Dostępność geograficzna ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym

• Autorzy: Jarczewska D.L. , Jarczewski W.

Warianty tytułu

EN

Geographical accessibility of primary health care in Krakow Metropolitan Area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było wyznaczenie dostępności geograficznej (w oparciu o odległość euklidesową) ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) dla mieszkańców Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego (KOM). Źródłami danych były warstwy (mapy) KOM-u z podziałem na gminy i z punktami adresowymi oraz dane o ośrodkach POZ-etu z bazy Narodowego Funduszu Zdrowia. Obliczenia wykonywano w środowisku GIS (Geograficzne Systemy Informacyjne) i opierały się na szacowaniu odległości euklidesowej do POZ-etu od poszczególnych punktów adresowych. Analizowano sytuację 1 096 168 osób w 52 gminach oraz 205 ośrodków POZ-etu. Dostępność geograficzna była dobra, średnio wynosiła 1,67 km. Istnieje lokalne zróżnicowanie w dostępności. Odległość do najbliższego POZ-etu wynosiła ponad 4 km dla niektórych mieszkańców obszarów wiejskich gmin miejsko-wiejskich oraz gmin wiejskich. W prawie wszystkich miastach KOM-u odległość od najbliższego POZ-etu wynosi <1 km. Zidentyfikowano 48 potencjalnych lokalizacji nowych POZ-etów – odpowiadających na popyt blisko 111 tys. mieszkańców. Przy stosunkowo dobrej dostępności POZ-etów w KOM-ie można wyszukać jeszcze kilkadziesiąt miejsc potencjalnej lokalizacji POZ-etów dla mieszkańców z terenów o gorszej dostępności. Analiza w środowisku GIS umożliwia zarówno precyzyjną ocenę dystansu na podstawie odległości euklidesowej, jak i optymalizację.

EN

The aim of the study was to determine the geographical accessibility (based on Euclidean distance) to PHC (primary health care) centres for residents of the KMA (Krakow Metropolitan Area). The layers (maps) of KMA were used as data sources. KMA was divided into communities and then address points were applied. A database of primary health care services was delivered by National Health Fund. Calculations were performed in GIS basing on estimated Euclidean distance from every address point to the nearest primary care centre. Analysis included 1 096 168 people in 52 communities and 205 primary care centres. Geographical accessibility of PHC for KMA citizens was generally good, with the average distance 1.67 km. There were local variations in accessibility. For some residents of rural parts of urban-rural communities and for residents of rural communities the distance to the nearest PHC was over 4 km. In almost all cities of KMA, the distance to the nearest PHC was <1 km. 48 potential locations of new PHC centres were selected – it would respond to the demand for nearly 111 thousands of residents. Due to relatively good accessibility of PHC in KMA, there are many possible sites for PHC potential location for people with poor accessibility. The analysis in GIS environment allows both precise evaluation of the distance based on Euclidean distance and optimization.

Słowa kluczowe

PL

miasta; Krakow; Krakowski Obszar Metropolitalny; opieka zdrowotna; podstawowa opieka medyczna; osrodki zdrowia; dostepnosc

• Wydawca: -
• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2015
• Tom: 12
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.7-13,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jarczewska D.L.

• Zakład Medycyny Rodzinnej, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

autor

Jarczewski W.

• Instytut Rozwoju Miast w Krakowie, Kraków

Bibliografia

• Baranowski J., Windak A., 2012, Optymalizacja polskiego systemu finansowania podstawowej opieki zdrowotnej, Ernst & Young, Warszawa.
• Beedasy J., 2010, Rural Designations and Geographic Access to Tertiary Healthcare in Idaho, The Online Journal of Rural Research and Policy, 5 (2), 1 – 21.
• Field K., 2000, Measuring the need for primary health care: an index of relative disadvantage, Applied Geography, 20 (4), 305 – 332.
• Gaskin D., Dinwiddie G., Chan K., McCleary R., 2012, Residential Segregation and the Availability of Primary Care Physicians, Health Services Research, 47 (6), 2353 – 2376.
• Gornick M., Eggers P., Riley G., 2004, Associations of Race, Education, and Patterns of Preventive Service Use with Stage of Cancer at Time of Diagnosis, Health Services Research, 39 (5), 1403 – 1428.
• Gusmano M., Weisz D., Rodwin V., Lang J., Qian M., Bocquier A., Moysan V., Verger P., 2014, Disparities in access to health care in three French regions, Health Policy, 114 (1), 31 – 40.
• Guagliardo M., 2004, Spatial accessibility of primary care: concepts, methods and challenges, International Journal of Health Geographics, 3 (3).
• Jarczewska D., Jarczewski W., 2014, Dostępność geograficzna i rozmieszczenie w przestrzeni ośrodków POZ w Krakowie, Problemy Rozwoju Miast, 1, 79 – 89.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, DzU 1997 nr 78 poz. 483.
• Littenberg B., Strauss K., MacLean C., Troy A., 2006, The use of insulin declines as patients live farther from their source of care: results of a survey of adults with type 2 diabetes, BMC Public Health, 6 (198).
• Luo W., 2004, Using a GIS-based floating catchment method to assess areas with shortage of physicians, Health & Place, 10, 1 – 11.
• Luo W., Wang F., 2003, Measures of spatial accessibility to health care in a GIS environment: synthesis and a case study in the Chicago region, Environment & Planning B: Planning & Design, 30 (6), 865 – 884.
• McGrail M., Humphreys J., 2009, The index of rural access: an innovative integrated approach for measuring primary care access, BMC Health Services Research, 9 (124). Dostępne na: http://www.biomedcentral.com.
• McWilliams M., Meara E., Zaslavsky A.M., Ayanian J.Z., 2009, Differences in control of cardiovascular disease and diabetes by race, ethnicity, and education: U.S. trends from 1999 to 2006 and effects of medicare coverage, Annals of Internal Medicine, 150 (8), 505 – 515.
• Pagano E., Di Cuonzo D., Bona C., Baldi I., Gabriele P., Ricardi U., Rotta P., Bertetto O., Appiano S., Merletti F., Segnan N., Ciccone G., 2007, Accessibility as a major determinant of radiotherapy underutilization: a population based study, Health Policy, 80 (3), 483 – 491.
• Peters D., Garg A., Bloom G., Walker D., Brieger W.R., Rahman M.H., 2008, Poverty and Access to Health Care in Developing Countries, Annals of the New York Academy of Sciences, 1136, 161 – 171.
• Review of the Rural, Remote and Metropolitan Areas (RRMA) classification, 2005, Discussion Paper, Canberra: Department of Health and Ageing.
• Roeger L., Reed R., Smith B., 2010, Equity of access in the spatial distribution of GPs within an Australian metropolitan city, Australian Journal of Primary Health, 16 (4), 284 – 290.
• Rosenthal M., Zaslavsky A., Newhouse J., 2005, The Geographic Distribution of Physicians Revisited, Health Services Research, 40 (6, part 1), 1931 – 1952.
• Wun Y., Lam T., Lam K., Golberg D., Li D., Yip K., 2010, How do patients choose their doctors for primary care in a free market?, Journal of Evaluation in Clinical Practice, 16 (6), 1215 – 1220.