Obserwacje łabędzia czarnodziobego Cygnus columbianus bewickii w regionie świętokrzyskim w pierwszej dekadzie XXI wieku

• Autorzy: Dudzik K. , Kaczorowski K. , Dobosz R.

Warianty tytułu

EN

Observations of Bewick’s swan Cygnus columbianus bewickii in the Swietokrzyskie region in the first decade of he 21st century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jeszcze pół wieku temu łabędzie gniazdujące w eurazjatyckiej tundrze wędrowały na zachodnioeuropejskie zimowiska omijając Polskę. Od lat 70. XX w. datuje się powstanie nowej trasy migracyjnej, która ulega sukcesywnemu przesuwaniu na południe. W artykule zestawiono stwierdzenia łabędzia czarnodziobego Cygnus columbianus bewickii z lat 2001–2010 z regionu świętokrzyskiego. W okresie tym gatunek stwierdzono 76 razy (375 osobników). Odnotowano wyraźny wzrost liczby spotkań w stosunku do XX w. Najważniejszymi przystankami podczas migracji gatunku na badanym obszarze są obecnie kompleksy stawów rybnych położone w dolinach rzek: Białej Nidy i górnej Pilicy. Najczęściej obserwowany był na stawach w Radkowie, Chyczy, Okołowicach i Kossowie-Kwilinie. Podczas migracji wiosennej gatunek stwierdzano między pierwszą dekadą lutego a drugą dekadą kwietnia, jesienią od pierwszej dekady października do trzeciej dekady grudnia. Większość spotkań przypadała na trzecią dekadę marca i pierwszą połowę kwietnia oraz trzecią dekadę października i listopad. Najczęściej stwierdzano 2–5 osobników (62% spotkań). Wszystkie obserwacje dotyczyły ptaków odpoczywających lub żerujących na zbiornikach wodnych, spośród których stawy rybne stanowiły 97% miejsc spotkań. Wskazano na wysokie znaczenie stawów rybnych jako miejsc postoju podczas migracji łabędzia czarnodziobego przez region świętokrzyski. Dotychczas nie odnotowano zimowania tego gatunku w regionie

EN

The paper presents data on the migration of Bewick’s swan Cygnus columbianus bewickii across the Świętokrzyskie region. In 2001–2010 the species was recorded 76 times (375 birds). There is a significant increase in the number of observations as compared with the 20th century. The most important stopover sites are shallow fish ponds in the river valleys of Biała Nida and upper Pilica (the western part of the region). The species was observed mainly in Radków, Chycza, Okołowice and Kossów-Kwilina. The spring migration started in the first decade of February and terminated in the second decade of April, while the autumn migration in the region lasted from the first decade of October to the third decade of December with the maximum numbers of birds recorded between the end of March and the beginning of April and between the end of October and the third decade of November. The majority (62%) of records relates to small groups of 2–5 birds. The birds were observed while resting or feeding, always on water reservoirs, 97% of which were fish ponds. The data collected indicate that fish ponds are important stopover sites for Bewick’s swan during the migration over the Świętokrzyskie region. There were no cases of wintering of this species in the region

Słowa kluczowe

PL

ptaki; labedz czarnodzioby; Cygnus columbianus bewickii; obserwacje ptakow; dane ilosciowe; region swietokrzyski; wiek XXI; lata 2001-2010

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2012
• Tom: 68
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.13-19,wykr.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dudzik K.

• ul.Wola Wisniowa 99, 29-100 Wołoszczowa

autor

Kaczorowski K.

autor

Dobosz R.

Bibliografia

• Beekman J.H., Nolet, B.A., Klaassen M. 2002. Skipping swans: fuelling rates and wind conditions determine differential use of migratory stopover sites of Bewick’s Swans Cygnus bewickii. W: Both C., Piersma T (red.). The Avian Calendar: Exploring Biological Hurdles in the Annual Cycle. Proceedings of the Third Conference of the European Ornithologists’ Union, Groningen, August 2001. Ardea 90 (Special Issue): 437-460.
• Chmielewski S., Fijewski Z., Nawrocki P., Polak M., Sułek J., Tabor J., Wilniewczyc P. 2005. Ptaki Krainy Gór Świętokrzyskich. Monografia faunistyczna. Bogucki Wyd. Nauk., Kielce-Poznań.
• Dudzik K., Bielak E., Maksalon L., Dobosz R. 2010a. Awifauna stawów rybnych doliny Białej Nidy i terenów przyległych w latach 2002-2010. Chrońmy Przyr. Ojcz. 66 (4): 261-282.
• Dudzik K., Wilniewczyc P., Maksalon L., Kaczorowski G., Święciak T., Kmiecik P., Grzegorczyk P. 2010b. Niecka Włoszczowska. W: Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red.). Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOP, Marki.
• Górski W, Petryna A. 1975. Łabędź mały (Cygnus columbianus bewickii) w Polsce. Not. Orn. 16: 1-12.
• Janiszewski T., Włodarczyk R., Krajewski Ł. 2007. Rzadkie gatunki ptaków obserwowane na terenie Ziemi Łódzkiej w 2006 roku. Biul. Faun. Polski Środkowej 13: 10-11.
• Kosiński Z., Winiecki A. 2000. Cygnus columbianus (Ord., 1815) - łabędź czarnodzioby. W: Bednorz J., Kupczyk M., Kuźniak S., Winiecki A. Ptaki Wielkopolski. Monografia faunistyczna. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 63-67.
• Ławicki Ł., Wylegała P., Wieloch M., Sikora A., Grygoruk G., Dombrowski A., Chmielewski S., Lenkiewicz W, Włodarczyk R. 2011. Liczebność i rozmieszczenie łabędzia czarnodziobego Cygnus columbianus bewickii w Polsce wiosną 2010 roku. Ornis Pol. 52: 196-210.
• Nowak E., Berthold P., Querner U. 1990. Satellite tracking of migrating Bewick’s swans. A European pilot study. Naturwissenschaften 77: 549-550.
• Rees E.C. 2006. Bewick’s Swan. T&AD Poyser, London.
• Rees E.C, Beekman J.H. 2010. Northwest European Bewick’s Swans: a population in decline. British Birds 103: 640-650.
• Rees E.C., Bowler J.M., Beekman J.H. 1997. Cygnus columbianus Bewick’s Swan and Whistling Swan. BWP Update 1: 63-74.
• Stratford J. 1997. Bewick’s Swan - a new breeding species in Lithuania. Acta Zool. Lituanica 7: 151-152.
• Sułek J. 2005. Łabędź czarnodzioby - Cygnus columbianus bewickii (Ord., 1815). W: Chmielewski S., Fijewski Z., Nawrocki P., Polak M., Sułek J., Tabor J., Wilniewczyc P. Ptaki Krainy Gór Świętokrzyskich. Monografia Faunistyczna. Bogucki Wyd. Nauk., Kielce-Poznań: 96.
• Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław.
• Wiehle D., Wilk T., Faber M., Betleja J., Malczyk P. 2002. Awifauna doliny górnej Wisły - część 1. Ptaki Ziemi Oświęcimsko-Zatorskiej. Not. Orn. 43: 227-253.
• Wilniewczyc P., Szczepaniak W, Zięcik P., Jantarski M. 2001. Ptaki stawów rybnych w Górkach i terenów przyległych. Kulon 6: 3-61.