Oddziaływanie Bałtyku na kształtowanie się temperatury i wilgotności powietrza oraz prędkości wiatry w strefie polskiego wybrzeża

• Autorzy: Kozminski C. , Swiatek M.

Warianty tytułu

EN

Effects of the Baltic Sea on air temperature and humidity and on wind speed at the Polish coast

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przeprowadzono analizę wpływu wód Bałtyku na kształtowanie się temperatury i wilgotności powietrza oraz prędkości wiatru w strefie polskiego wybrzeża w układzie miesięcznym. Wykorzystano dane z 8 par stacji meteorologicznych IMGW usytuowanych w większości południkowo, za dwa dostępne okresy: 1961-1990 i 1986-2010. Określono wielkości dodatnich i ujemnych odchyleń analizowanych elementów między stacjami położonymi nad brzegiem i w głębi lądu, a także daty okresów z ocieplającym i ochładzającym oddziaływaniem morza na warunki termiczne w strefie wybrzeża. Stwierdzono, że długość okresu z ocieplającym oddziaływaniem wód Bałtyku na termikę powietrza w strefie wybrzeża wynosi średnio ponad 215 dni, a ochładzający wpływ występuje przeważnie od trzeciej dekady marca do pierwszej dekady sierpnia, powodując najwyższe różnice w maju i czerwcu. W miarę oddalania się od Bałtyku w głąb lądu zmniejsza się gradient średniej miesięcznej temperatury powietrza, który wynosi od około 0,3oC w zachodniej do około 0,4oC/10 km w północnej części wybrzeża. Gradient miesięcznej wartości wilgotności względnej powietrza w strefie wybrzeża jest największy w maju oraz kwietniu i wynosi, w zależności od położenia stacji i pory roku, średnio od 1,5 do 2,3%/10 km, a w wąskim pasie wybrzeża około 5,0 %/10 km (np. wzdłuż profilu Ustka – Słupsk). Największe różnice w miesięcznych wartościach prędkości wiatru między stacjami usytuowanymi na wybrzeżu i w głębi lądu występują w okresie zimy, szczególnie w styczniu (od 1,2 do 2,3 m·s-1). Obliczony dla stycznia gradient prędkości wiatru wynosi od 0,35 do 0,80 m·s-1/10 km, a w maju, kiedy występują najmniejsze różnice, od 0,14 do 0,50 m·s-1/10 km. W analizowanych latach zaznacza się tendencja wcześniejszego występowania (przyspieszenia) wiosną początku ochładzającego wpływu Bałtyku na termikę powietrza na wybrzeżu. Natomiast w drugiej połowie lata na większości stacji występuje istotny i wysoce istotny trend przyspieszenia początku ocieplającego wpływu wód Bałtyku na warunki termiczne powietrza na wybrzeżu.

EN

The paper analyses the effects of the Baltic Sea on monthly patterns of air temperature and humidity and on wind speed at the Polish coast. The analysis is based on 1961-1990 and 1986-2010 data from 8, mostly longitudinal, pairs of meteorological stations operated by the Institute of Meteorology and Water Management (IMWM). Differences in the parameters analysed between the coastal and inland stations as well as dates signifying periods with warming and cooling effects of the sea on thermal conditions at the coast were determined. The duration of the period with warming effects of the Baltic on the air temperature at the coast was found to average in excess of 215 days. Cooling effects of the proximity to the sea occurred usually from the third decade of Akademia Rolnicza w SzczecinieMarch through the first decade of August, the largest differences being recorded in May and June. The gradient of the monthly mean air temperature was observed to decrease with increasing distance from the sea; the gradient ranged from about 0.3 to about 0.4oC/10 km in the western and northern part of the coast, respectively. The gradient of the monthly mean relative air humidity at the coast was at its highest in May and April and averaged, depending on the station and season, from 1.5 to 2.3%/10 km, a gradient of about 5.0%/10 km being observed in the narrow coastal strip (e.g., along the Ustka-Słupsk transect). The largest differences in monthly mean wind speed between the coastal and inland stations were observed in winter, particularly in January (from 1.2 to 2.3 m s-1). The wind speed gradient calculated for January ranged from 0.35 to 0.80 m s-1/10 km; at the time of the smallest differences, in May, the gradient ranged from 0.14 to 0.50 m s-1/10 km. The data sets for the two periods analysed revealed a tendency towards an earlier occurrence (i.e., acceleration) of the onset of vernal cooling effects of the Baltic on the thermal conditions at the coast. On the other hand, in the second half of the summer, most stations showed a significant and highly significant trend evidencing acceleration of the onset of warming effects of the Baltic on the thermal conditions at the coast.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2012
• Tom: 19
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.597-610,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kozminski C.

