Estuaries - types, role and impact on human life

• Autorzy: Paturej E.

Warianty tytułu

PL

Estuaria - rodzaje, ich rola i znaczenie w życiu człowieka

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Estuaries are transition zones between the land and the sea which form aquatic ecosystems, often referred to as marginal filters. Numerous classifications of estuaries are based on such criteria as: geomorphological structure, the character of water circulation and stratification, the ratio between freshwater and marine water and the type of energy flow. However, not all estuaries fall into one of the above categories. Some of them represent an intermediate type, while the type of others may change depending on the season and related changes in water inflow rate. Fisheries, including bi-valve mollusks, depend on the high productivity of estuarine areas, which can be also used as ports or sites of recreation and industrial activities. Estuaries play a fundamental role in maintaining an ecological balance in the biosphere.

PL

Estuaria to tereny przejściowe pomiędzy lądem a morzem, które tworzą wodne ekosystemy, często nazywane „filtrami brzeżnymi”. Liczne klasyfikacje estuariów oparte są na takich kryteriach, jak: struktura geomorfologiczna, charakter cyrkulacji i stratyfikacji wód, stosunek dopływających wód słodkich do morskich oraz typ przepływu energii. Nie wszystkie estuaria można zaliczyć do jednej z przedstawionych kategorii. Niektóre z nich stanowią typy pośrednie, inne zmieniają typ z jednego w drugi, w zależności od pór roku i związanych z tym zmian tempa napływu wód. Wielka produktywność estuariów może być wykorzystana przez człowieka do produkcji żywności w formie hodowli ostryg, małży i rybołówstwa; mogą służyć jako porty, rejony rekreacyjne i ośrodki przemysłowe; mają również ogromne znaczenie ekologiczne dla zachowania równowagi w biosferze.

Słowa kluczowe

EN

estuary type; estuary role; estuary impact; human life; estuary classification; land; sea; transition zone; aquatic ecosystem; geomorphological structure; water circulation; stratification; fresh water; sea water; fishery; biosphere; ecological balance

• Wydawca: -
• Czasopismo: Baltic Coastal Zone. Journal of Ecology and Protection of the Coastline
• Rocznik: 2008
• Tom: 12
• Opis fizyczny: p.21-37,fig.,ref.

Twórcy

autor

Paturej E.

• Department of Applied Ecology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Oczapowskiego 5, 10-957 Olsztyn, Poland

