Czy specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 Beskid Mały (PLH240023) w wystarczający sposób chroni nietoperze?

• Autorzy: Myslajek R.W. , Kurek K. , Piksa K. , Szura C. , Nowak S.

Warianty tytułu

EN

Does the special area of conservation of Natura 2000 Beskid Maly (PLH240023) adequately protects the bats?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ochrona zwierząt wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej UE, w ramach specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000, jest często niemożliwa ze względu na nieodpowiedni sposób wyznaczenia ich granic, podczas którego nie uwzględniono rzeczywistego rozmieszczenia poszczególnych gatunków. W pracy dokonano oceny stopnia ochrony stanowisk nietoperzy wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej w SOO Beskid Mały (PLH240023). W tym celu wykorzystano dane pozyskane z odłowów w sieci oraz kontroli jaskiń i innych schronień nietoperzy prowadzonych w latach 2002–2012, wraz z wcześniej opublikowanymi informacjami o chiropterofaunie Beskidu Małego. W całym masywie Beskidu Małego stwierdzono 15 gatunków nietoperzy, spośród których pięć (podkowiec mały Rhinolophus hipposideros, nocek duży Myotis myotis, nocek Bechsteina M. bechsteinii, nocek orzęsiony M. emarginatus i mopek Barbastella barbastellus) jest wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Zaledwie jedno stanowisko tych gatunków znajduje się w granicach obszaru Natura 2000. Badania autorów wskazują na potrzebę korekty granic obszaru Natura 2000 w taki sposób, aby objąć ochroną ważne stanowiska rojenia i hibernacji nietoperzy. Konieczne są także dalsze badania nad chiropterofauną obszaru w celu opracowania dla niej odpowiednich zadań ochronnych

EN

Capturing with nets and survey of caves and anthropogenic hibernacula, conducted from 2002 to 2012, were used together with previously published data to assess the species composition of the bat fauna in the Beskid Mały Mountains (ca. 400 km2), situated in the Western Carpathians (southern Poland). Based on this information, we checked to what extent localities of bats listed in Annex II of the EU Habitat Directive are protected by the newly established special area of conservation Natura 2000 Beskid Mały (PLH240023), which covers ca. 18% of the entire region. We found out that bat fauna of the Beskid Mały Mountains consists of the following 15 species: Rhinolophus hipposideros, Myotis myotis, M. bechsteinii, M. nattereri, M. emarginatus, M. mystacinus, M. brandtii, M. daubentonii, Eptesicus serotinus, E. nilssonii, Nyctalus noctula, N. leisleri, Plecotus auritus, P. austriacus and Barbastella barbastellus, including Rh. hipposideros, M. myotis, M. bechsteinii, M. emarginatus and B. barbastellus listed in Annex II of the EU Habitat Directive. However, only one locality of those bat species is situated within the Natura 2000 site designated for their protection. We suggest extension of Natura 2000 to include two most important areas of bat swarming and hibernation. More attention should also be paid to recognition of the bat fauna within the Natura 2000 site Beskid Mały

Słowa kluczowe

PL

nietoperze; ochrona zwierzat; formy ochrony zwierzat; specjalne obszary ochrony siedlisk; Europejska Siec Ekologiczna Natura 2000; Beskid Maly; Karpaty Zachodnie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.226-233,tab.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Myslajek R.W.

• Stowarzyszenie dla Natury "Wilk", Twardorzeczka 229, 34-324 Lipowa

autor

Kurek K.

• Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, ul.Miecznikowa 1, 02-096 Warszawa

autor

Piksa K.

• Instytut Biologii, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, ul.Podbrzezie 3, 31-054 Kraków

autor

Szura C.

• Stowarzyszenie Ochrony Jaskiń „Grupa Malinka”, ul. Fiedorowska 66, 43–460 Wisła

autor

Nowak S.