• Zakład Hydrografii i Gospodarki Wodnej, Katedra Turystyki, Uniwersytet Szczeciński w Szczecinie, al.Wojska Polskiego 107/109, 70-478 Szczecin

autor

Swiatek M.

Bibliografia

• Atlas zasobów i zagrożeń klimatycznych Pomorza, 2004. Pod red. C. Koźmińskiego i B. Michalskiej. AR Szczecin.
• Brayshaw D., 2005. Storm tracks under climate change. www.met.rdg.ac.uk.
• Filipiak J., 2004. Zmienność temperatury powietrza na wybrzeżu i Pojezierzu Pomorskim w drugiej połowie XX w. IMGW, Warszawa.
• Girjatowicz J., 2007. Relations between the North Atlantic Oscillation and water temperature along the southern coast of the Baltic Sea. J. of Climat., 28,1071-1081.
• Gumiński R., 1948. Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce. Prz. Meteo. i Hydrol., 1.
• Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., 1997. Bioklimatologia człowieka. IGiPZ PAN, Warszawa.
• Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., Limanówka D., 2002. Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie. IGiPZ PAN, Warszawa.
• Koźmiński C., Michalska B., 2008. Zmienność minimalnej dobowej temperatury powietrza w strefie polskiego wybrzeża Bałtyku. Acta Agrophysica, 12(3), 713-736.
• Koźmiński C., Michalska B., 2010. Zmienność liczby dni gorących i upalnych oraz odczucia cieplne w strefie polskiego wybrzeża Bałtyku. Acta Agrophysica, 15(2), 347-358.
• Koźmiński C., Michalska B., 2011. Ćwiczenia z bioklimatologii. Wybrane metody opracowań bioklimatu dla potrzeb rekreacji i turystyki. Wyd. Uniw. Szczec.
• Koźmiński C., Michalska B., Czarnecka M., 2007. Klimat województwa zachodniopomorskiego. AR Szczecin, Uniw. Szczec.
• Leckebusch C., Ulbrich M., 2004. On the relationship between cyclones and extreme windstorm events over Europe under climate change. www.meteo.unikoeln.de
• Marsz A., 2001. Stan termiczny Północnego Atlantyku a reżim termiczny zim na polskim wybrzeżu Bałtyku. WSM, Gdynia.
• Miętus M., 1996. Zmienność lokalnej cyrkulacji atmosferycznej nad północną Polską i jej związek z elementami klimatu. Wiad. IMGW, 1, 9-29.
• Owczarek M., 2005. Ekstremalne warunki termiczne na Wybrzeżu i Pomorzu według przedziałów kwantylowych średniej dobowej temperatury powietrza. W: Ekstremalne zjawiska hydrolo-giczne i meteorologiczne. PTG i IMGW, Warszawa, 70-80.
• Świątek M., 2004. Wieloletnia i sezonowa zmienność wektora wiatru geostroficznego nad południowym Bałtykiem. W: Stan środowiska przyrodniczego podstawowym warunkiem zdrowotności społeczeństwa, Ciaciura M. (red.), Wyd. Uniw. Szczec., 239-250.
• Tijm A.B.C. Holtslag A.A.M., Van Delden A.J., 1999. Observations and modeling of the sea breeze with the return current. Monthly Weather Review, 127, 625-640.
• Tylkowski J., 2011. Wpływ zmian poziomu morza na funkcjonowanie strefy brzegowej Bałtyku w Kołobrzegu. W: Wpływ zmian klimatu i narastającej antropopresji na rozwój uzdrowiska Kołobrzeg. Prosperius Koszalin, 53-64.

Uwagi

Rekord w opracowaniu