Transmisja cen na rynku mleka w Polsce w latach 2004-2017

• Autorzy: Szajner P.

Warianty tytułu

EN

Price transmission on milk market in Poland between 2004 and 2017

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Polskie mleczarstwo dostosowało się do warunków członkowska w UE, gdzie rynek mleka należy do najbardziej uregulowanych rynków żywnościowych. Pomimo rozbudowanych regulacji rynkowych ceny mleka surowego i produktów mleczarskich w Polsce charakteryzowały się dużą zmiennością. W szczególności dotyczy to cen skupu i cen zbytu. Na rynku mleka występuje nadwyżka podaży, która jest eksportowana. W związku z tym sytuacja cenowa w kraju jest silnie uzależniona od koniunktury na rynkach światowych. Ceny skupu i zbytu wykazują analogiczne kierunki zmian jak ceny światowe. Zmienność cen występuje także w krajowym łańcuchu marketingowym, gdyż ceny na jego poszczególnych etapach charakteryzują się bardzo zróżnicowaną dynamiką. Proces transmisji cen w łańcuchu dostaw krajowego mleczarstwa wykazuje znaczną asymetrię. W związku z tym zasadne są instrumenty polityki rynkowej, które ograniczają ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej oraz wzmacniają pozycję rolników w relacjach z przemysłem mleczarskim i handlem detalicznym.

EN

The Polish dairy industry adjusted to the conditions of membership in the EU where the milk market is among the most regulated food markets. Despite elaborated market regulations, prices of raw milk and milk products in Poland were characterised by major variability. This in particular concerns buying-in and selling prices. There is a surplus of supply on the milk market which is exported. Therefore, the price situation in the country is strongly dependent on the economic situation on world markets. Buying-in and selling prices show similar directions of changes as world prices. Price variability has also been noted in the national marketing chain because prices on its respective stages are characterised by a very considerable dynamics. The price transmission process in the national supply chain of dairy products shows major asymmetry. Thus, what is justified are market policy instruments which limit risk to running economic activity and strengthen the position of farmers in relations with dairy industry and retail trade.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2017
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.3-23,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Szajner P.

