PL
Pod wpływem biotycznych i abiotycznych czynników stresowych rośliny syntetyzują należące do różnych klas chemicznych - metabolity wtórne. Ich funkcje biologiczne związane są z mechanizmami obronnymi, umożliwiającymi funkcjonowanie w niekorzystnych warunkach środowiskowych. Proste związki fenolowe spełniają ważne funkcje w poszczególnych etapach odpowiedzi organizmu rośliny na stres. Określono, czy wybrane z tej grupy związki są w stanie indukować mechanizmy obronne u modelowego organizmu hetero troficznego, jakim są drożdże z gatunku Saccharomyces cerevisiae. Badano poziom przeżywalności i aktywności cytoplazmatycznej katalazy T, enzymu będącego u drożdży markerem ogólnej odpowiedzi na stres środowiskowy. W obecności analizowanych kwasów fenolowych nie stwierdzono wzrostu aktywności katalazy T do poziomu charakterystycznego dla programu odpowiedzi na stres termiczny, osmotyczny, alkoholowy i indukowany niskim pH u tego organizmu. Wyniki te przemawiają za tym, że związki te nie uruchamiają programu ogólnej odpowiedzi na stres. Z analizowanych związków (kwasów fenolowych) tylko kwas galusowy zastosowany w stężeniach wyższych niż 10 mmol·dm-3 aktywuje mechanizm ogólnej odpowiedzi na stres środowiskowy, prawdopodobnie poprzez mechanizm związany z obniżeniem pH środowiska. Najwyższe użyte w doświadczeniach stężenia: kwasu trans- cynamonowego, kawowego, kwasu para-kumarynowego oraz kumaryny hamują indukowaną stresem alkoholowym syntezę katalazy T.
EN
Under the influence of biotic and abiotic stress factors, plants synthesize secondary metabolites belonging to various chemical classes. Their biological functions are associated with defence mechanisms that enable them to function under unfavourable environmental conditions. Simple phenolic compounds perform important functions at various stages of a plant’s stress response. The aim of this study was to determine whether selected compounds from this group are able to induce defence mechanisms in the heterotrophic model organism Saccharomyces cerevisiae. Determinations were made of the survival rate and the activity of cytoplasmic catalase T, an enzyme which is a marker in yeast for the general environmental stress response. In the presence of the phenol acids analysed, catalase T activity was not found to increase to the level characteristic of this organism’s response to thermal, osmotic and alcohol stress or stress induced by low pH. These results suggest that the compounds do not activate the general stress response. Of the substances analysed only gallic acid at concentrations higher than 10 mmol·dm3 activates a mechanism for the general response to environmental stress, probably via a mechanism connected with low pH in the environment. Trans-cinnamic acid, caffeic acid, para-coumaric acid and coumarin at the highest concentrations used in the study inhibit synthesis of catalase T induced by alcohol stress.