Sąsiedztwo przestrzeni wiejskiej i dużego miasta

• Autorzy: Kulczyk-Dynowska A.

Warianty tytułu

EN

The neighbourhood of the rural area and the large cities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dążenie do wielofunkcyjności wsi oraz poszukiwanie nowych miejsc dla realizacji inwestycji z zakresu budownictwa mieszkaniowego sprawia, że wieś traktowana jest dziś nie tylko jako miejsce produkcji rolnej. O sposobie wykorzystania czynników produkcji - a przecież jednym z nich jest ziemia - w gospodarce rynkowej decyduje rachunek ekonomiczny. Wskutek powyższego spadek opłacal-ności produkcji rolnej doprowadza do ograniczenia działalności rolniczej i prze-znaczenia ziemi na inne cele. Przekształcenia w przestrzeni wiejskiej pociągają za sobą szeroko pojęte zmiany w lokalnej społeczności - wzrasta w niej udział osób nieposiadających go-spodarstwa rolnego i całkowicie niezwiązanych z rolnictwem. Tradycyjnie pojmowane procesy urbanizacyjne zakładały przepływ ludności wiejskiej do miasta. Tymczasem coraz silniej występuje tendencja odwrotna. Ze względu na niewielką liczebność społeczności wiejskich ważnym zagadnieniem są kontakty na linii rdzenni mieszkańcy wsi - nowoprzybyli. Trudności w asymilacji nowoprzybyłych mieszkańców i podział społeczności na dwie, reprezentujące odmienne wartości i interesy, grupy może być początkiem wytworzenia się specyficznych wewnętrznych barier rozwoju lokalnego. Skutek sąsiedztwa wsi i dużego miasta można ukazać m.in. na przykładzie regionu Dolnego Śląska. Będący największym miastem regionu Wrocław niejako konsumuje sąsiadującą przestrzeń wiejską - wg danych GUS w podregionie Wro-cław w roku 1995 powierzchnia użytków rolnych wynosiła 13.068 ha, a w roku 2005 już tylko 9.684 ha. Trudno oczekiwać braku wpływu człowieka na istniejący stan zagospodarowania przestrzennego. Sposób wykorzystania przestrzeni i zarazem postrzegania najbardziej pożądanych funkcji, które można w danej przestrzeni realizować po prostu się zmieniają. Sąsiadujące z dużym miastem obszary wiejskie są ofiarami zjawiska tzw. rozlewania się miasta. Powoduje to nie tylko łatwo zauważalne w przestrzeni, ale i znacznie trudniej identyfikowane zmiany w społeczności lokalnej.

EN

The quest for the multifunctionality of rural areas and the search for new places for the implementation of the housing investment is the reason that village today is treated not only as a place of agricultural production. Economic balance decides of the use of the factors of production– and, after all, one of them is earth – in a market economy. As a result the decline in profitability of agricultural production leads to the limitations of agricultural activity and the destination of the earth for other purposes. Transformations in the rural area entail broad changes in the local community. The share of people without farm and completely unconnected with the agriculture increases in it. Traditionally understood urbanization processes envisaged movement of the rural population to the city. Meanwhile, increasingly, there is an opposite tendency. Due to the small size of the rural communities an important issue are contacts on the line native inhabitants of the village and the newcomers. The difficulties in assimilation of newcomers, the breakdown of the communities in two, representing different values and interests of the group may be the start of the creation of the specific internal barriers of local development. The effect of the neighbourhood of villages and the big cities can be due, inter alia, on the example of the region of Lower Silesia. Wrocław, being the largest city in the region somewhat consumes an adjacent rural space – according to the GUS (main office of statistics) data in Wrocław’s sub-region, in the year 1995 utilised agricultural area was 13.068 ha, and in 2005 there were only 9.684 ha left. It is difficult to expect the absence of the human impact on the existing spatial planning. How to make use of space and also perceptions of the most desired functions which can be pursue in a given space are simply changing. Rural areas neighbouring with the large city are victims of the phenomenon of so-called spillover town. This creates not only easily visible in the space, but much harder identified changes in the local community.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; wies; sasiedztwo miast; przestrzen wiejska; przeksztalcenia przestrzenne; wielofunkcyjnosc; spolecznosc wiejska; kapital spoleczny

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2012
• Numer: 2/III
• Opis fizyczny: s.69-77,bibliogr.

Twórcy

autor

Kulczyk-Dynowska A.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul.Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław

Bibliografia

• Balińska G. Krajobraz obrzeży metropolii. [w:] Czarnecki W., Proniewski M. (red.). Metropolie problemy rozwoju. Wyd. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok200 s. 97.
• Bański J. Geografia polskiej wsi, Polskie Wyd. Ekonomiczne, Warszawa 2006, s. 23-27.
• Dębski J. Gospodarka przestrzenna jej geneza, stan, rozwój. Tom I, Wyd. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Warszawa-Białystok 2001, s. 29-30.
• Geise M. Wpływ wybranych problemów gospodarki globalnej na rozwój lokalny. Wyd. Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2009, s. 57-58.
• Jałowiecki B. Społeczne wytwarzanie przestrzeni. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2010, 325 ss.
• Karwińska A., 2008: Gospodarka przestrzenna, Wyd. PWN, Warszawa, s. 141-142.
• Kolarska-Bobińska L., Rosner A., Wilkin J. Raport. Przyszłość wsi polskiej. [w:] Przyszłość wsi polskiej. Kolarska-Bobińska L., Rosner A., Wilkin J. (red.), Wyd. Instytutu Spraw Publicznych,Warszawa 2001, s. 21.
• Kupidura A. Kształtowanie przestrzeni wiejskiej a koncepcja zrównoważonego rozwoju. [w:] Kupidura A., Łuczewski M., Kupidura P.: Wartość krajobrazu. Wyd. PWN, Warszawa2011, s. 15.
• Łukowski W. O refleksji nad zasobami społeczności lokalnej. [w:] Łukowski W., Bojar H., Jałowiecki B. (red.) Społeczność na granicy. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2009, s. 18-20.
• Majer A. Socjologia i przestrzeń miejska. Wyd. PWN, Warszawa 2010, s. 197- 209.
• Mierzejewska L. Rozwój zrównoważony miasta. Wyd. UP, Poznań 2010, s. 35.
• Plit J. Trwałość użytkowania ziemi jako wskaźnik rozwoju zrównoważonego. [w:] Rydz E., Kowalak A. (red.) Świadomość ekologiczna a rozwój regionalny. Wyd. Akademii Pomorskiej wSłupsku, Słupsk 2008, s. 334.
• Wiśniewska M. Krajobraz wiejski w cieniu metropolii. [w:] Czrnecki W., Proniewski M. (red.), Metropolie problemy rozwoju. Wyd. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku,Białystok 2009, s. 102.
• Dane GUS, Bank Danych Lokalnych [online], http://www.stat.gov.pl/bdl/app/dane_cechter.display?p_id=273731&p_token=0.36518332387924446 [dostęp: 12.03.2012]
• Miasta na prawach powiatu w województwie dolnośląskim w 1998 r. Urząd Statystyczny we Wrocławiu 1999, s. 6.
• Przekroje terenowe 1945-1965. Seria „Statystyka Regionalna” nr 7, Warszawa 1967, s. 292.