Formations recifales du Devonien des Monts de Sainte-Croix (Pologne)

• Autorzy: Pajchlowa M. , Stasinska A.

Warianty tytułu

PL

Utwory rafowe w dewonie Gór Świętokrzyskich

RU

Rifovye obrazovanija devona Sventokrzhiskikh Gor (Pol'sha)

• Języki publikacji: FR

Abstrakty

FR

Sont présentés les résultats des observations sur les formations récifales dans le Frasnien et le Givétien des Monts de Sainte-Croix (Góry Świętokrzyskie), dans les localités Kadzielnia, Sitkówka et Jurkowice. A Kadzielnia ce sont les biohermes et à Sitkówka et Jurkowice - les biostromes.

PL

Celem niniejszej notatki jest podanie wstępnych wiadomości o rozpoczętych badaniach raf dewońskich w Polsce, które występują w serii węglanowej dewonu środkowego i górnego. Obserwowano je dotychczas w dewonie regionu świętokrzyskiego i śląsko-krakowskiego, a także w zapadlisku brzeżnym Niżu Polskiego. Typowo rozwinięte utwory rafowe ukazują się dopiero w żywecie. W dolnej jego części, wykształconej głównie w postaci dolomitów, pojawiają się pierwsze biostromy, które znane są również z górnego żywetu i dolnego franu. Natomiast we franie środkowym dominują biohermy. W młodszych osadach dewonu utworów rafowych brak. Najdostępniejsze dla badań są utwory rafowe południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Prawdopodobnie są tu one najpełniej wykształcone i występują pomiędzy masywami staropaleozoicznymi pasm: chęcińskiego, posłowskiego i łyso-górskiego. Biostromy rozwinięte są w obrębie niecki bolechowicko-gałęzickiej, syn-klinorium kielecko-łagowskiego i synkliny bodzentyńskiej. Biohermy natomiast obserwowano dotychczas jedynie w niecce bolechowicko-gałęzickiej i w zachodniej części synklinorium kielecko-łagowskiego, jakkolwiek istnieją pewne przesłanki, że są one wykształcone również i we wschodniej części tego synklinorium. Dobrze rozwinięte biohermy występują w okolicy Kielc, gdzie tworzą pasmo wzgórz ciągnących się od Górek Szczukowskich, przez Brusznię, Karczówkę i Kadzielnię. Ponadto rozwinięte są one w okolicy Bolechowie. Z wyników dotychczasowych badań przedstawione są w tej notatce tylko trzy przykłady raf: jedna typu biohermy, obserwowana na Kadzielni, a dwie inne typu biostromy, rozwinięte w Sitkówce i Jurkowicach.

RU

Настоящая статья содержит предварительные сведения о начатых исследованиях девонских рифов в Польше, которые находятся в карбонатной серии среднего и верхнего девона. Рифовые образования до сих пор известны были из девонских отложений Свентокржиского и Силезско-Краковского районов, а также из краевой впадины Польской Низменности. Типичные рифовые образования появляются лишь в живетском ярусе. В нижней его части, представленной главным образом доломитами, появляются первые биостромы, которые известны также из верхнего живета и нижнего франа. В среднем фране зато преобладают биогермы. В более молодых осадках девона рифовые образования отсутствуют. Наиболее доступными для исследований являются рифовые образования юго-западной части Свентокржиских Гор. Вероятно они тут наиболее полно развиты и находятся между старопалеозойскими массивами кряжей: хенцин-ским, пословским и лысогурским. Биостромы развиты в пределах болехо-вицко-галензицкой мульды, келецко-лаговского синклинария и бодзентынской синклинали. Биогермы же наблюдались до сих пор только в болеховицко-га-лензицюой мульде и в западной части келецко-лаговского синклинория. Но имеются некоторые предпосылки, что они развиты также и в восточной части этого синклинория. Хорошо развиты биогермы, выступающие в окрестности Кельц, образуют ряд холмов, которые простираются от Щуковских Горок через Брутто, Карчувку и Кадзельню. Кроме того, биогермы встречаются также в окрестности Болеховиц. Из достигнутых исследований в этой статье представлено только три примера рифов: один типа биогермы, который наблюдался на Кадзельне, и два иные типа биостромы, выступающие в Ситкувке и в Юрксвицах.

Słowa kluczowe

EN

Holy Cross Mountains; Poland; paleontology; Devonian; reef

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1965
• Tom: 10
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.249-260,fig.,ref.

Twórcy

autor

Pajchlowa M.

• Institut Geologique et Institut de Paleozoologie de l'Academie Polonaise des Sciences, Warsaw, Poland

autor

Stasinska A.

• Institut Geologique et Institut de Paleozoologie de l'Academie Polonaise des Sciences, Warsaw, Poland

Bibliografia

• CZARNOCKI, J. 1948. Przewodnik XX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Górach Świętokrzyskich w r. 1947. - Rocznik P. T. Geol., 17, 237-296, Kraków.
• - 1958. Surowce skalne. - Inst. Geol., Prace, 21, 4-232, Warszawa.
• DEMBIŃSKA-RÓŻKOWSKA, M. 1948. Korale dewońskie Gór Świętokrzyskich (Les Zoanthaires dévoniens du Massif de Ste-Croix). - Wiad. Muz. Ziemi, 4, 187-220, Warszawa.
• GOGOLCZYK, W. 19-56. Rodzaj Amphipora w dewonie Polski (Amphipora dans le Dévonien de Pologne). - Acta Palaeont. Pol, 1, 3, 211-240, Warszawa.
• LECOMPTE, M. 1952. Les Stromatoporoïdes du Dévonien moyen et supérieur du bassin de Dinant. - Mém. Inst. Roy. Sci. Nat. Belgique, 116/117, 1-360, Bruxelles.
• - 1954. Quelques données relatives à la genèse et aux caractères écologiques des ’’récifs” du Frasnien de l’Ardenne. - Vol. jubil. V. Van Straelen, 1, 153-181, Bruxelles.
• - 1959. Etude du phénomène récifal dévonien dans la partie occidentale du bassin de Dinant et du bassin de Namur. C. R. Session Extraord... - Bull. Soc. Géol. Belgique, 83, Bruxelles 1959/60.
• PAJCHLOWA, M. 1964. Wstępne dane o dewonie na Niżu Polskim. (Preliminary data on Devonian in the Polish Lowland area). - Kwart. Geol, 8, 1, 224-231, Warszawa.
• Przewodnik XXXV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Kielce 16-19 września 1962. - P. T. Geol., Warszawa.
• RÓŻKOWSKA, M. 1953. Pachyphyllinae et Phillipsastraea du Frasnien de Pologne (Pachyphyllinae i Phillipsastraea z franu Polski). - Palaeont. Pol., 5, 1-89, Warszawa.
• SAMSONOWICZ, J. 1930. Sprawozdanie z badań geologicznych, wykonanych w lecie r. 1929 na pd.-zachód od Klimontowa, na arkuszu Sandomierz. - Pos. nauk. P. Inst. Geol., 26, 11-13, Warszawa.
• - 1934. Objaśnienia arkusza Opatów ogólnej mapy geologicznej Polski w skali 1:100 000. - P. Inst. Geol., Warszawa.
• STASIŃSKA, A. 1953. Rodzaj Alveolites Lamarck z franu Gór Świętokrzyskich (Genre Alveolites Lamarck du Frasnien des Monts de Sainte-Croix). - Acta Geol. Pol, 3, 2, 211-237, Consp. 83-88, Warszawa.