Znaczenie wielkiego Ergu Wschodniego jako źródła osadów wydmowych obszaru szott Dżerid

• Autorzy: Borczuk A. , Dluzewski M.

Warianty tytułu

EN

The great eastern Erg as a source of dune sediments in the Schott Jerid region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of the research was to assess importance of the Great Eastern Erg as a source of dune sediments in the Chott Jerid region. Five dune fields were selected for the research, lying within Pleistocene or Holocene floor of the chott. Textural analysis of dune sediments were performed in order to determine the degree of aeolisation. It was found that the sediments are relatively similar within particular dune field as well as in the whole region. The dunes consists mostly of fine and very well sorted sand which testifies that the process of aeolisation has been active for a long time. Much better sorting of dune sediments comparing with substratum sediments can testify that the dune sediments do not originate from the local substratum. The dune and substratum sediments in the Chott Jerid region were compared with the dune sediments of the Great Eastern Erg. Dunes located S and W of the chott contain a high share of quartz which is very resistant for mechanical abrasion. This is an effect of a multiple and long-lasting process of redeposition. The mineral-lithological composition of the dunes resembles that of the Great Eastern Erg and is different from the local substratum (domination of gypsum). This shows that the dominant source of dune sediments S and W of the Chott Jerid is the Great Eastern Erg. Dunes locates east of the chott contain a lot of gypsum which is not resistant to mechanical abrasion. This is a result of a relatively short transport of dune sediment from its source. Similarities in mineral-lithological compositions of substratum and the dune sediments testifies that the dunes E of the chott originate from the local bedrock.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2006
• Tom: 37
• Opis fizyczny: s.99-124,tab.,wykr.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Borczuk A.

• Instytut Geochemii, Mineralogii i Petrologii, Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski w Warszawie, Warszawa

autor

Dluzewski M.

