (adaptacje sezonów rozrodczych) jak i czynników bezpośrednich (skutki niedostatecznej synchronizacji dostępności pokarmu z okresem największego zapotrzebowania piskląt). Dziuplaki odżywiające się bezkręgowcami stanowią grupę „modelową”, dla której znaczenie synchronizacji dostępności pożywienia i pojawów piskląt jest powszechnie uznawanym „faktem”, jednak informacje na temat diety piskląt podawane są rzadko. Wszelkie uogólnienia na temat roli pokarmu piskląt, powinny być oparte na rzetelnych informacjach o jego składzie ilościowym, jak również, zmienności międzygatunkowej oraz wewnątrzgatunkowej w zależności od czasu i środowiska. Posiadając powyższe dane możemy sprawdzić, czy liściożerne gąsienice są rzeczywiście istotnym źródłem pokarmu dla piskląt dziuplaków wróblowych. Tylko wtedy uzasadnione jest oczekiwanie, iż pora rozrodu ptaków będzie zsynchronizowana z największą dostępnością gąsienic w środowisku. Czy są dostępne reprezentatywne dane potwierdzające te założenia? Obserwowane zmiany klimatu (ocieplenie) mogą powodować rozmijanie się terminów dostępności pożywienia i największych wymagań pokarmowych piskląt. Czy w takich sytuacjach ptaki zmuszone są do wykorzystywania innych, gorszej jakości źródeł pokarmu? Odpowiedź na to pytanie można uzyskać porównując przeszły i obecny skład pokarmu piskląt na tym samym terenie oraz w tym samym środowisku. Czy istnieją takie dane? Jak duża jest zmienność diety piskląt w zależności od regionu i gatunku? Czy możemy np. na podstawie danych z Hiszpanii oczekiwać podobnych wyników na terenie Rosji lub też określać pokarm jednego gatunku sikory na podstawie informacji dotyczących innych sikor? Może takie działanie nie jest uzasadnione? Poznanie odpowiedzi na te pytania jest ważne nie tylko z punktu widzenia akademickiego, ale również ochrony przyrody. W odpowiedzi na postawione wyżej pytania, zgromadziliśmy i zanalizowaliśmy dane o pokarmie piskląt jedenastu europejskich gatunków dziuplaków wróblowych (158 publikacji od 1906 do końca listopada 2011). Zebrane informacje okazują się być fragmentaryczne, nie wiemy wystarczająco dużo, aby odpowiedzieć dokładnie na większość pytań. Skład pokarmu piskląt niektórych gatunków jest słabo poznany (obserwowano mniej niż 100 lęgów), ograniczony jest również zasięg geograficzny badań (70% danych pochodzi tylko z pięciu państw; Fig. 1). Większość badań okazała się być krótkoterminowa (1-2 lata), oparta na małych próbach (< 20 lęgów/rok; Supplementary Information Tab. S1-S11). Ze względu na powyższe ograniczenia metodologiczne, wartość tych danych jest raczej ograniczona. Większość informacji została zebrana dekady temu, w dość różnych warunkach środowiskowych. Nieliczne prace opisują wyniki z ostatnich dwudziestu lat (Fig. 2). Podsumowując, wiedza o składzie pokarmu piskląt oraz jego zmienności jest niewystarczająca, wymaga uzupełnienia i nowych, prawidłowo zaplanowanych badań. Pogląd, iż pora rozrodu jest dostosowana do pojawu gąsienic jest tylko częściowo potwierdzony. Liściożerne gąsienice należą do dwóch najważniejszych typów pokarmu piskląt w 88% badań dotyczących modraszki i sikory ubogiej, ale są mniej istotne (34-42% badań) w przypadku muchołówki żałobnej, szpaka i pleszki (Tab. 1). Jedynie 20 prac i tylko o pięciu gatunkach opisuje sezonowe zmiany pokarmu piskląt (Supplementary Information Tab. S12). Gąsienice były ważniejszym typem pokarmu w diecie wczesnych niż późnych lęgów - odpowiednio 95 i 55% przypadków (Tab. 2). Również niewiele prac bada pokarm piskląt danego gatunku jednocześnie w różnych środowiskach.

