Rola instrumentów finansowych Wspólnej Polityki Rolnej w przekształceniach związanych z zalesieniem gruntów o marginalnym znaczeniu dla rolnictwa

• Autorzy: Sioma S.

Warianty tytułu

EN

The role of financial instruments of the Common Agricultural Policy in changes related to afforestation of land of marginal importance for agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wśród najważniejszych celów Wspólnej Polityki Rolnej znaleźć można potrzebę zwiększenia wydajności produkcji rolnej poprzez promowanie postępu technologicznego, racjonalny rozwój produkcji rolnej oraz optymalne wykorzystanie środków produkcji w rolnictwie. Działania te mają prowadzić do zapewnienia odpowiedniego poziomu życia ludności zamieszkującej obszary wiejskie poprzez podniesienie dochodu osób zatrudnionych w rolnictwie, a więc do stopniowego rozwoju wsi, rolnictwa i obszarów wiejskich. Jednym ze sposobów optymalnego wykorzystania środków produkcji w rolnictwie jest wyłączanie z produkcji rolnej gruntów o marginalnym znaczeniu dla rolnictwa. Zalesienie gruntów rolnych jest z kolei jednym ze sposobów zagospodarowania gruntów o marginalnym znaczeniu dla rolnictwa i jednocześnie podstawowym środkiem realizacji celów określonych w Krajowym Programie Zwiększania Lesistości, którego założeniem jest wzrost lesistości Polski i zarazem optymalne wykorzystanie zasobów ziemi w odniesieniu do złożonych i jednocześnie niejednorodnych potrzeb oraz możliwości poszczególnych regionów kraju. Celem przeprowadzonych badań była diagnoza przestrzennej dystrybucji prac zalesieniowych wykonanych w okresie 2004–2013, będących podstawą rozpoznania przemian w zasobach leśnych Polskich, ich struktury własnościowej oraz regionalnego zróżnicowania. W analizach szczególną uwagę zwrócono na zalesienia wykonane na gruntach porolnych prywatnej własności z udziałem instrumentów finansowych WPR UE, dostępnych w Polsce w ramach PROW 2004–2013, wspierających przekształcenia w rolnictwie i obszarach wiejskich. Analizy wykonano na podstawie danych statystycznych GUS o powierzchni leśnej gmin z lat 2004 i 2013 oraz numerycznej mapy gruntów zalesionych w ramach PROW 2004–2013.

EN

One of the most important objectives of the Common Agricultural Policy (CAP) is to increase the efficiency of agricultural production by promoting technological progress, the rational development of agricultural production, and the optimal use of means of production in agriculture. By raising the income of people employed in agriculture, such activities are to ensure an adequate standard of living for people in rural areas, thereby leading to the gradual development of agriculture and rural areas. One method for the optimal use of means of production in agriculture is the exclusion of marginally important agricultural lands from agricultural production. Afforestation of agricultural land is, in turn, an efficient method for the management of such lands, at the same time being the main means of achieving the objectives set out in the National Forestry Extension Programme. The programme aims to increase the forest cover of Poland and optimise the use of land resources, taking into account the complex and heterogeneous needs and possibilities of the country’s individual regions. The research aimed to diagnose the spatial distribution of the afforestation carried out in 2004–2013, thereby helping to analyse the changes in the Polish forest resources, their ownership structure and regional differentiation. Particular attention was paid to the afforestation of formerly private arable land carried out using financial instruments of the CAP. In Poland, the EU CAP was available under the Rural Development Programme 2004–2013, which supported changes in agriculture and rural areas. The analyses used the Central Statistical Office’s data on the forest area of municipalities in 2004 and 2013, as well as the numerical map of afforested lands under the Rural Development Programme 2004–2013.

Słowa kluczowe

PL

Wspolna Polityka Rolna; Program Rozwoju Obszarow Wiejskich; programy pomocowe; pomoc finansowa; srodki finansowe; zalesianie; grunty zalesione; grunty porolne; grunty marginalne; zagospodarowanie gruntow; przeksztalcenia strukturalne; rolnictwo

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2019
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.89-107,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sioma S.

