EN
This paper describes the fractional composition of humus substances and the physico-chemical and sorptive properties of Mollic Umbrisols Arenic, Mollic Gleysols Arenic and Phaeozems Arenic of the Milicz-Głogów Depression. The following analyses were performed on collected soils samples: granulometric composition, pH in 1mol KCl dm⁻³, hydrolytic acidity (Hh), TOC, Nt, CaCO₃, content of exchangeable cations of alkaline character (Ca⁺², Mg⁺², K⁺ , Na⁺ ) and fractional composition of humus compounds using the Tiurin method. Loamy sand and sand dominate in granulometric composition. Reactions of the soils analyzed ranged from light acidic to alkaline. TOC and Nt content was highly differentiated, and values for the TOC/Nt ratio ranged from 7.9 to 26.9. Alkaline cations dominated in the sorptive complex. Base cations (S) were noted in the range 2.2 – 68.8 cmol(+) kg⁻¹, cation exchange capacity (CECt) in the range 2.8 to 69.4 cmol(+) kg⁻¹ and base saturation (BS) was high, i.e. between 69.8 and 99.4%. In terms of the content of the fractional composition of the analyzed soils, a non-significant part was represented by the fraction Ia (fulvic fraction) which was in the range from 2.8 to 6.2% of TOC. Within humus matter, fraction I dominated (humic compounds bound with calcium and mobile forms of R2O₃) (33.2 – 61.2% of TOC) and within it humic acid. The ratio of CHA:CFA reached the value of 1.1 – 4.2. CHA-Ca (humic acids bonded with Ca) share was placed in the range of 44.1 – 82.8% CHA, while Cpp (post-extraction residue) was in the range of 21.1 – 54.5% TOC.
PL
Celem przedstawionej pracy była charakterystyka ilościowa substancji humusowych różnie użytkowanych czarnych ziem o składzie granulometrycznym piasków, występujących na terenie Obniżenia Milicko-Głogowskiego na tle ich właściwości fizykochemicznych oraz właściwości sorpcyjnych. W zabranym materiale glebowym oznaczono: skład granulometryczny, pH w 1 mol KCl · dm⁻³, kwasowość hydrolityczną (Hh), zawartość TOC, zawartość Nt, zawartość CaCO₃, zawartość kationów wymiennych o charakterze zasadowym (Ca⁺², Mg⁺², K⁺ , Na⁺ ) oraz skład frakcyjny związków próchnicznych metodą Tiurina. W składzie granulometrycznym dominował piasek luźny i piasek słabogliniasty. Odczyn analizowanych gleb kształtował się w przedziale od słabo kwaśnego do zasadowego. Zawartość TOC i Nt była bardzo zróżnicowana, a wartość stosunku TOC/Nt kształtowała się w granicach 7,4⁻¹1,4. Kompleks sorpcyjny w dużym stopniu wysycony był kationami zasadowymi, wśród których dominował wapń. W składzie frakcyjnym związków próchnicznych niewielki udział stanowiła frakcja Ia. Wśród związków próchnicznych dominującą grupę stanowiła frakcja I (substancje humusowe związane z wapniem i niekrzemianowymi formami R2O₃).W obrębie frakcji I kwasy huminowe dominowały nad kwasami fulwowymi, a stosunek CKH:CKF przyjmował wartości 1,2-4,2. Udział węgla kwasów huminowych związanych z Ca (CKH-Ca) kształtował się w przedziale 44.1-82.8% CKH, natomiast udział Cpp (węgiel poekstrakcyjnej pozostałości) mieścił się w granicach 20,1-58,6% TOC.