The Middle Pliocene Micromammals from Central Poland

• Autorzy: Sulimski A. , Szynkiewicz A. , Woloszyn B.

Warianty tytułu

PL

Środkowo plioceńskie drobne ssaki z Centralnej Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A small fauna of Middle Pliocene Microvertebrates (Insectivora, Chiroptera, Rodentia: Mammalia) is described from the cave Mała (Jaskinia Mała) at Zelce Hill near Działoszyn (Northern Kraków-Wieluń Jurassic Upland in Central Poland). This mammalian fauna provides some analogies with the fauna of Early (Turolian, Pannonian or Pontian) or Middle Pliocene localities of Central and west Europe. Among the 18 species from the cave Mała, Epimeriones austriacus and parapodemus lugdunensis were not known previously in the Pliocene fauna of Poland. Amblycoptus topali is recorded here for the second time in Poland and for the third time in Central Europe. All forms described in the present paper are found in layers 4+5 of the cave Mała.

PL

W utworach krasowych, na wzgórzu Zelce koło Działoszyna (północna część Wyżyny Jury Krakowsko-Wieluńskiej) A. Szynkiewicz (1971a, b, 1977) odkrył w wapieniach wieku oksfordzkiego (jura) małą jaskinię z nienaruszonym namuliskiem, zawierającym drobne kości kręgowców (płazy, gady i ssaki). Zamieszczony w niniejszej pracy opis szczątków dotyczący ssaków ma charakter analizy wstępnej. W warstwie 4 + 5 namuliska stwierdzono obecność 6 gatunków owadożernych, 7 gatunków nietoperzy i 5 gatunków gryzoni. Zespół ten wykazuje bliskie analogie do zespołów wczesnego pliocenu (Pannonian, Pontian, Turolian) z Eichkogel i Kohfidisch (Austria), Dorn-Dürkheim (RFN), Devinska Nova Veš (Czechosłowacja), do środkowego pliocenu Osztramós 1, 7, 9, Csarnóta, Beremend (Węgry), Podlesie i Wężów 1 (Polska), jak również do zespołów późno plioceńskich lub wczesno plejstoceńskich (willafransz) z Eichstädt (RFN) i Betfia (Rumunia). Istnieją także pewne podobieństwa do zespołów zachodnio europejskich wieku wczesno plioceńskiego z La Grive-Saint-Alban, Lissieu, Lobrieu i Vieux-Collonges (Francja) oraz Los Mansuetos i Cervilente (Hiszpania). Z Polski bliskie zdają się być ponadto zespoły drobnych ssaków z Rębielic Królewskich (1, 2), Wężów 2 oraz ze starszej części osadów z Zamkowej Dolnej w Olsztynie koło Częstochowy. Drobne ssaki z dolnych warstw jaskini Małej zaliczyć można zatem do starszych zespołów plioceńskich. Na podstawie zawartych w namulisku płazów, gadów i ssaków (patrz opis namuliska p. 379-381) można wstępnie podać, że osady leżące powyżej warstw 7 + 9 są osadami wyraźnie młodszymi. Potwierdza to, niezależnie od innego charakteru fauny, istniejąca między warstwami 7 + 9 a 10 + 22 niezgodność erozyjna. Szczątki drobnych ssaków z jaskini Małej, jak się wydaje, pochodzą ze zrzutków drapieżnych ptaków, na co wskazywałby ich stan zachowania. Podobnie jak zespół nietoperzy, owadożerne i gryzonie są znakomitymi wskaźnikami paleoklimatycznymi i paleoekologicznymi. I tak, zarówno u tych pierwszych, jak i u drugich, brak jest z reguły typowych przedstawicieli areałów leśnych. Popielica i orzesznica występują dziś w zwartych kompleksach leśnych, lecz nie jest wykluczone, iż we wczesnym pliocenie i wcześniej, Gliridae mogły zajmować szersze areały, także i pozaleśne. Pozostałe gatunki gryzoni i większość lub wszystkie owadożerne z jaskini Małej są bez wątpienia mieszkańcami terenów otwartych (zapewne stepowych). Zestaw opisanych w pracy drobnych ssaków sugeruje klimat nieco cieplejszy niż obecnie, zbliżony do śródziemnomorskiego. Natomiast fauna z młodszych warstw (powyżej warstw 7 + 9) sugeruje klimat dość chłodny, zbliżony do klimatu typu środkowo-europejskiego. Jaskinia Mala jest obecnie drugim punktem występowania Amblycoptus topoli w Polsce, a trzecim w Europie, oraz pierwszym stanowiskiem Epimeriones austriacus i Parapodemus lugdunensis w pliocenie Polski.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1979
• Tom: 24
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.377-403,fig.,ref.