Słowa kluczowe

EN

nestling; food; passerine; breeding season; breeding timing; catepillar; climate change; Great Tit; Parus major; Blue Tit; Cyanistes caeruleus; Coal Tit; Periparus ater; Crested Tit; Lophophanes cristatus; Marsh Tit; Poecile palustris; Willow Tit; Poecile montanus; Redstart; Phoenicurus phoenicurus; Pied Flycatcher; Ficedula hypoleuca; Collared Flycatcher; Ficedula albicollis; European Starling; Sturnus vulgaris; Eurasian Nuthatch; Sitta europaea

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2011
• Tom: 46
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.105-116,fig.,ref.

Twórcy

autor

Cholewa M.

• Laboratory of Forest Biology, Wrocław University, Sienkiewicza 21, 50–335 Wroclaw, Poland

autor

Wesolowski T.

• Laboratory of Forest Biology, Wrocław University, Sienkiewicza 21, 50–335 Wroclaw, Poland

Bibliografia

• Arnold K. E., Ramsay S. L., Donaldson C., Adam A. 2007. Parental prey selection affects risk taking behaviour and spatial learning in avian offspring. Proc. R. Soc. Lond. B 274: 2563-2569.
• Arnold K. E., Ramsay S. L., Henderson L., Larcombe S. D. 2010. Seasonal variation in diet quality: antioxidants, invertebrates and blue tits Cyanistes caeruleus. Biol. J. Linn. Soc. 99: 708-717.
• Atiénzar F., Barba E., Holleman L. J. M., Belda E. J. 2009. Nesting habitat requirements and nestling diet in the Mediterranean populations of Crested Tits Lophophanes cristatus. Acta Ornithol. 44: 101-108.
• Bańbura J., Blondel J., de Wilde-Lambrechts H., Galan M.-J., Maistre M. 1994. Nestling diet variation in an insular Mediterranean population of blue tits Parus caeruleus: effects of years, territories and individuals. Oecologia 100: 413-420.
• Bańbura J., Perret P., Blondel J., Thomas D. W., Cartan-Son M., Lambrechts M. M. 2004. Effects of Protocalliphora parasites on nestling food composition in Corsican Blue Tits Parus caeruleus: consequences for nestling performance. Acta Ornithol. 39: 93-103.
• Barba E., Atiénzar F., Marín M., Monrós J. S., Gil-Delgado J. A. 2009. Patterns of nestling provisioning by a single-prey loader bird, Great Tit Parus major. Bird Study 56:187-197.
• Barba E., Gil-Delgado A. 1990. Seasonal variation in nestling diet of the Great Tit Parus major in orange groves in eastern Spain. Ornis Scand. 21: 296-298.
• Barba E., Gil-Delgado J. A., Monrós J. S. 2004. Relationship between chick diet and breeding performance of Great Tits in a caterpillar-poor environment. In: van Emden H. F., Rothschild M. (eds). Insect and Bird Interactions. Intercept, Cambridge, pp. 233-238.
• Bauer Z., Trnka M., Bauerová J., Možny M., Štěpánek P., Bartošová L., Žalud Z. 2009. Changing climate and the phenological response of great tit and collared flycatcher populations in floodplain forest ecosystems in Central Europe. Int. J. Biometeorol. 54: 99-111.
• Bel'skii E. A., Bel'skaya E. A. 2009. Composition of Pied Flycatcher (Ficedula hypoleuca Pall.) nestling diet in industrially polluted area. Russ. J. Ecol. 40: 342-350.
• Betts M. M. 1955. The food of titmice in oak woodland. J. Anim. Ecol. 24: 282-323.
• Blondel J. 1985. Breeding strategies of the blue tit and coal tit (Parus) in mainland and island Mediterranean habitats: a comparison. J. Anim. Ecol. 54: 531-556.
• Blondel J., Dervieux A., Maistre M., Perret P.1991. Feeding ecology and life history variation of the blue tit in Mediterranean deciduous and sclerophyllous habitats. Oecologia 88: 9-14.
• Blondel J., Perret P., Anstett M.-C., Thébaud C. 2002. Evolution of sexual size dimorphism in birds: test of hypotheses using blue tits in contrasted Mediterranean habitats. J. Evol. Biol. 15: 440-450.
• Blondel J., Perret P., Maistre M. 1990. On the genetical basis of the laying-date in an island population of blue tits. J. Evol. Biol. 3: 469-475.