• Zakład Geomorfologii, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• Barczuk A., 1992. Petrology of the Precambrian Clastics and the Evolution of the Midcontinent Rift System (USA). Arch. Miner. T. XLVIII, z. 1-2, 123-204.
• Barczuk A., Dłużewski M., 2001. Źródło osadów eolicznych w obniżeniu Khargi (południowy Egipt) na podstawie ich cech teksturalnych. [w:] Pełka-Gościniak J., Szczypek T. (red.), Dynamiczne aspekty geomorfologii eolicznej. Sosnowiec, 51-61.
• Barczuk A., Dłużewski M., 2002. Wpływ cech teksturalnych na tempo rozprzestrzeniania się wybranych form wydmowych obniżenia Khargi. [w:] Warsztaty geomorfologiczne, Egipt 5-22. 04. 2002. WGiSR UW, SGP Mat. Konf., Warszawa.
• Barczuk A., Mycielska-Dowgiałło E., 2005. Znaczenie składu mineralnego osadów dla rozpoznania obecności procesów eolicznych. [w:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Prac. Sedymentolog., WGiSR UW, Warszawa.
• Barczuk A., Tatur A., 1999. Phosphate and Sulphate Minerals in the Soils of Antarctic Peninsula Region. Proc. of the IX Meeting of the Russian Mineralogical Soc., Sankt Petersburg, May 17- 21, 49-50.
• Barczuk A., Wyrwicki R., 1999. Litogeneza zsylifikowanej, trzeciorzędowej kredy jeziornej z KWB Bełchatów. Materiały IV Konferencji „Zagospodarowanie kopalin towarzyszących w górnictwie odkrywkowym”, Ślesin 5-7 maja 1999, [w:] Górnictwo odkrywkowe, nr 1, 83-93.
• Berendsen P., Barczuk A., 1993. Petrography and Correlation of Precambrian Clastic Sedimentary Rocks Associated with the Midcontinent Rift System. U.S. Geol. Survey Bull. 1989-E, El-E20.
• Borkowska M., Smulikowski K., 1973. Minerały skałotwórcze. Wyd. Geol., Warszawa.
• Brogowski Z., Czerwiński Z. 1971. Materiały do ćwiczeń z gleboznawstwa. Dział Wydawnictw SGGW, Warszawa.
• Chlebowski R., Lindner L., 1975. Wpływ podłoża na skład minerałów ciężkich głównych wysp lessowych NW części Wyżyny Małopolskiej. Acta Geol. Pol., 25, 163-178.
• Chlebowski R., Lindner L., 1976. Próba zastosowania analizy minerałów ciężkich w problematyce
• badawczej lessów na przykładzie lessów młodszych zachodniej części regionu świętokrzyskiego. Biul. Inst. Geol., 18, 293-301.
• Chlebowski R., Lindner L., 1992. Źródła materiału i warunki akumulacji lessów młodszych Wyżyny Małopolskiej. Biul. Geol. UW, 32, 13-50.
• Chlebowski R., Lindner L., Barczuk A., Bogucki A., Gozik P., Łańczont M., Wojtanowicz J., 2002. Warunki akumulacji lessów młodszych górnych Wyżyny Lubelskiej (Polska) i Wyżyny Wołyńskiej (Ukraina) na podstawie badań geologicznych i mineralogicznych. [w:] Mat. II Świętokrz. Spotk. Geol.-Geomorf. nt. Peryglacjał plejstoceński w osadach i rzeźbie obszaru Polski. Jodłowy Dwór, 9-11.05.2002.
• Folk R.L., Ward W., 1957. Brazos River bar: A study in the significance of grain size parameters. J. Sed. Petrol, 27.
• Goździk J., Mycielska-Dowgiałło E., 1988. Geneza zmatowienia powierzchni dobrze zaokrąglonych ziarn kwarcu w świetle badań w mikroskopie elektronowym. [w:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Geneza osadów i gleb w świetle badań w mikroskopie elektronowym. UW, 57-64, 162-165.
• Kuenen Ph.H., Perdok W.G., 1962. Frosting and defrosting of quartz sand grains. Journal of Geology vol. 90.
• Mycielska-Dowgiałło E., 1980. Wstęp do sedymentologii (dla geografów). WSP w Kielcach, Kielce.
• Mycielska-Dowgiałło E., 1988. Cechy urzeźbienia powierzchni ziarn kwarcu z wydm różnych regionów świata. [w:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Geneza osadów i gleb w świetle badań w mikroskopie elektronowym. UW., Warszawa, 47-54.
• Mycielska-Dowgiałło E., 1993. Estimates of Late Glacial and Holocene aeolian activity in Belgium, Poland and Sweden. Boreas 22, 165-170.
• Mycielska-Dowgiałło E., 1995. Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna. [w:] Mycielska-Dowgiałło E., Rutkowski J. (red.), Badania osadów czwartorzędowych. WGiSR UW, PIG, PAN, Warszawa, 29-105.
• Mycielska-Dowgiałło E., 2001. Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Prac. Sedymentolog., WGiSR UW, Warszawa.
• Racinowski R., 1995. Analiza minerałów ciężkich w badaniach osadów czwartorzędowych Polski. [w:] Mycielska-Dowgiałło E., Rutkowski J. (red.), Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników, WGiSR UW, Warszawa, 151-166.
• Woronko B., 2000. The influence of climatic conditions on the surface character of aeolian sand quartz grains. [w:] Dulias R., Pełka-Gościniak J. (red.), Aeolian processes in diferent landscape zones. Sosnowiec. str. 18-27.
• Woronko B., 2001. Znaczenie analizy obtoczenia i zmatowienia powierzchni ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej w interpretacji genetycznej osadów czwartorzędowych. [w:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Warszawa, 21-33.
• Woronko B., 2002. Charakterystyka ziarn kwarcowych budujących wydmy obniżenia Khargi. [w:] Warsztaty geomorfologiczne, Egipt 5-22. 04. 2002, WGiSR, SGP Mat. Konf., Warszawa.