PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
1986 | 31 | 1-2 |

Tytuł artykułu

A rhynchonellid-dominated Late Famennian brachiopod assemblage from the Holy Cross Mountains (Poland)

Autorzy

Treść / Zawartość

Warianty tytułu

PL
Późnofameński, zdominowany przez Rhynchonellida zespół ramienionogów z Gór Świętokrzyskich

Języki publikacji

EN PL

Abstrakty

EN
Late Famennian brachiopods are described for the first time from the Holy Cross Mts. (Góry Świętokrzyskie), Poland. Six taxa belong to two families, the Rhynchonellidae and the Cranaenidae; the new genus Pugnaria and three new species (Rozmanaria magna, Pugnaria plana and Cranaena lgaviensis) are proposed. The brachiopods are dominated by the smooth and comparatively large sulcate R. magna and the uniplicate P. plana. This macrobenthic assemblage, called Rozmanaria magna assemblage, is interpreted here as having successfully colonized deep-water habitats typical of the Chęciny-Zbrza intrashelf basin on the rising slope of the submarine ridge in the Kielce region.
PL
Późnofameńskie ramienionogi Gór Świętokrzyskich są niezbyt liczne i stosunkowo słabo poznane. W niniejszej pracy po raz pierwszy opisano ramienionogi późnofameńskie (? do III—IV) z synkliny gałęzickiej (głównie rejon Kowala—Bolechowice; fig. 1—8, pl. 35—46. Opracowana kolekcja jest liczna (220 okazów) a zespół zróżnicowany taksonomicznie. Udokumentowano występowanie sześciu taksonów należących do dwóch rodzin, Rhynchonellidae i Cranaenidae, przy czym zaproponowano jeden nowy rodzaj Pugnaria, i trzy nowe gatunki: Rozmanaria magna, Pugnaria plana i Cranaena Igaviensis. Zdecydowanie dominującymi elementami opisanej fauny są gładkie i stosunkowo duże rynchonellidy o zmiennie wykształconym fałdzie brzegu przedniego, R. magna (sinus w skorupce grzbietowej!) i P. plana (sinus w skorupce brzusznej). Występowanie form „przejściowych” tj. o prostym brzegu przednim (Pugnaria (?) sp.) świadczy, że sposobowi wykształcenia fałdu przedniego nie można przypisywać dużej wartości taksonomicznej. Opisana fauna została zinterpretowana jako zespół makrobentosu (zespół Rozmanaria magna) sukcesywnie zasiedlający stosunkowo głębokomorskie biotopy typowe dla chęcińsko-zbrzańskiego basenu wewnątrzszelfowego. W miarę spłycenia się basenu ku zachodowi, na skłonie podmorskiego grzbietu należącego do regionu kieleckiego, następowało pogarszanie się warunków rozwoju ramienionogów, wyrażone m.in. ich mniejszymi frekwencjami i spadkiem średniej wielkości skorupek.

Słowa kluczowe

Wydawca

-

Rocznik

Tom

31

Numer

1-2

Opis fizyczny

p.85-109,fig.,ref.

Twórcy

autor
  • Zaklad Paleobiologii, Polska Akademia Nauk, Al.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland
autor
  • Katedra Paleontologii i Stratygrafii, Uniwersytet Slaski, ul.Mielczarskiego 60, 41-200 Sosnowiec, Poland