• Bösenberg K. 1964. Vergleichende Feststellungen zur Nestlingsnahrung von Trauerschnäpper (Ficedula hypoleuca [Pall.]), Kohlmeise (Parus major L.) und Blaumeise (Parus caeruleus L.) in verschiedenen Waldbiotopen. Beitr. Vogelkd. 9: 249-262.
• Bösenberg K. 1972. Die Nestlingsentwicklung bei einigen Höhlenbrütern während einer aviochemischen Maikäferbekämpfung. Beitr. Vogelkd. 18: 123-134.
• Both C., Artemyev A. V., Blaauw B., et al. 2004. Large-scale geographical variation confirms that climate change causes birds to lay earlier. Proc. R. Soc. Lond. B 271: 1657-1662.
• Both C., van Asch M., Bijlsma R. G., van den Burg A. B., Visser M. E. 2009. Climate change and unequal phenological changes across four trophic levels: constraints or adaptations? J. Anim. Ecol. 78: 73-83.
• Both C., Visser M. 2005. The effect of climate change on the correlation between avian life-history traits. Glob. Change Biol. 11: 1606-1613.
• Bureš S. 1995. Comparison of diet in collared flycatcher (Ficedula albicollis) and pied flycatcher (Ficedula hypoleuca) nestlings in a hybrid zone. Folia Zool. 44: 247-253.
• Bureš S., Horáčová K. 1998. [Diet of pied flycatcher (Ficedula hypoleuca) nestlings in hybrid zone with collared flycatcher (Ficedula albicollis) in Moravia). Zprávy MOS 56: 91-98.
• Bureš S., Střiteský J. 1996. [Diet of Collared Flycatcher (Ficedula albicollis) in a spruce forest]. Zprávy MOS 54: 75-78.
• Chmielewski F.-M., Rötzer T. 2001. Response of tree phenology to climate change across Europe. Agr. Forest Meteorol. 108: 101-112.
• Cowie J. R., Hinsley S. A. 1988. Feeding ecology of great tits (Parus major) and blue tits (Parus caeruleus), breeding in suburban gardens. J. Anim. Ecol. 57: 611-626.
• Cramp S., Perrins C. M. (eds). 1993-1994. The Birds of the Western Palearctic. Vol. VII—VIII. Oxford Univ. Press.
• Cramp S., Simmons K. E. L. (eds). 1988. The Birds of the Western Palearctic. Vol. V. Oxford Univ. Press.
• Crick H. Q. P. 2004. The impact of climate change on birds. Ibis 146: 48-56.
• Daan S., Dijkstra C., Drent R., Meijer T. 1988. Food supply and the annual timing of avian reproduction. Acta XIX Congr. Inter. Ornithol. 1: 392-407.
• Dornbusch M. 1981. Die Ernährung einiger Kleinvogelarten in Kiefernjungbestockungen. Beitr. Vogelkd. 27: 73-99.
• Drent R. H. 2006. The timing of birds' breeding seasons: the Perrins hypothesis revisited especially for migrants. Ardea 94: 305-322.
• Du Merle P., Mazet R. 1983. Stades phenologiques et infestation par Tortrix viridana L. (Lep., Tortricidae) des bourgeons du chęne pubescent et du chêne vert. Acta Oecol. 4: 47- 53.
• Dunn P. O. 2004. Breeding dates and reproductive performance. Adv. Ecol. Res. 35: 67-85.
• Dunnet G. M. 1955. The breeding of the starling Sturnus vulgaris in relation to its food supply. Ibis 97: 619-662.
• Eeva T., Lehikoinen E., Pohjalainen T. 1997. Pollution-related variation in food supply and breeding success in two hole- nesting passerines. Ecology 78: 1120-1131.
• Eeva T., Ryömä M., Riihimäki J. 2005. Pollution-related changes in diets of two insectivorous passerines. Oecologia 145: 629-639.
• Feeny P. 1970. Seasonal changes in oak leaf tannins and nutrients as a cause of spring feeding by winter moth caterpillars. Ecology 51: 565-581.
• Garría-Navas V., Sanz J. J. 2011. The importance of a main dish: nestling diet and foraging behaviour in Mediterranean blue tits in relation to prey phenology. Oecologia 165: 639-649.
• Gibb J. A., Betts M. M. 1963. Food and food supply of nestling tits (Paridae) in Breckland pine. J. Anim. Ecol. 32: 489-533.
• Glutz von Blotzheim U. N., Bauer K. M. 1988. Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Vol. 11/I. AULA-Verlag, Wiesbaden.