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• Aczel, A.D. (2005). Statystyka w zarządzaniu. Warszawa: PWN.
• Aguiar, D.R.D., Santana, J.A. (2002). Asymmetry in farm to retail price transmission: evidence from Brazil. Agribusiness, No. 18.
• AMI (2017). Markt Bilanz. Milch 2017, Agrarmarkt Informations-Gesellschaft mbH, Bonn.
• Azzam, A. (1999). Asymmetry and Rigidity in Farm-Retail Price Transmission. American Journal of Agricultural Economics, 81, s. 525-533.
• Ball, L., Mankiw, N.G. (1994). Asymmetric price adjustment and economics fluctuations. The Economic Journal, 104, s. 246-252.
• Benson, B.L., Faminow, M.D. (1985). An alternative view of pricing in retail food markets. American Journal of Agricultural Economics, No. 67.
• Chavas, J.P., Metha, A. (2004). Price Dynamics in a vertical Sector: The Case of Butter. American Journal of Agricultural Economics, 86, s. 1078-1093.
• Conforti, P. (2004). Price transmission in selected agricultural markets. FAO Commodity and Trade Policy Research Working Papers, No. 7.
• Czarny, E. (2002). Teoria i praktyka handlu wewnątrzgałęziowego. Miografie i opracowania SGH, nr 496. Warszawa: SGH.
• Engle, R.F., Granger, C.W.J. (1987). Cointegration and error correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 49, 251-276.
• FAO Price Dairy Products. Pobrane z: http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/.
• Granger, C.W.J., Lee, T.-H. (1989). Investigation of production, sales and inventory relationship using multicointegration and non-symmetric error correction models. Journal of Applied Econometrics, No. 4.
• Gross National Income Purchasing Power Parity, World Bank. Pobrane z: http://data.worldbank.org/indicator.
• GUS (2016). Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2016. Warszawa.
• Hamulczuk, M. (2013). Asymetria w transmisji cen w łańcuchu żywnościowym. Przykład cen drobiu w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 307, s. 212-223.
• Hamulczuk, M. (2011). Prognozowanie cen surowców rolnych z wykorzystaniem modeli szeregów czasowych. Program Wieloletni 2011-2014, nr 10. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Heien, D.M. (1980). Markup pricing in a dynamic model of food industry. American Journal of Agricultural Economics, No. 59.
• Holm, T., Steinhagen, C., Loy, J-P. (2010). Preistransmissionen für Konsummilch und Butter in den verschiedenen Distributionskalälen des Lebensmittelhandels. Braunschweig, GEWISOLA.
• Holst, C., von Cramon-Taubadel, S. (2012). Preistransmissionen entlang deutscher Wertschöpfungsketten für Nahrungsmittel. Breunschweig, GEWISOLA.
• Houk, J.P. (1977). An Approach to Specifying and Estimating Nonreversible Functions. American Journal of Agricultural Economics, 59, s. 570-572.
• Kusideł, E. (2000). Modelowanie wektorowo-autoregresyjne VAR. Metodologia i zastosowanie w badaniach ekonomicznych. Łódź: Absolwent.
• Kwasek, M. (2013). Wyżywienie – poziom i zróżnicowanie. W: Analiza produkcyjno-ekonomiczna sytuacji rolnictwa i gospodarki żywnościowej w 2012 roku. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Luoma, A., Luoto, A., Taipala, M. (2004). Threshold cointegration and asymmetric price transmission in Finnish beef and pork market. Pellerevo Economic Research Institute, No. 70.
• Łyszkiewicz, W. (2000). Industrial organization. Warszawa: WSKiFM.
• McCorriston, S., Morgan, C.W., Rayner, A.J. (2001). Price transmission: the interaction between market power and returns to scale. European Review of Agricultural Economics, No. 2.
• Meyer, J., von Carmon-Taubadel, S. (2004). Asymetrie Price Transmission: A Survey. Journal of Agricultural Economics, 55, s. 581-611.
• Mynarski, S. (1993). Analiza rynku – systemy mechanizmy. Kraków.
• OECD-FAO, (2016). OECD-FAO Agricultural Outlook 2016-2025. Pobrane z: http://www.fao.org/3/a-i5778e.pdf, OECD/FAO, Paris.
• Pelzmann, S. (2000). Price rise faster than they fall. Journal of Political Economy, 108, s. 466-502.
• Pietrzak, M. (2006): Efektywność finansowa spółdzielni mleczarskich – koncepcja oceny. Warszawa: SGGW.
• Pietrzak, M. (2014). Problem geograficznego zakresu rynków/sektorów w dobie globalizacji. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1(338), s. 3-21. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Porter, M.E. (2001). Porter o konkurencji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Rembeza, J., Seremak-Bulge, J. (2006). Asymetria w transmisji cen na rynku mleka i jego przetworów. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 3(308), s. 110-123. Warszawa, IERiGŻ-PIB.
• Rembeza, J., Seremak-Bulge, J. (2009). Ewolucja podstawowych rynków rolnych i jej wpływ na transmisję cen w latach 1990-2008. Program Wieloletni 2005-2009, nr 131. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Rembeza, J., Seremak-Bulge, J. (2010). Zmiany cen i relacji cenowych na podstawowych rynkach żywnościowych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1(322), s. 112-125. Warszawa, IERiGŻ-PIB.
• Rembisz, W., Kowalski, W. (2007). Rynek rolny w ujęciu funkcjonalnym. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r., ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG): nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.
• Rozporządzenie Rady (WE) nr 1787/2003 z dnia 29 września 2003 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1255/1999 w sprawie wspólnej organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych (L 270, 21.102003).
• Rynek mleka. Stan i perspektywy (2005-2017). Nr 29-52. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• Samuelson, P.A., Nordhaus, W.D. (2004). Ekonomia. Warszawa: PWN.
• Seremak-Bulge, J., Hryszko, K., Zalewski, A. (2006). Regionalne zróżnicowanie mleczarstwa. Komunikaty Ekspertyzy Raporty, nr 520. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Seremak-Bulge, J., Szajner, P., Świetlik, K., Hryszko, K., Rembeza, J., Pieniążek, K. (2005). Rozwój rynku mleczarskiego i zmiany jego funkcjonowania w latach 1990-2005. Program Wieloletni 2005-2009, nr 21. Warszwa: IERiGŻ-PIB.
• Szajner, P. (2009). Perspektywy eksportu polskich wyrobów mleczarskich w zmieniających się uwarunkowaniach. Studia i Monografie, nr 146. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Socha, R. (2014). Asymetria relacji cen paliw płynnych w Polsce i cen ropy naftowej. Gospodarka Narodowa, 5(273), s. 135-160.
• Szajner, P. (2015). Relacje cenowe na polskim rynku mleka po akcesji do UE. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 402, s. 359-367.
• Szczepaniak, I., Ambroziak, Ł., Bednarz, J., Bułkowska, M., Kawecka-Wyrzykowska, E., Tereszczuk, M. (2015). Konkurencyjność polskich producentów żywności i jej determinanty (1). Program Wieloletni 2015-2019, nr 11, Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Sznajder, M. (1999). Ekonomia Mleczarstwa. Poznań: AR.
• Szymański, W. (2002). Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia. Warszawa: Difin.
• Takayama, T., Judge, G. (1971). Spatial and temporal price allocation models. Amsterdam: North-Holland Publishing.
• Urban, R. (2004). Przemiany przemysłu spożywczego w latach 1988-2003. Studia i Monografie, nr 121. Warszawa: IERiGŻ.
• Urban, R. (red.). (2008). Wpływ integracji z UE na polską gospodarkę żywnościową. Program Wieloletni 2005-2009, nr 90. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Ward, R.W. (1982). Asymmetry in Retail, Wholesale, and Shipping Point Pricing for Fresh Vegetables. Marketing Since, 23, s. 28-49.
• Wrzosek, W. (2002). Funkcjonowanie rynku. Warszawa: PWE.
• Varian, H.R. (1997). Mikroekonomia. Warszawa: PWN.
• Von Cramon-Taubadel, S. (1998). Estimating asymmetric price transmission with the error correction representation: An application to the German pork market. European Review of Agricultural Economics, No. 25.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0010.6739