Twórcy

autor

Sulimski A.

• Zaklad Paleobiologii PAN, al.Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

autor

Szynkiewicz A.

• COBPGO-Poltegor, ul.Rosenbergow 25, 51-616 Wroclaw, Poland

autor

Woloszyn B.

• Zaklad Zoologii Systematycznej i Doswiadczalnej PAN, ul.Slawkowska 17, 31-016 Krakow, Poland

Bibliografia

• BACHMAYER, F. and WILSON, R. W. 1970. Die Fauna der altpliozänen Höhlenund Spaltenfüllungen bei Kohfidisch, Burgenland (Österreich). - Ann. Naturhist. Mus. Wien, 74, 533-587.
• BLACK, C. C. and KOWALSKI, K. 1974. The Pliocene and Pleistocene Sciuridae (Mammalia, Rodentia) from Poland. - Acta Zool. Cracov., 19, 461-486.
• BRUIJN, H. de, MEIN, P. MONTENAT, C. and Van de WEERD, A. 1975. Correlations entre les gisements de rongeurs et les formations marines du Miocène terminal d'Espagne meridionale (Province d'Alicante et des Murica). - Koninklj. Nederl. Akad. Wetensch. Proc., Ser. B, 78, 4, 1-32.
• DAXNER-HÖCK, G. 1970. Die Wirbeltierfauna aus dem Alt-Pliozän (O-Pannon) vom Eichkogel bei Mödling (NÖ), III, Rodentia. - Ann. Naturhist. Mus. Wien, 74, 597-605.
• - 1972a. Die Wirbeltierfauna aus dem Alt-Pliozän (Pont) vom Eichkogel bei Mödling (Niederösterreich), IV - Gerbillinae (Rodentia, Mammalia). - Ibidem, 76, 143-160.
• - 1972b. Cricetinae aus dem Alt-Pliozän vom Eichkogel bei Mödling (Niederösterreich) und von Vösendorf bei Wien. - Paläont. Z., 46, 3-4, 133-150.
• - 1975. Sciuridae aus dem Jungtertiär von Österreich. - Ibidem, 49, 1-2, 56-74.
• - 1977. Muridae, Zapodidae und Eomyidae (Rodentia, Mammalia) des Eichkogels bei Mödling (Niederösterreich). - Ibidem, 51, 1-2, 19-31.
• DEHM, R. 1962. Altpleistozäne Säuger von Schernfeld bei Eichstätt in Bayern. - Mitt. Bayer. Staatssam., Paläont. Geol. hist. 2, 17-61.
• FRANZEN, J. L. and STORCH, G. 1975. Die unterpliozäne (Turolische) Wierbeltierfauna von Dorn-Dürkheim, Rheinhessen (SW-Deutschland) -1. Entdeckung, Geologie, Mammalia: Carnivora, Proboscidea, Rodentia, Grabungsergebnisse 1972-1973. - Senckenb. Lethaea, 56, 4-5, 233-303.
• GAILLARD, C. 1899. Mammiferes miocenes nouveaux ou peu connus de la Grive-Saint-Alban (Isère). - Arch. Mus. Hist. Nat. Lyon, 7, 1-79.
• (GUREEV, А. А.) ГУРЕЕВ, A. A. 1971. Землеройки (Soricidae). - Фауны мира, 1-253, Издат. „Наука”, Ленингр. Отдел., Ленинград.
• HARTENBERGER, J. L., MICHAUX, J. and THALER, L. 1967. Remarques sur l'histoire des rongeurs de la faune à Hipparion en Europe sud-occidentale. In: Probl. Act. Paléont. (Évol. Vert.), 163, C.N.R.S., Call. Intern., 503-513.
• HELLER, F. 1936. Eine oberpliozäne Wierbeltierfauna aus Rheinhessen. - N. Jhb. Min. B.-Bd., 76 B, 99-160.
• HORAČEK, I. 1976. Review of Quaternary bats in Czechoslovakia. - Lynx, n.s., 18, 35-58.
• HUGUENEY, M. and MEIN, P. 1965. Lagomorphes et rongeurs du Néogène de Lissieu (Rhône). - Trav. Lab. Géol. Fac. Sci. Lyon, N. S., 12, 109-123.