• Glutz von Blotzheim U. N., Bauer K. M. 1993. Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Vol. 13. AULA-Verlag, Wiesbaden.
• Graczyk R. 1974. [The nourishment composition of hollow birds nestlings in the gradation of pine lappet moth (Dendrolimus pini L.) in Wyszyna district]. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 65: 29-42.
• Graczyk R., Wąs F. 1968. [The settlement and nourishment composition of hatching hollow birds in stands endangered by sawfly (Acantholyda nemoralis Thorns.) gradation at Chrzelice Forest District Opole voivodeship]. Roczniki Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 41: 67-127.
• Grieco F. 2002. Foraging and its consequences in the breeding season of the Blue Tit (Parus caeruleus). PhD thesis, University of Utrecht, The Netherlands.
• Gromadzka J., Gromadzki M. 1978. [Nestling food of Starling, Sturnus vulgaris L. in Żuławy Wiślane]. Acta Ornithol. 16: 335-364.
• Grün G. 1972. Über das Variieren der Nestlingsnahrung bei der Tannenmeise. Falke 19: 125-129.
• Henze O.1960. Die ernährungsbiologischen Möglichkeiten für Höhlenbrüter in einer 14mal gespritzten Obstanlage. Probl. Angew. Orn. 30: 63-68.
• Henze O., Görnandt H. J. 1959. Die Nahrung höhlenbrütender Singvögel in einem Eichenwickler-Schadgebiet. Forstwiss. Centralblatt 78(7/8): 212-231.
• Horal D. 1994. [The diet of three species of Passerines (Passeriformes) in the gradation area of False Spruce Web worm (Cephalcia abietis)]. Zprávy MOS 52: 45-52.
• Immelmann K. 1971. Ecological aspects of periodic reproduction. In: Farner D. S., King J. R., Parkes K. C. (eds). Avian Biology. Vol. I. Academic Press, New York, pp. 342-389.
• Inozemtsev A. A. 1963. [Dietary preferences of birds and some causes of their variation]. Ornitologiia 6: 424-450.
• Isaksson C., Andersson S. 2007. Carotenoid diet and nestling provisioning in urban and rural great tits Parus major. J. Avian Biol. 38: 564-572.
• IPCC 2007. Climate Change 2007: Synthesis Report. Intergovernmental Panel on Climate Change, Geneva.
• Kluijver H. N. 1933. [Contribution to the biology and the ecology of the starling (Sturnus vulgaris vulgaris L.) during its reproductive period]. Versl. Meded. Plantenziektekd. Dienst. 69: 1-145.
• Korodi Gál J., Gyöfri A. 1958. Beiträge zur Ernährungsbiologie der Nestlinge des Gartenrotschwanzes (Phoenicurus phoenicurus L.). Stud. Cercet. Biol. 9: 59-67.
• Korol'kowa G. E. 1963. [Effect of birds on the abundance of insect pests]. Akademia Nauk SSSR, Moskva.
• Krištin A. 1994. Food variability of nuthatch nestlings (Sitta europaea) in mixed beech forests: where are limits of its polyphagy? Biologia 39: 773-779.
• Lack D. 1950. The breeding seasons of European birds. Ibis 92: 288-316.
• Lambrechts M. M., Adriaensen F., Ardia D. R., et al. 2010. The design of artificial nestboxes for the study of secondary hole-nesting birds: a review of methodological inconsistencies and potential biases. Acta Ornithol. 45: 1-26.
• Lambrechts M. M., Blondel J., Maistre M., Perret P. 1997. A single response mechanism is responsible for evolutionary adaptive variation in a bird's laying date. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 94: 5153-5155.
• López-López P., Verdejo J., Barba E. 2009. The role of pigeon consumption in the population dynamics and breeding performance of a peregrine falcon (Falco peregrinus) population: conservation implications. Eur. J. Wildl. Res. 55: 125-132.
• Mal'chevskii A. S. 1959. [Nesting life of song birds]. Nauka, Leningrad.
• Mansfeld K. 1938. Uber die Ernährung insektenfressender Vögel bei einer Massenvermehrung des Eichenwicklers und Großen Frostspanners. Deutsche Vögelwelt (Suppl 63): S170-S174.
• Mansfeld K. 1942. Zur Ernährung des Trauerfliegenschnäppers (Muscicapa hypoleuca Pall.) in Wald und Obstgarten. Anz. f. Schadlingskd. 18: 66-70.
