EN
As a consequence of ageing of populations and increase of life expectancy a growing interest in searching novel, safe and effective food preparations, plant origin dietary supplements or plant derived drugs, containing numerous substances that may counteract the emergence of age related disorders is observed. A clearly visible example of searching abovementioned herbal preparations is a growing interest among men suffering for urogenital disorders on preparations based in herbal plants such as: Serrenoa repens, Pygeum africanum, Urtica dioica, Cucurbita pepo, Hypoxis rooperi, Secale cereale, Zea mays. In recent years dietary supplements based on Epilobium genus representatives became very popular among patients with lower urinary tract symptoms (LUTS) and suffering for benign prostate hyperplasia (BPH). For the confirmation or justification of the use of preparations based on Epilobium sp. in folk medicine or diet supplementation we summarized the current knowledge on biological activities of herbal extracts and oils derived from this genus and variations of phytochemical compositions. The literature analysis reveals that herb was the substance most often subjected to phytochemical analysis (leaves or stems), the next one was seed oil of Epilobiium sp. representatives. In extracts from herb flavonoids (flavonol 3-O-glycosides based on kaempferol, quercetin, myricetin or guaiaverin aglycones), tannins (macrocyclic ellagitannins – oenothein A and B) and trace amounts of sterols as well as fatty acids were identified, while in extracts from seed oil sterols (β-sitosterol, kaempesterol, stigmasterol and brassicasterol) and fatty acids (mainly stearic, palmitic, oleic, linoleic, linolenic and caproic) were most often present. The conclusions of this paper may be helpful in further extensive research concerning the evaluation the effectiveness and safety of preparations based on the basis of Epilobium sp. and Onagraceae family representatives. A knowledge of bioactive compounds in Epilobium sp. could be especially needed in designing new, safe and effective formulations of nutriceuticals and phytotherapeutics containing medicinal parts of these plants.
PL
W konsekwencji starzenia się populacji oraz wydłużenia życia w ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost zainteresowania przetworami spożywczymi, suplementami diety i lekami pochodzenia roślinnego, zawierającymi liczne substancje czynne, mogącymi przeciwdziałać powstawaniu lub progresji schorzeń postępujących wraz z wiekiem. Szczególnie widocznym przykładem poszukiwania przez konsumentów i pacjentów wspomnianych bioaktywnych preparatów pochodzenia roślinnego jest wzrost zainteresowania u pacjentów cierpiących na schorzenia układu moczowo-płciowego preparatami na bazie następujących surowców zielarskich: Serrenoa repens, Pygeum africanum, Urtica dioica, Cucurbita pepo, Hypoxis rooperi, Secale cereale, Zea mays. U mężczyzn z dolegliwościami w dolnych okolicach dróg moczowych i dotkniętych łagodnym przerostem gruczołu krokowego szczególnym zainteresowaniem w ostatnich latach cieszą się preparaty oparte na bazie surowców zielarskich z rodziny Epilobium (wierzbownica). W celu potwierdzenia i uzasadnienia ich stosowania w zielarstwie oraz suplementacji diety dokonaliśmy przeglądu aktualnego stanu wiedzy dotyczącej identyfikacji i określenia stopnia zmienności metabolitów wtórnych zawartych w wyciągach i olejach z nich uzyskanych. W toku analizy literatury wykazano, iż w wyciągach z ziela Epilobium sp. wykazano obecność głównie flawonoidów (3-O-glikozydów kemferolu, kwercetyny, myrycetyny i guajaweryny), tanin (makrocyklicznych ellagitanin – oenoteiny A i B) oraz w mniejszych ilościach steroli i kwasów tłuszczowych. W oleju z nasion natomiast wykazano obecność głównie fitosteroli (m.in. β-sitosterolu, kampesterolu, stigmasterolu and brassikasterolu) oraz kwasów tłuszczowych (głównie stearynowego, palmitynowego, oleinowego, linolowego, linolenowego i kapronowego). 44 R. Kujawski, J. Bartkowiak-Wieczorek, M. Ożarowski, A. Bogacz, J. Cichocka, M. Karasiewicz, B. Czerny, P. M. Mrozikiewicz Wnioski z niniejszej publikacji mogą być pomocne dla podjęcia dalszych, szeroko zakrojonych badań nad oceną skuteczności i bezpieczeństwa stosowania preparatów żywieniowych i leczniczych produkowanych przy udziale surowców roślinnych z rodziny Onagraceae, w tym też poszczególnych surowców zielarskich z rodzaju Epilobium. Znajomość występowania związków bioaktywnych w wyciągach może być również przydatna przy projektowaniu nowych, bezpiecznych i efektywnych postaci nutriceutyków i fitoterapeutyków opartych na bazie powyższych surowcach zielarskich.