• JÁNOSSY, D. 1970. Ein neuer Eomyide (Rodentia, Mammalia) aus dem ältespliozän (oberes Villafrankium) des Osztramos (Nordostungarn). - Ann. Hist. Nat. Mus. Nat. Hung., Pars Min. Pal., 62, 99-113.
• - 1972. Middle Pliocene Microvertebrate fauna from the Osztramos Loc. 1 (Northern Hungary). - Ibidem, 64, 27-52.
• - 1974. New "Middle Pliocene" Microvertebrate fauna from Northern Hungary (Osztramos Loc. 9). - Fragm. Min. Pal., 5, 17-28.
• - and KORDOS, L. 1977. Az Osztramos gerinces lelöhelyeinek faunisztikai és karsztmorfológiai áttekintese (1975-ig). - The faunistical and karst-morphological review of paleontological localities for vertebrates at Osztramos (Northern Hungary). - Ibidem, 8, 39-72.
• KORMOS, T. 1926. Amblycoptus oligodon n.g., n.sp. eine neue Spitzmaus aus dem ungarischen Pliozän. - Ann. Hist. Nat. Mus. Nat. Hung., 24, 370-391.
• - 1934. Neue Insektenfresser, Fledermäuse und Nager aus dem Oberpliozän der Villányer Gegend. - Földt. Közl., 64, 296-321.
• KOWALSKI, K. 1956. Insectivores, bats and rodents from the Early Pleistocene bone breccia of Podlesice near Kroczyce (Poland). - Acta Palaeont. Polonica, 1, 4, 331-394.
• - 1958. An Early Pleistocene fauna of small Mammals from the Kadzielnia hill in Kielce (Poland) - Ibidem, 3, 1, 1-47.
• - 1960. Pliocene Insectivores and Rodents from Rębielice Królewskie (Poland). - Acta Zool. Cracov., 5, 5, 155-200.
• - 1962a. Fauna of Bats from the Pliocene of Węże in Poland. - Ibidem, 7, 3, 39-51.
• - 1962b. Bats of the Early Pleistocene from Koneprusy in Czechoslovakia. - Ibidem, 7, 9, 145-156.
• - 1963. The Pliocene and Pleistocene Gliridae (Mammalia, Rodentia) from Poland. - Ibidem, 8, 14, 533-566.
• - 1966. Stratigraphic importance of Rodents in the studies on European Quaternary. - Folia Quaternaria, 22, 1-16.
• - 1972. Fossil fauna. In: Studies on Raj Cave near Kielce (Poland) and its deposits. - Ibidem, 41, 45-59.
• - 1974. Remains of Gerbillinae (Rodentia, Mammalia) from the Pliocene of Poland. - Bull. Acad. Pol. Sci., 22, 9, 591-595.
• KRETZOI, M. 1956. Die Altpleistozänen Wirbeltierfaunen des Villányer Gebirges. - Geol. Hung., S. Pal., 27, 1-264.
• - 1959. Insectivoren, Nagetiere und Lagomorphen der jüngstpliozänen Fauna von Csarnóta im Villányer Gebirge (Südungarn). Vert. Hung., 1, 2, 237-246.
• - 1962. Fauna und Faunenhorizont von Csarnóta. - Hung. Geol. Inst. Ann. Rept., 1959, 344-395.
• - 1965. Pannonicola brevidens n.g., n.sp., ein echter Arvicolide aus dem ungarischen Unterpliozän. - Vert. Hung., 7, 131-139.
• MEIN, P. 1958. Les Mammiferes de la faune siderolithique de Viaux-Collonges. - Nouv. Arch. Mus. Hist. Nat. Lyon, 5, 1-122.
• - 1964. Chiroptera Miocène de Lissieu (Rhone). - 89th Congress Soc. Savantes, 237-253
• - and TRUC, G. 1966. Faciès et association faunique dans le Miocène supérieur Continental des Haut-Comtat Venaissin. - Trav. Lab. Géol. Fac. Sci. Lyon, N.S., 13, 273-276.
• MICHAUX, J. 1967. Origine du dessin dentaire "Apodemus" (Rodentia, Mammalia). - C. R. Acad. Sci. Paris, 264, 711-714.