• Massa B., Lo Valvo F., Margagliotta B., Lo Valvo M. 2004. Adaptive plasticity of blue tits (Parus caeruleus) and great tits (Parus major) breeding in natural and semi-natural insular habitats. Italian J. Zool. 71: 209-217.
• Mattes H., Tumbrinck J., Fischbacher M. 1996. Die Nestlingsnahrung von Kohl-, Tannen-, Alpen- und Haubenmeisen im Lärchen-Arvenwald des Engadins. Orn. Beob. 93: 293-314.
• Matthysen E., Adriaensen F., Dhondt A. A. 2011. Multiple responses to increasing spring temperatures in the breeding cycle of blue and great tits (Cyanistes caeruleus, Parus major). Glob. Change Biol. 17: 1-16.
• Maziarz M., Wesołowski T. 2010. Timing of breeding and nestling diet of Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix in relation to changing food supply. Bird Study 57: 540-552.
• McCleery R. H., Perrins C. M. 1998. ...temperature and egg- lying trends. Nature 391: 30-31.
• Minot O. E. 1981. Effects of interspecific competition for food in breeding blue and great tit. J. Anim. Ecol. 50: 375-385.
• Naef-Daenzer L., Naef-Daenzer B., Nager R. G. 2000. Prey selection and foraging performance of breeding Great Tits Parus major in relation to food availability. J. Avian Biol. 31: 206-214.
• Nour N., Currie D., Matthysen E., Van Damme R., Dhondt A. A. 1998. Effects of habitat fragmentation on provisioning rates, diet and breeding success in two species of tit (great tit and blue tit). Oecologia 114: 522-530.
• Perrins C. M. 1965. Population fluctuactions and clutch-size in the great tit, Parus major L. J. Anim. Ecol. 34: 601-647.
• Perrins C. M. 1970. The timing of birds' breeding seasons. Ibis 112: 242-255.
• Perrins C. M. 1973. Some effects of temperature of breeding in the Great Tit and Manx Shearwater. J. Reprod. Fertil. 19: 162-173.
• Perrins C. M. 1991. Tits and their caterpillar food supply. Ibis 133: 49-54.
• Pfeifer S., Keil W. 1958. Versuche zur Steigerung der Siedlungsdichte höhlen- und freibrütender Vogelarten und ernährungsbiologische Untersuchungen an Nestlingen einiger Singvogelarten in einem Schadgebiet des Eichenwicklers (Tortrix viridana L.) im Osten von Frankfurt am Main. Biol. Abhandl. 15-16: 1-52.
• Pfeifer S., Keil W. 1959. Siebenjährige Untersuchungen zur Ernährungsbiologie nestjunger Singvögel. Luscinia 32: 13-18.
• Poulsen J. G., Aebischer N. J. 1995. Quantitative comparison of two methods of assessing diet of nestling Skylarks (Alauda arvensis). Auk 112: 1070-1073.
• Przybyło R., Merilä J. 2000. Intersexual niche differentiation in the blue tit (Parus caeruleus). Biol. J. Linn. Soc. 69: 233-244.
• Ramsay S. L., Huston D. C. 2003. Amino acid composition of some woodland arthropods and its implications for breeding tits and other passerines. Ibis 145: 227-232.
• Ries W. 1976. Das Nahrungsspektrum von Jungvögeln zweier Heckengebiete im Naturpark Hoher Vogelsberg, mit Gewichtsanalyse gefütterter Arthropoden. Z. Angew. Zool. 63: 343-363.
• Royama T. 1970. Factors governing the hunting behaviour and selection of food by the Great Tit (Parus major L.). J. Anim. Ecol. 39: 619-668.
• Rytkönen S., Koivula K., Orell M. 1996. Patterns of per-brood and per-offspring provisioning efforts in the Willow Tit Parus montanus. J. Avian Biol. 27: 21-30.
• Safronov A. A. 1954. [Research on food of Pied Flycatcher and Great Tit]. In: [Attraction and translocation of beneficial birds in forest plantations]. Ministerstvo Sel'skogo Khoziaistva SSSR, Moskva, pp. 13-40.
• Schmidt K. H. 1984. Spring temperature and time of laying in tits. J. Ornithol. 125: 321-331.
• Simmons R. E., Avery D. M., Avery G. 1991. Biases in diets determined from pellets and remains: correction factors for a mammal and bird-eating raptor. J. Raptor Res. 25: 63-67.
