Propozycja regionalizacji fizycznogeograficznej Sudetów Wschodnich

• Autorzy: Badora K.

Warianty tytułu

EN

Proposition for physico-geographical regionalization of Eastern Sudetes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia propozycję wyznaczenia granic Sudetów Wschodnich oraz podziału fizycznogeograficznego makroregionu na mezoregiony. Przy wyznaczaniu granic uwzględniono w większym stopniu genetyczno-geologiczny podział Sudetów związany z orogenezą waryscyjską. W podziale na mezoregiony w większym stopniu uwzględniono kryteria litostratygraficzne.

EN

Eastern Sudetes include 8 physico-geographical mesoregions, of which only 3 are located within Poland (fig. 1 ). The region is very diverse in terms of geological structure. The diversity of the area relief is small, as determined by the long-term denudation of the mountains. The geographical region of the Eastern Sudetes is located partly within the geological boundaries of the Middle Sudetes. Massif Śnieżnik and the Golden Mountains, located in the Eastern Sudetes, belong to the Orlicko-Śnieżnicki Massif (geologically divided in the Middle Sudetes) (figs 2, 3). The physico-geographical regionalization of the macroregion has been carried out, taking into account mainly geomorphological criteria, related to framework tectonics. It did not take into account the position of the major geological-tectonic units and the lithostratigraphy of rock. It was proposed to change the boundaries of the Eastern Sudetes as a physical and geographical region (fig. 4). The units belonging to the Orlicko-Śnieżnik Massif were excluded. A new western border has been established in the Stare Mesto range (figs 1, 2, 4). In addition, in the East Sudetes, upland areas were excluded, located in the north in the former borders of the Opawskie Mountains and Low Jesionik Mountains (fig. 4). Small changes in the south were proposed, taking into account tectonic and lithological structures. The another structure of mesoregions within the Eastern Sudetes is presented (fig. 4). It was proposed to create a new mesoregion of Żulowskie Mountain, which occupies the upper Carboniferous ganitoid massif. The mesoregion of the Low Jesenik Mountains was divided into two mesoregions: Low Jesionik Mountains, with the mountains character and Vitkowska Foothills, with the nature of the foothills. Other mesoregional boundaries were adapted to the course of the major folds and lithostratigraphs of rock (figs 1, 4).

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2018
• Tom: 63
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.59-73,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Badora K.

• Pracownia Geografii i Architektury Krajobrazu, Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, Uniwersytet Opolski, Opole

Bibliografia

• Badora K., 2017, Mikroregiony Gór Opawskich na tle podziału fizycznogeograficznego Sudetów Wschodnich, Maszynopis. Uniwersytet Opolski.
• Balon J., 2000, Z metodyki prowadzenia granic regionów fizycznogeograficznych w górach, Problemy Ekologii Krajobrazu, 7, 33-47.
• Badura J., Przybylski B., 1998, Zasięg lądolodów plejstoceńskich i deglacjacja obszaru między Sudetami a Wałem Śląskim, Biuletyn PIG, 385, 9-28.
• Balatka B., Kalvoda J. 2006, Geomorfologicke členěni reliéfu Čech. Kartografie Praha.
• Biel A., 2007, Zgeneralizowana Mapa Geologiczna Pogranicza Polski, Niemiec i Czech bez osadów czwartorzędowych, PIG, Warszawa.
• Buła Z., Żaba J., Habryn R., 2008, Regionalizacja tektoniczna Polski - Polska południowa (blok górnośląski i blok małopolski), Przegląd Geologiczny, 56, 10, 912-920.
• Cymerman Z., 1998, Spory o podział geologiczny Sudetów, Przegląd Geologiczny, 46, 6, 530-536.
• Degórski M., Ostaszewska K., Richling A., Solon J., 2014, Współczesne kierunki badań krajobrazowych w kontekście wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, Przegląd Geograficzny, 86, 295-316.
• Demek J., 1987. Hory a nížiny, Zemepisny Lexikon ČSR, Praha.
• Demek J., Mackovčin P., 2006, Zemepisny lexikon ČR: Hory a nížiny, Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, Brno.
• Gilewska S., 1991, Rzeźba, [w:] L. Starkel (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, PWN, Warszawa, 248-296.
• Kondracki J., 1976, Podstawy regionalizacji fizyczno-geograficznej. PWN, Warszawa.
• Kondracki J., 1996, Fizycznogeograficzna regionalizacja Czech, Słowacji, Węgier i Rumunii w układzie dziesiętnym, Przegląd Geograficzny, 68, 3-4, 457-466.
• Kondracki J., 1994, Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. PWN, Warszawa.
• Kondracki J., 2002, Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kondracki J., Richling A., 1997, Regiony fizycznogeograficzne, [w:] Atlas Rzeczpospolitej Polskiej, Główny Geodeta Kraju, Warszawa.
• Łach J., Rogowski M., Rozenkiewicz A., 2010, Problematyka regionalizacji fizycznogeograficznej pogranicza polsko-czeskiego w Sudetach Środkowych, Problemy Ekologii Krajobrazu, 26, 171-180.
• Mapa geologiczna regionu dolnośląskiego z przyległymi obszarami Czech i Niemiec (bez utworów czwartorzędowych), 1995, pod. red. L. Sawickiego, PIG Warszawa.
• Mazur S., Aleksandrowski P., Szczepański J., 2010, Zarys budowy i ewolucji tektonicznej waryscyjskiej struktury Sudetów, Przegląd Geologiczny, 58, 2, 133-145.
• Migoń P., Placek A., 2014, Litologiczno-strukturalne uwarunkowania rzeźby Sudetów, Przegląd Geologiczny, 62, 1, 36-43.
• Mojski J., 2005, Ziemie Polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy, PIG, Warszawa.
• Mizerski W., 2014, Geologia Polski, PWN, Warszawa.
• Ostaszewska K., 2002, Geografia krajobrazu, PWN, Warszawa.
• Pawlak J., 2008, Podział fizycznogeograficzny. [w:] W. Pawlaka i J. Pawlak (red.) Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, Wydawnictwo UWr., 25-26.
• Pietrzak M., 1998, Syntezy krajobrazowe - założenia, problemy, zastosowania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Placek A., 2008, Zastosowanie numerycznego modelu terenu w geomorfologii strukturalnej na przykładach z obszaru Sudetów, Landform Analysis, 9, 364-368.
• Potocki J., 1994, Uwagi do fizjograficznej regionalizacji Sudetów, Czasopismo Geograficzne, 65, 189-197.
• Stupnicka S., 2007, Geologia regionalna Polski, Wydawnictwo UW, Warszawa.
• Żelaźniewicz A., Aleksandrowski P., 2008, Regionalizacja tektoniczna Polski – Polska południowozachodnia, Przegląd Geologiczny, 56, 10, 904-911.
• Żelaźniewiecz A., Aleksandrowski P., Buła Z., Karnkowski P., Konon A., Oszczypko N., Ślęczka A., Żaba J., Żytko K., 2011, Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, 1-60.