Bibliografia

• Adamkiewicz-Chojnacka B., 1978. Występowanie i skład gatunkowy zooplanktonu Zalewu Wiślanego w latach 1974-1975. (Occurrence and species composition of the zooplankton of the Vistula Lagoon in the years 1974-1975). Stud. Mat. Oceanol., 21, 4, 123-144, (in Polish).
• Borowski W., 2000. Stan zasobów ryb Zalewu Wiślanego i warunki ich eksploatacji. W: Oszacowanie stanu zasobów ryb polskiej strefy przybrzeżnej i naturalne warunki ich eks- ploatacji. Monografia Rybacka. (Fishery resources of the Vistula Lagoon and conditions Wydawnictwo Uczelnianeof their use. In: Estimation of the fishery resources in the Polish Baltic coastal zone and natural conditions of their use. Monograph on Fishery Resources). Stud. Mat. MIR, Gdynia, B, 72, 9-35, (in Polish).
• Day J.W., Jr., Hall C.A.S., Yanez-Arancibia A., 1989. Estuarine Ecology. John Wiley and Sons, New York.
• Dethier M.N., 1992. Classifying marine and estuarine natural communities: An alternative to the coward in system. J. Nat. Areas, 12(2), 90-100.
• Duxbury A.C., Duxbury A.B., Sverdrup K.A., 2002. Oceany świata. (World’s Oceans). PWN, Warszawa, 400-418, (in Polish).
• Finch V.C., Trewarth G.T., 1942. Elements of Geography. Mc Graw Hill, New York.
• Garbacik-Wesołowska A., Boberski E., 2000. Stan zasobów ryb Zalewu Szczecińskiego oraz strefy przybrzeżnej Wybrzeża Zachodniego i warunki ich eksploatacji. W: Oszacowanie stanu zasobów ryb polskiej strefy przybrzeżnej i naturalne warunki ich eksploatacji. Monografia Rybacka. (Fishery resources of the Szczecin Lagoon and the coastal zone of the Western Coast and conditions of their use. In: Estimation of the fishery resources in the Polish Baltic coastal zone and natural conditions of their use. Monograph on Fishery Resources). Stud. Mat. MIR, Gdynia, B, 72, 77-105, (in Polish).
• Giziński A., Jagodzińska M., Wolnomiejski N., Grygiel I., 1980. Zoobenthos of the muddy areas of Szczecin Lagoon. AUNC, 12, 41-59.
• Ketchum B.H., 1951. The exchanges of fresh and salt waters in tidal estuaries. J. Mar. Res., 10(1), 51-83.
• Hopkins S.H., Andrews J.D., 1970. Rangia cuneata on the east coast. Science, 167, 868-869.
• Kowalewska G., Konat-Stepowicz J., Wawrzyniak-Wydrowska B., Szymczak-Żyła M., 2003. Transfer of organic contaminants to the Baltic in the Odra Estuary. Mar. Poll. Bull., 46, 6, 703-718.
• Łysiak-Pastuszak N., Drgas N., Piątkowska Z., 2004. Eutrophication in the Polish coastal zone: the past, present status and future scenarios. Mar. Poll. Bull., 49, 3, 186-195.
• Majewski A., 1972. Charakterystyka hydrologiczna estuariowych wód u polskiego wybrzeża. (Hydrological characteristics of estuarine waters at the Polish Coast). Prace Państw. Inst. Hydrol.-Meteorol., 105, 3-40, (in Polish).
• McLusky D.S., 1981. The Estuarine Ecosystem. John Wiley and Sons, New York.
• Means J.C., Wijayarante R.D., 1984. Chemical characterization of estuarine colloidal organic matter; implications for adsorptive processes. Bull. Mar. Sci., 35, 449-461.
• Mikulski Z., 1970. Wody śródlądowe w strefie brzegowej południowego Bałtyku. (Inland wa-ters in the Southern Baltic coastal zone). Prace Państw. Inst. Hydrol.-Meteorol., 98, 25-45, (in Polish).
• Mikulski Z., 1972. Rys hydrologiczny polskich jezior przybałtyckich i przybałtyckie wody słonawe. (Hydrology of Polish coastal lakes and brackish waters). Stud. Mat. Oceanol., 3, 17-18, (in Polish).
• Mudryk Z., 1994. Bakterie heterotroficzne w procesach transformacji materii organicznej w jeziorach estuariowych. (Heterotrophic bacteria in organic matter transformation pro- cesses in estuarine lakes). WSP Słupsk, (in Polish).
• Odum E.P., 1982. Podstawy ekologii. (Fundamentals of ecology). PWRiL, Warszawa, (in Polish).