• PAPP, A. 1947. Über Mus Gaudryi Dames aus den pontischen Schichten von Pikermi. - Österreich. Akad. Wiss. math. - naturw. Kl., Sitz. Abt. I, 156, 5-6, 371-374.
• RABEDER, G. 1970. Die Wierbeltierfauna aus dem Alt-Pliozän (O-Pannon) von Eichkogel bei Mödling (NÖ) - I. Allgemeine, II Insectivora. - Ann. Nat. Hist. Mus. Wien, 74, 589-595.
• REPENNING, C. A. 1967. Subfamilies and genera of the Soricidae. - Geol. Surv. Prof. Pap., 565, 1-74.
• RZEBIK-KOWALSKA, B. 1975. The Pliocene and Pleistocene Insectivores (Mammalia) of Poland. II - Soricidae - Paranourosorex and Amblycoptus. - Acta Zool. Cracov., 20, 6, 167-182.
• - 1976. The Neogene and Pleistocene Insectivores (Mammalia) of Poland. III - Soricidae - Beremendia and Blarinoides. - Ibidem, 21, 12, 359-386.
• SCHAUB, S. 1938. Tertiäre und Quartäre Murinae. - Abh. Schweiz. Pal. Ges., 61, 2, 1-39.
• SULIMSKI, A. 1959. Pliocene Insectivores from Węże. - Acta Palaeont. Polonica, 4, 2, 119-173.
• - 1962a. Supplementary studies on the Insectivores from Węże 1 (Poland). - Ibidem, 7, 3-4, 441-498.
• - 1962b. O nowym znalezisku kopalnej fauny kręgowców w okolicy Działoszyna. - Przegl. Geol., 4-5, 219-223.
• - 1954. Pliocene Lagomorpha and Rodentia from Węże 1 (Poland). - Acta Palaeont. Polonica, 9, 149-244.
• SZYNKIEWICZ, A. 1971a. WK-W. 526. Jaskinia Mała. Inwentarz Jaskiń Polskich. Uzupełnienie XI. - Speleologia, 4, 1-2, 113-115.
• - 1971b. Rozmieszczenie jaskiń na Górze Zelce kola Działoszyna. - Ibidem, 6, 1-2, 49-57.
• - 1977. Rezerwat przyrodniczo-geologiczny "Węże" na Górze Zelce koła Działoszyna nad Wartą. - Acta Univer. Lodz., ser. II, 5, 123-142.
• TERZEA, E. 1973. A propes d'une faune villafranchienne finale de Betfia (Bihor, Roumanie). - Trav. Inst. Spéol. "Emile Racovitza", 12, 229-242.
• - 1976. Présence des Gerbillines dans la Villafranchien supérieur de Roumanie. - Ibidem, 15, 191-199 (171-174).
• - and JURCSÁK, T. 1976. Faune de Mammifères de Betfia XIII (Bihor, Roumanie) et son age géologique. - Ibidem, 15, 195-205 (175-185).
• THALER, L. 1966. Les Rongeurs fossiles du Bas-Languedoc dans leurs rapports avec l'histoire des faunes et la stratigraphie du Tertiaire d'Europe. - Mém. Mus. Nat. Hist. Nat., N.S., sér. C, 17, 1-295.
• TOPAL, G. 1974. The first record of Megaderma in Hungary. - Vert. Hung., 15, 95-104.
• - 1975. A new fossil horsehoe bat (Rhinolophus variabilis n.sp.) from the Pliocene sediments of the Osztramos Hill, NE Hungary (Mammalia, Chiroptera). - Fragm. Miner. Palaeont., 6, 5-28.
• WOŁOSZYN, B. 1970. Holoceńska fauna nietoperzy (Chiroptera) z jaskiń tatrzańskich. - Folia Quatern., 35, 1-52.
• - 1979. Excavation in the Bacho Kiro cave (Bulgaria). Animal remains: Chiroptera. - In press.
• ZAPFE, H. 1950. Die Fauna der miozänen Spaltenfüllung von Neudorf a.d. March (ČSR). Chiroptera. - Sitzb. österr. Akad. Wiss., Mathem.-naturw. Kl., Abt. I, Wien, 159, 51-64.