• Zakład Biometrii i Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al. 29 listopada 46, 31-425 Kraków
• Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, Wydział Analiz Ekonomicznych i Planowania, ul. Grójecka 127, 02-124 Warszawa

Bibliografia

• Adamowicz M. (2000). Rola polityki agrarnej w zrównoważonym rozwoju obszarów wiej-skich. Roczniki NaukoweStowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 2 (1), 69–81.
• Buckwell A.E. (1992). Should we set aside set-aside?W: J. Clarke(red.). Set Aside (s. 275–283). Monograph, 50. Farnham: British Crop Protection Council.
• Czapiewski K.Ł., Niewęgłowska G., Stolbova M. (2008). Obszary o niekorzystnym gospodaro-waniu w rolnictwie. Stan obecny i wnioski na przyszłość. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.
• Czyżewski, B. (2009). Współczesne teorie renty gruntowej, ich geneza i znaczenie dla Wspólnej Polityki Rolnej w UE. Zeszyty Naukowe SGGW. Polityki Europejskie Finanse i Marketing, 2 (51), 39–55.
• Dawidziuk J., Zajączkowski S. (2015). Akumulacja drewna w polskich lasach wszystkich form własności – dane drugiego cyklu WISL a podaż drewna. W: W. Strykowski, M. Kasprzak, A. Wasiak (red.). Sektor leśno-drzewny w zrównoważonej gospodarce(s. 25–36). Poznań: Instytut Technologii Drewna.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w spra-wie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Dz.Urz. UE L 09.140.16.
• Dzun W. (2012). Zmiany w skali wykorzystania zasobów gruntów rolnych w Polsce w pro-cesie przemian systemowych i integracji z Unią Europejską. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1 (330), 18–39.
• Dzun W., Józwiak W. (2009). Problemy poprawy struktury gospodarstw rolnych w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 2 (143), 73–92.
• GIOŚ (2010). Raport o stanie środowiska w Polsce. Warszawa: Generalny Inspektorat Ochrony Środowiska.
• Gołos P. (2008). Stan lasów prywatnych w Polsce. Leśne Prace Badawcze (Forest Research Papers), 69 (4), 321–335.
• GUS (2004). Powierzchnia lasów według województw, powiatów i gmin. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2013). Powierzchnia lasów według województw, powiatów i gmin. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Heil G.W., Muys B., Hansen K. (2007). Environmental Effects of Afforestation in North--Western Europe: From Field Observations to Decision Support of Afforestation Plant and Vegetation. Dordrecht: Springer Netherlands.
• Hunek T. (2000). Uwarunkowania i mechanizmy rozwoju gospodarki obszarów wiejskich w Polsce. W: T. Hunek (red.). Dylematy polityki rolnej. Integracja polskiej wsi i rolnictwa z UE (s. 129–131). Warszawa: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA.
• van Huylenbroeck G., Durand G. (2003). Multifunctionality and rural development: A gene-ral framework. W: G. Durand, G. van Huylenbroeck (red.). Multifunctional Agriculture:A New Paradigm for European Agriculture and Rural Development (s. 1–16). Hampshire: Ashgate Publishing.
• Jeżyńska B. (2014). Współczesne funkcje gospodarstw rodzinnych: Zagadnienia prawne.Opinie i Ekspertyzy. Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Analiz i Opracowań Tema-tycznych Senatu RP. Warszawa: Kancelaria Senatu RP.
• Kamińska W., Heffner K. (red.) (2014). Polityka spójności UE a rozwój obszarów wiej-skich stare problemy i nowe wyzwania. Studia KPZK PAN, 156. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• Karwat-Woźniak B. (2009). Zatrudnienie w rolnictwie indywidualnym w okresie transfor-macji i integracji europejskiej. Journal of Agribusiness and Rural Development, 3 (13), 73–81.
• Karwat-Woźniak B. (2013). Zmiany w społecznie ekonomicznych uwarunkowaniach roz-wojowych rolnictwa. Journal of Agribusiness and Rural Development, 2 (28), 121–131.
• Komisja Europejska (2010). EUROPA 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa-żonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Komunikat Komisji, Kom(2010) 2020 wersja ostateczna, 3.3.2010. Bruksela: Komisja Europejska.