Bibliografia

  • AGER, D. V. 1963. Principles of Paleoecology. McGraw-Hill; New York.
  • AGER, D. V. 1965. The adaptation of Mesozoic brachiopods to different environments.— Palaeogeogr., Palaeoclim., Palaeoecol., 1, 143—172.
  • AGER, D. V., GRANT, R. E., Mc LAREN, D. J., SCHMIDT, H. 1965. Rhynchonellida in: R. C. Moore (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology H552—632. Kansas.
  • BIERNAT, G. 1970. Lower Famennian brachiopods from the Holy Cross Mountains, Poland. — Acta Palaeont. Polonica, 15, 1, 33—56.
  • BIERNAT, G. 1983. On the Famennian brachiopods from Jabłonna, Góry Świętokrzyskie Mts., Poland (Ramienionogi z utworów famenu Jabłonnej, Góry Świętokrzyskie.— Biul. Inst. Geol. (Z badań geol. regionu świętokrzyskiego) 14, 137—154.
  • BIERNAT, G. and RACKI, G. 1968. Some aspects of the sulcation within smooth Famennian rhynchonellids. Proc. 1st Int. Congress on Brachiopods, Brest (in press).
  • CLOUD, P. E. Jr. 1942. Terebratuloid Brachiopoda of the Silurian and Devonian.— Geol. Soc. America, Spec. Papers 38, 1—182.
  • COOPER, G. A. 1969. Generic characters of Brachiopoda. — Proc. N. Amer. Paleont. Convent., C, 194—265.
  • COOPER, G. A. 1972. Homeomorphy in Recent deep-sea brachiopods. — Smithson. Contrib. Paleobiol., 11, 1—25.
  • COOPER, G. A. 1983. The Terebratulacea (Brachiopoda) Triassic to Recent: A study of the brachidia (loops). — Ibidem, 50, 1—290.
  • CURRY, G. B. 1983. Ecology of the Recent deep-water rhynchonellid brachiopod Cryptopora from the Rockall Trough. — Palaeogeogr., Palaeoclim., Palaeoecol. 44, 93—102.
  • CZARNOCKI, J. 1916. Mitteilungen zur Entdeckung von Karbon — Ablagerungen im Polnischen Mittelgebirge (Góry Świętokrzyskie) Kilka słów o odkryciu utworów karbońskich w Górach Świętokrzyskich. — Spraw, posiedz. Tow. Nauk. Warsz., 9(8), 953—964, Warszawa.
  • DROT, J. 1964. Rhynchonelloidea et Spiriferoidea siluro-devoniens du Maroc pre-Saharien. — Notes Mem, Serv. Geol. (Rabat), 178, 1—240.
  • FERRARI, A. and VAI, G. B. 1973. Revision of the Famennian rhynchonellid genus Plectorhynchella. — Gior. Geol. Ann, Mus. Geol. Bologna, ser. 2a, 39, 163—220.
  • FRANKE, W. and WALLISER, O. H. 1983. Pelagic carbonates in the Variscan belt, their sedimentary and tectonic environments. In: Intracontinental Fold Belts, 77—92. Springer Verlag. Berlin—Heidelberg.
  • FÜRSICH, F. T. and HURST, J. M. 1974. Environmental factors determining the distribution of brachiopods. — Palaeontology, 17(4), 849—900.
  • HAVLÍČEK, V. 1979. Upper Devonian and Lower Tournaisian Rhynchonellida in Czechoslovakia. — Vest. Úst. úst. geol., 54, 2, 87—101.
  • HAVLÍČEK, V. 1982. New Pugnacidae and Plectorhynchellidae (Brachiopoda) in the Silurian and Devonian rocks of Bohemia. — Ibidem, 57, 2, 111—114.
  • [IVANOVA, E. А.] ИВАНОВА, E. A. 1962. Екология и развитие брахиопод силура и девона Кузнецкого, Минусинского и Тувинского бассейнов. — Тр. Палеонт. Инcт., 88, 3—150.
  • KLAPPER, G. and ZIEGLER, W. 1979. Devonian conodont biostratigraphy. The Devonian System. — Spec. Pap. Palaeont., 23, 199—224.
  • KREBS, W. 1979. Devonian basinal facies. — Ibidem, 125—139.
  • [NALIVKIN, D. V.] НАЛИВКИН, Д. B. 1937. Брахиоподы верхнего и среднего девона и нижнего карбона Северовосточного Казахстана. — Тр. цент, н.-uсс. геол.-разв. uнст., 99, 202 стр. Ленинград—Москва.
