Additional observations on the Jurassic belemnoids of Poland

• Autorzy: Pugaczewska H.

Warianty tytułu

PL

Dodatkowe badania nad belemnitami jurajskimi w Polsce

RU

Dopolnitel'nye issledovanija jurskikh belemnitov v Pol'she

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Four species of belemnoids, one new: Belemnopsis wiekensis n. sp . from the Middle Jurassic and from lower horizons of the Upper Jurassic of Poland, belonging to the subfamily Belemnopsinae Naef, 1922, are described together with observations on the ontogeny, variability and structure of rostra.

PL

Opisano 4 gatunki belemnitów jurajskich, w tym 1 nowy, należące do podrodziny Belemnopsinae Naef, 1922. Stanowią one uzupełnienie do monografii belemnitów jurajskich Polski (Pugaczewska, 1961). Materiał pochodzi z margli oksfordzkich kamieniołomu „Wiek” koło Ogrodzieńca (pow. Zawiercie), z iłów batońskich Trzebionki (pow. Chrzanów), Kamienicy Polskiej i Rudnika (pow. Zawiercie) oraz z dolnego Oksfordu Racławic (pow. Krzeszowice). Poniżej podana jest charakterystyka gatunku nowego. Belemnopsis wiekensis n.sp. (Pl. I, fig. 1-3) Diagnoza. - Rostra cylindryczne, o długości 10-30 mm, spłaszczone dorsowentralnie, w części dystalnej nieco ekscentryczne; bruzda wentralna szeroka do 4 mm, o zmiennym przebiegu; linie boczne podwójne; ścianki dorsalna i wentralna wypukłe; część alweolarna i dystalna nie znane. Uwagi. - Belemnopsis wiekensis n.sp. odpowiada pod względem struktury wewnętrznej i zewnętrznej okazom z Francji, opisanym przez Loriola (1902), lecz błędnie zaliczonym przez niego do gatunku Belemnites (Hibolites) latesulcatus d’Orbigny. Holotyp i paratypy Belemnopsis latesulcatus d’Orbigny różnią się od gatunku, opisanego pod tą samą nazwą przez Loriola, licznymi cechami, m.in.: znacznie większą długością (do 120 mm), silniejszym spłaszczeniem dorso-wentralnym, pojedynczymi liniami bocznymi, a także występowaniem w niższych poziomach jury (baton, kelowej). Uważam więc za słuszne wyłączyć okazy opisane przez Loriola z gatunku Belemnites latesulcatus d’Orbigny i zaliczyć je razem z identycznymi okazami z Polski do nowego gatunku Belemnopsis wiekensis n.sp. Występowanie. - Margie oksfordzkie kamieniołomu „Wiek” koło Ogrodzieńca (pow. Zawiercie).

RU

Описанные тут 4 вида юрских белемнитов, в этом 1 новый, принадлежащие к подсемейству Belemnopsinae Naef, 1922, составляют дополнение к монографии белемнитов из юры Польши (Pugaczewska, 1961). Материал собран в оксфордских мергелях камнеломни „Век” близ Огро-дзеньца (повят Заверце), в батских илах около Тржебионки (п. Хржанув), Ка-меницы Польской и Рудника (п. Заверце) и в нижнем oксфорде Рацлавиц (пов. Кржешовице). Ниже приведена характеристика нового вида. Belemnopsis wiekensis n. sp. (Пл. I, фиг. 1-3) Диагноз. - Ростры цилиндрические, длины 10-30 мм, сплющенные в дор-со-вентральном направлении, в части дистальной немного эксцентрические; вентральная борозда ширины до 4 мм, изменчивой длины; боковые линии двойные; дорсальная и вентральная стенки выпуклые; альвеоларная и дистальная части не известны. Замечания. - В. wiekensis n. sp. в отношении внутренней и внешней структуры соответствует образцам из Франции, которые описал Лориоль (Loriol, 1902), но неправильно причислил к виду Belemnites (Hibolites) latesulcatus d’Orbigny. Голотип и паратипы Belemnopsis latesulcatus d’Orbigny отличаются от формы, описанной Лориолом под таким же названием, многими чертами, между прочим: значительно большей длиной (до 120 мм), дорсо-вентральной сплющенностью, единичными боковыми линиями, а также присутствием в более низких ярусах юры (бат, келловей). Формы описанные Лориолом надо исключить из вида В. latesulcatus d’Orbigny и причислить их вместе с формами из Польши к новому виду Belemnopsis wiekensis n. sp. Местонахождение. - Оксфордские мергели камнеломни „Век” близ Огро-дзеньца (пов. Заверце).

Słowa kluczowe

EN

paleontology; Jurassic; belemnoid; Belemnopsis wiekensis; new species; Belemnopsinae; ontogenesis; structure; rostrum; Poland

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1965
• Tom: 10
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.111-123,fig.,ref.

Twórcy

autor

Pugaczewska H.

• Palaeozoological Institute, Warsaw University, Warsaw, Poland

Bibliografia

• BAYLE, E. 1878. Explication de la Carte Géologique de la France, 4, I: Fossiles principaux de terrains. 6-33, Paris.
• BLAINVILLE, D. 1827. Mémoire sur les Bélemnites. 1-136, Paris.
• BÜLLOW-TRUMMER, E. v. 1920. Fossilium Catalogus. I: Animalia, II: Cephalopoda Dibranchiata. 1-313, Neubrandenburg.
• FRAAS, E. 1910. Der Petrefaktensammler. 1-249, Stuttgart.
• LISSAJOUS, M. 1911. Jurassique mâconnais. Fossiles caractéristiques. - Bull. Soc. Hist. Nat. Mâcon, 3, Mâcon.
• - 1925. Répertoire alphabétique des Bélemnites jurassiques. - Trav. Lab. Géol. Fase. Sci. Lyon, 8, 7, 1-173, Lyon.
• LORIOL, P. de. 1900. Etude sur les Mollusques et les Brachiopodes de l’Oxfordien inf. ou zone à Ammonites Renggeri du Jura lédonien. - Mém. Soc. Paléont. Suisse, 27, 1-196, Genève.
• - 1902. Etude sur les Mollusques et Brachiopodes de l’Oxfordien sup. et moyen de Jura lédonien. - Ibidem, 29, 1-76.
• NAEF, A. 1922. Die fossilen Tintenfische. 1-322, Jena.
• ORBIGNY, A. ď. 1842. Paléontologie Française. Description des Mollusques et Rayonnés fossiles. Terrains jurassiques. I: Cephalopodes. 1-141; 1850/60: Atlas, Paris.
• - 1845. Paléontologie universelle des Coquilles et des Mollusques. 1-517, Paris.
• PHILLIPS, J. 1805-1870. A monograph of British Belemnitidae. - Palaeontogr. Soc., 17-23, 1/5, 1-128, London.
• PUGACZEWSKA, H. 1961. Belemnoids from the Jurassic of Poland (Belemnity z jury Polski). - Acta Palaeont. Pol, 6 ,2, 105-236, Warszawa.
• QUENSTEDT, F. A. 1846-49. Petrefactenkunde Deutschlands. Die Cephalopoden. 1-580, Tübingen.
• - 1858. Der Jura. 1-842, Tübingen.