• Latruffe L., Piet L. (2013). Does land fragmentation affect farm performance? A case study from Brittany, France. Agricultural Systems, 129, 68–80.
• Marcysiak A. (2006). Wpływ struktury agrarnej na zróżnicowanie wyników produkcyj-no-ekonomicznych gospodarstw rolnych. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego, 15, 69–76.
• MOŚZNiL (1995). Krajowy program zwiększania lesistości. Warszawa: Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
• MOŚZNiL (1997). Polityka Leśna Państwa. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 22 kwietnia 1997 r. Warszawa: Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
• MŚ (1993). Krajowy Program Zwiększania Lesistości. Warszawa: Ministerstwo Środowiska.
• Nowicki J., Marks M. (1997). Techniczne uwarunkowania płodozmianów. Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura, 64, 101–113.
• Nowicki J., Marks M., Makowski P. (2007). Ugór jako element współczesnego krajobrazu rolniczego. Fragment Agronomica, 4 (96), 48–57.
• Parlińska M. (2002). Polityka Unii Europejskiej dotycząca zagospodarowania gruntów nieużytkowanych rolniczo. W: M. Podstawka (red.). Zagospodarowanie gruntów rol-nych nieużytkowanych rolniczo (s. 175–182). Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.
• Polna M. (2012). Zalesienia gruntów rolnych na obszarach wiejskich wschodniego pogra-nicza Polski. Journal of Agribusiness and Rural Development, 4 (26), 91–102.
• Poławski Z.F. (2009). Zmiany użytkowania ziemi w Polsce w ostatnich dwóch stuleciach. Teledetekcja Środowiska, 42, 69–82.
• Rosner A., Stanny M. (2019). Przemiany struktury społeczno-zawodowej ludności wiejskiej. W: M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.). Ciągłość i zmiana: Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 1 (s. 119–146). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Sikorska A. (2006). Źródła utrzymania rodzin użytkujących gospodarstwa rolne. Komu-nikaty, Raporty, Ekspertyzy, 523. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.
• Sioma S. (2009). Program zwiększania lesistości kraju realizowany w ramach instrumentu PROW 2004–2006. Wykorzystanie przestrzennych baz danych w ocenie jego wdrażania. Pamiętnik Puławski, 151 (2), 631–647.
• Skłodowski P., Bielska A. (2009). Właściwości i urodzajność gleb Polski – podstawą kształ-towania relacji rolnośrodowiskowych. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, 9 (4), 203–214.
• Stanny M. (2012). Dynamika zmian demograficznych ludności wiejskiej i jej zasoby pracy. Polityka Społeczna, 7, 1–9.
• Stanny M., Rosner A., Komorowski Ł. (2018). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III. Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Warszawa: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Sulewski P. (2018). Uwarunkowania, zakres i ekonomiczne skutki zalesień gruntów margi-nalnych w gospodarstwach rolnych w Polsce. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1 (354), 149–169.
• Szwagrzyk J. (2004). Sukcesja leśna na gruntach porolnych. Stan obecny, prognozy i wątp-liwości. Sylwan, 148 (4), 53–59.
• Szymańska J., 2015. Ubytek ziemi rolniczej w Polsce w długim okresie (wybrane problemy). Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 8, 145–163.
• Tomczak T. (2004). Od rolnictwa do agrobiznesu. Transformacja gospodarki rolniczo-żywnoś-ciowej Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Wilkin J. (red.) (2003). Podstawy strategii zintegrowanego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
• Wilkin J. (red.) (2010). Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodo-logiczne i implikacje praktyczne. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Woś A. (2001). Konkurencyjność wewnętrzna rolnictwa. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.
• Zalewski M.A. (2009). Grunty leśne jako składnik gospodarstwa rolnego. Studia Iuridica Toruniensia, 5, 42–61.
• Żmija D. (2014). Zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce. Studia Ekonomiczne, 166 (Polityka gospodarcza w okresie transformacji i kryzysu), 149–158.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir022019/04