  • RACKI, G. 1976. Budowa geologiczna i wpływ górnictwa odkrywkowego na środowisko regionu Sitkówka—Nowiny. — Unpubl. MS, Arch. Faculty of Geology, Warsaw University.
  • RACKI, G. and ZAPAŚNIK, T. 1979. Uwagi o tektonice utworów dewońskich synkliny gałęzickiej.— Przegl. Geol., 3, 154—158.
  • RICHTER, R. H. 1856. Beitrag zur Palaeontologie des Thuringer Waldes. Erster Theil. — Denkschr. K. Akad. Wiss. Wien, math.-naturwiss. Cl., 11, 87—138.
  • [ROZMAN, CH. S.] РОЗМАН, X. C. 1960. Новые виды гипотиридин и плекторинхеллид Мугоджар. Новые виды древних растении и беспозвоночных СССР, I. 368—376. Госгеолтехиздат. Москва.
  • [ROZMAN, CH. S.] РОЗМАН, X. C. 1962. Стратиграфия и брахиоподы фаменского яруса Мугоджар и смежных раионов. Тр. zеол. uнст., 50, 1—195.
  • SARTENAER, Р. 1969. Late Upper Devonian (Famennian) rhynchonellid brachiopods from Western Canada.— Geol. Surv. Canada, Bull. 169, 1—219.
  • SARTENAER, Р. 1970. Nouveaux genres des Rhynchonellides (Brachiopodes) du paléozoique.— Bull. Inst. R. Sci. Nat. Belgique, 46, 1—32.
  • SCHMIDT, H. 1924. Zwei Cephalopodenfaunen an der Devon-Carbon Grenze in Sauerland. — Jb. preuss. geol. Landesanst., 1923, 44, 98—171.
  • [SOBOLEV, D.] СОБОЛЕВ, Д. 1912. О верхнем неодевоне Лагова. — Ежег. Геол. Мuнер. Росс. 1—14. Варшава.
  • SZULCZEWSKI, М. 1971 Upper Devonian conodonts, stratigraphy and facial development in the Holy Cross Mts. — Acta Geol. Polonica, 21, 1, 1—129.
  • SZULCZEWSKI, М. 1977. Główne regiony facjalne w paleozoiku Gór Świętokrzyskich. — Przegl. Geol. 8—9, 428—432.
  • SZULCZEWSKI, М. 1978. The nature of unconformities in the Upper Devonian-Lower Carboniferous condensed sequence in the Holy Cross Mts. — Acta Geol. Polonica, 28, 3, 283—298.
  • SZULCZEWSKI, М. 1981. Dewon środkowy i górny zachodniej części Gór Świętokrzyskich. In: Przew. 53 Zjazdu PTG, 68—82, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
  • VOGEL, K. 1980. Über Beziehungen zwieschen morphologischen Merkmalen der Brachiopoden und Fazies in Silur und Devon: die Bedeutung der Wassertiefe.— Z. dtsch. geol. Ges., 131, 781—792.
  • WALKER, K. R. 1974. Community pattem: Middle Ordovician of Tennessee. In: Ziegler, M. A. et al. (eds.), Principles of Benthic Community Analysis. 9.1— 9.9. University of Miami. Miami.
  • WESTBROEK, P. 1967. Morphological observations with systematic implications on some Palaeozoic rhynchonellids from Europe, with special emphasis on the Unicinulidae. — Leidse Geol. Meded., 41, 1—82.
  • WEYER, D. 1972. Rozmanaria, ein neues Rhynchonellida-Genus aus dem europaischen Oberfamenne (Brachiopoda, Oberdevon). — Geologie, 21, 1, 84—99.
  • WORSLEY, D. and BROADHURST, F. M. 1975. An environmental study of Silurian atrypid communities from southern Norway. — Lethaia, 8, 2, 271—286.
  • ŻAKOWA, H. 1967. Dolny karbon w okolicy Bolechowic — Acta Geol. Polonica, 17, 1, 51—91.
  • ŻAKOWA, H. and NEHRING-LEFELD, M. 1983. Wyniki badań stratygraficzno-paleontologicznych utworów górnego dewonu z otworu wiertniczego Kowala-1. — Kwart. Geol., 27, 4, 886—887.
  • [ZEZINA, O. N.] ЗЕЗИНА, O. H. 1985. Современные брахиоподы и проблемы батиальной зоны океана. 1—247. Наука. Москва.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikatory

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.agro-3751defa-4ad7-4a87-9b6a-86e7e1a60a2f
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.