• Sisask E., Mänd R., Mägi M., Tilgar V. 2010. Parental provisioning behaviour in Pied Flycatchers Ficedula hypoleuca is well adjusted to local conditions in a mosaic of deciduous and coniferous habitat. Bird Study 57: 447-457.
• Sparks T. H., Menzel A. 2002. Observed changes in seasons: an overview. Int. J. Climatol. 22: 1715-1725.
• Tima C. B. 1958. In: Spuris Z. D. (ed). [Attraction of beneficial hole-nesting birds to forests of Latvian SSR]. Akademiia Nauk Latviiskoi SSR, Riga, pp. 187-220. (according to Cramp & Perrins 1993)
• Török J. 1985. The diet niche relationships of the great tit (Parus major) and blue tit (Parus caeruleus) nestlings in an oak forest. Opuse. Zool. Budapest 19-20: 99-113.
• Török J. 1986. Food segregation in three hole-nesting bird species during the breeding season. Ardea 74: 129- 136.
• Tremblay I., Thomas D., Blondel J., Perret P., Lambrechts M. M. 2005. The effect of habitat quality on foraging patterns, provisioning rate and nestling growth in Corsican Blue Tits Parus caeruleus. Ibis 147: 17-24.
• Van Balen J. H. 1973. A comparative study of the breeding ecology of the great tit Parus major in different habitats. Ardea 61: 1-93.
• Van Dongen S., Backeljau T., Matthysen E., Dhondt A. A. 1997. Synchronization of hatching date with bud burst of individual host trees (Quercus robur) in the winter moth (Operophtera brumata) and its fitness consequences. J. Anim. Ecol. 66: 113-121.
• Van Noordwijk A. J., McCleery R. H., Perrins C. M. 1995. Selection for the timing of great tit breeding in relation to caterpillar growth and temperature. J. Anim. Ecol. 64: 451-458.
• Visser M. E., Adriaensen F., van Balen J. H., Blondel J., Dhondt A. A., van Dongen S. F., Ivankina E. V., Kerimov A. B., de Laet J., Matthysen E., McCleery R., Orell M., Thomson D. L. 2003. Variable responses to large-scale climate change in European Parus populations. Proc. R. Soc. Lond. B 270: 367-372.
• Visser M. E., Both C., Lambrechts M. M. 2004. Global climate change leads to mistimed avian reproduction. Adv. Ecol. Res. 35: 89-110.
• Visser M. E., Holleman L. J. M., Gienapp P. 2006. Shifts in caterpillar biomass phenology due to climate change and its impact on the breeding biology of an insectivorous bird. Oecologia 147: 164-172.
• Visser M. E., Lambrechts M. M. 1999. Information constraints in the timing of reproduction in temperate zone birds: Great and Blue Tits. In: Adams N. J., Slotow R. H. (eds).
• Proc. 22 Int. Ornithol. Congress. BirdLife, Johannesburg, pp. 249-264.
• Visser M. E., van Noordwijk A. J., Tinbergen J. M., Lessells C. M. 1998. Warmer springs lead to mistimed reproduction in Great Tits (Parus major). Proc. R. Soc. Lond. B 265: 1867-1870.
• Von Haartman L. 1954. Der Trauerfiiegenschnäpper. III. Die Nahrungsbiologie. Acta Zool. Fenn. 83: 1-96.
• Wesołowski T. 2006. Nest-site re-use: Marsh Tit Poecile palustris decisions in a primeval forest. Bird Study 53: 199-204.
• Wesołowski T. 2007. Lessons from long-term hole-nester studies in a primeval temperate forest. J. Ornithol. 148 (Suppl 2): S395-S405.
• Wesołowski T., Cholewa M. 2009. Climate variation and bird breeding seasons in a primeval temperate forest. Clim. Res. 38: 199-208.
• Wesołowski T., Rowiński P. 2006. Timing of bud burst and tree- leaf development in a multispecies temperate forest. Forest Ecol. Manage. 237: 387-393.
• Wilkin T. A., King L. E., Sheldon B. C. 2009. Habitat quality, nestling diet, and provisioning behaviour in great tits Parus major. J. Avian Biol. 40: 135-145.
• Zandt H. S., Strijkstra A. M., Blondel J., van Balen J. H. 1990. Two Mediterranean Blue Tit populations: are differences in the timing of breeding associated with caterpillar availability? In: Blondel J. (ed). Population biology of passerine birds. Springer-Verlag, Berlin, pp. 145-155.

Identyfikatory

DOI

10.3161/000164511X625874