• Odum H.T., Copeland B.J., McMahan E.A., 1969. Coastal ecological systems of the United States. A report to the Federal Water Pollution Control Administration Washington, (mimeographed).
• Olesn Y., Varum K.M., Jensen A., 1986. Some characteristic of the carbon compounds re-leased by Daphnia. Res. Develop. Epa., 1-9.
• Paturej E., 2005. Zooplankton przymorskich jezior Pobrzeża Bałtyckiego. (Zooplankton of the coastal lakes of the Baltic seashore). Rozpr. i Monogr., UWM Olsztyn, 110, (in Polish).
• Paturej E., 2006. Estuaries of the Polish Baltic coastal zone. Balt. Coast. Zone, 10, 83-96.
• Perkins E.J., 1974. The biology of estuaries and coastal waters. London, New York.
• Pritchard D.W., 1952. Estuarine hydrography. Adv. Geophys., 109-211.
• Pritchard D.W., 1955. Estuarine circulation patterns. Proc. Amer. Soc. Civil Engrs., 81, 717.
• Pritchard D.W., 1967. What is an estuary: physical viewpoint. In: Estuaries. (Ed.) G.H. Lauff, Amer. Assoc. Adv. Sci. Publ., Washington, D.C., 83, 3-5.
• Remane A., Schlieper C., 1971. Biology of brackish waters. Binnengewässer, 25, 1-372.
• Różańska Z., 1972. Zooplankton zalewów przybałtyckich. (Zooplankton of the Baltic la-goons). Stud. Mat. Oceanol., 3, 141-147, (in Polish).
• Schubel J.R., Pritchard W.D., 1971. What is an estuary? In: Estuarine Environment. (Ed.) J.R. Schubel, New York, 1-115.
• Sokołowski A., Wołowicz M., Hummel H., 2001. Distribution of dissolved and labile particu-late trace metals in the overlying bottom water in the Vistula River plume (Southern Bal-tic Sea). Mar. Poll. Bull., 42, 10, 967-980.
• Stommel H., 1951. Recent development in the study of tidal estuaries. Technical Report. Woods Hole Oceanogr. Instit.
• Szmidt K., 1972. Hydrologia jezior przybałtyckich ze szczególnym uwzględnieniem jeziora Jamno. (Hydrology of Baltic coastal lakes with special emphasis on Jamno Lake). Stud. Mat. Oceanol., 3, 21-34, (in Polish).
• Telesh I.V., 2004. Plankton of the Baltic estuarine ecosystems with emphasis on Neva Estu-ary: a review of present knowledge and research perspectives. Mar. Poll. Bull., 49, 206-219.
• Trojanowski J., Trojanowska Cz., Korzeniewski K., 1991. Trophic state of coastal lakes. Pol. Arch. Hydrobiol., 38(1), 23-34.
• Warzocha J., 2004. Ujścia rzek (estuaria). W: Siedliska morskie i przybrzeżne, nadmorskie i śródlądowe solniska i wydmy. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. (River-mouths (estuaries). In: Marine and coastal habitats, seaside and inland salars and dunes. Natura 2000 habitat and species protection guides – meth-odological textbook). (Ed.) J. Herbich, Env. Min., Warszawa, 1, 31-37, (in Polish).
• Wiktor K., 1967. Poziomy troficzne Bałtyku południowego i polskich zalewów przybałtyckich – Zalewu Szczecińskiego i Zalewu Wiślanego. (Trophic levels of South Baltic and Polish coastal lagoons – Szczecin Lagoon and Vistula Lagoon). Stud. Mat. MIR, Gdynia, A, 4, 117-132, (in Polish).
• Wolnomiejski N., 1994. Ekologiczne studium makrofauny dna mulistego Zalewu Szczeciń- skiego (1982-1992). (Ecological study of the muddy bottom macrofauna of the Szczecin Lagoon (1982-1992)). Stud. Mat. MIR, Gdynia, A, 31, (in Polish).
• Wolnomiejski N., Grygiel I., 1992. Biocenoza dna mulistego Zalewu Szczecińskiego. (Bio-cenosis of the muddy bottom of the Szczecin Lagoon). Stud. Mat. MIR, Gdynia, B, 60, (in Polish).
• Žaromskis R., 1996. Okeanai, jūros, estuarijos. (Oceans, Seas, Estuaries). Debesija, Vilnius, (in Lithuanian).
• Żmudziński L., 2000. Long-term changes in macrozoobenthos of the Vistula Lagoon. (Jūra ir Aplinka. Sea Environment). Mar. Technol. Natural Sc., 1, 3, 46-50.
• Żmudziński L., Kornijów R., Bolałek J., Górniak A., Olańczuk-Neyman K., Pęczalska A., Korzeniewski K., 2002. Słownik hydrobiologiczny. Terminy, pojęcia, interpretacje. (Hydrobiological dictionary. Terms, concepts, interpretations). PWN, Warszawa, (in Polish).