EN
Late Famennian brachiopods are described for the first time from the Holy Cross Mts. (Góry Świętokrzyskie), Poland. Six taxa belong to two families, the Rhynchonellidae and the Cranaenidae; the new genus Pugnaria and three new species (Rozmanaria magna, Pugnaria plana and Cranaena lgaviensis) are proposed. The brachiopods are dominated by the smooth and comparatively large sulcate R. magna and the uniplicate P. plana. This macrobenthic assemblage, called Rozmanaria magna assemblage, is interpreted here as having successfully colonized deep-water habitats typical of the Chęciny-Zbrza intrashelf basin on the rising slope of the submarine ridge in the Kielce region.
PL
Późnofameńskie ramienionogi Gór Świętokrzyskich są niezbyt liczne i stosunkowo słabo poznane. W niniejszej pracy po raz pierwszy opisano ramienionogi późnofameńskie (? do III—IV) z synkliny gałęzickiej (głównie rejon Kowala—Bolechowice; fig. 1—8, pl. 35—46. Opracowana kolekcja jest liczna (220 okazów) a zespół zróżnicowany taksonomicznie. Udokumentowano występowanie sześciu taksonów należących do dwóch rodzin, Rhynchonellidae i Cranaenidae, przy czym zaproponowano jeden nowy rodzaj Pugnaria, i trzy nowe gatunki: Rozmanaria magna, Pugnaria plana i Cranaena Igaviensis. Zdecydowanie dominującymi elementami opisanej fauny są gładkie i stosunkowo duże rynchonellidy o zmiennie wykształconym fałdzie brzegu przedniego, R. magna (sinus w skorupce grzbietowej!) i P. plana (sinus w skorupce brzusznej). Występowanie form „przejściowych” tj. o prostym brzegu przednim (Pugnaria (?) sp.) świadczy, że sposobowi wykształcenia fałdu przedniego nie można przypisywać dużej wartości taksonomicznej. Opisana fauna została zinterpretowana jako zespół makrobentosu (zespół Rozmanaria magna) sukcesywnie zasiedlający stosunkowo głębokomorskie biotopy typowe dla chęcińsko-zbrzańskiego basenu wewnątrzszelfowego. W miarę spłycenia się basenu ku zachodowi, na skłonie podmorskiego grzbietu należącego do regionu kieleckiego, następowało pogarszanie się warunków rozwoju ramienionogów, wyrażone m.in. ich mniejszymi frekwencjami i spadkiem średniej wielkości skorupek.