• Stowarzyszenie dla Natury "Wilk", Twardorzeczka 229, 34-324 Lipowa

Bibliografia

• ASP 2010. Atlas ssaków Polski. IOP PAN, Kraków [http://www.iop.krakow.pl/ssaki]; dostęp 16.07.2012 r.
• Bashta A.-T., Piskorski M., Mysłajek R.W., Tereba A., Kurek K., Sachanowicz K. 2011. Myotis alcathoe in Poland and Ukraine: new data on its status and habitat in Central Europe. Folia Zool. 60 (1): 1-4.
• Cent J., Grodzińska-Jurczak M., Nowak N. 2010. Ocena efektów małopolskiego programu konsultacji społecznych wokół obszarów Natura 2000. Chrońmy Przyr. Ojcz. 66 (4): 251-260.
• Ciechanowski M., Szkudlarek R., Dudek I., Piksa K. 2004. Aktywność nietoperzy w otworach kryjówek podziemnych poza okresem hibernacji w Polsce przegląd dotychczasowych danych. Nietoperze 5 (1-2): 85-94.
• Dyrektywa 1992. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
• Galosz J.Z., Krause R. 2011. Strategia zarządzania dla obszaru Natura 2000 „Beskid Mały”. IOP PAN, Kraków.
• Grodzińska-Jurczak M., Cent J. 2011. Expansion of nature conservation areas: problems with Natura 2000 implementation in Poland? Environ. Manage. 47(1): 11-27.
• Hess M. 1965. Piętra klimatyczne w polskich Karpatach Zachodnich. Zesz. Nauk. UJ 115, Pr. Geogr. 11: 1-267.
• Kondracki J. 1998. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Kostrowicki A.S. 1999. Świat zwierzęcy. W: Starkel L. (red.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 475-493.
• Kurek K., Mysłajek R.W., Orysiak R, Kozakiewicz M. 2007. Aktywność nietoperzy w trzech typach środowisk o zróżnicowanym otoczeniu wzdłuż cieków wodnych w Kotlinie Żywieckiej. Studia Chiropterol. 5: 7-19.
• Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S., Cierlik G. 2003. O kryteriach typowania Specjalnych Obszarów Ochrony. W: Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S. (red.). Ekologiczna sieć Natura 2000. IOP PAN, Kraków: 41-65.
• Marcela A. 2011. Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000. W: Rogała D„ Marcela A. (red.). Obszary Natura 2000 na Podkarpaciu. RDOŚ w Rzeszowie, Rzeszów: 17-22.
• Mysłajek R.W. 2001. Nowe stanowisko nocka orzęsionego Myotis emarginatus w Parku Krajobrazowym Beskidu Małego. Nietoperze 2: 139-140.
• Mysłajek R.W. 2002. Nietoperze Chiroptera Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. Nietoperze 3: 263-269.
• Mysłajek R.W., Kurek K., Szura C, Nowak S., Orysiak P. 2007. Bats Chiroptera of the Silesian Beskid Mountains. Fragm. Faun. 50 (1): 77-85.
• Mysłajek R.W., Nowak S., Kurek K. 2004. Fauna nietoperzy Kotliny Żywieckiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 60 (3): 78-85.
• Mysłajek R.W., Szura C., Figura M. 2008. Zimowe spisy nietoperzy w Beskidzie Śląskim w latach 2007-2008. Nietoperze 9: 121-131.
• Pawlaczyk P., Kepel A., Jaros R., Dzięciołowski R., Wylęgała R, Szubert A., Sidło P.O. 2004. Propozycja optymalnej sieci obszarów Natura 2000 w Polsce - „Shadow List”. Klub Przyrodników, OTOP, PTOP „Salamandra”, WWF Polska, Warszawa.
• Piksa K. 2008. Swarming of Myotis mystacinus and other bat species at high elevation in the Tatra Mountains, southern Poland. Acta Chiropterol. 10(1): 69-79.
• Piksa K., Bogdanowicz W, Tereba A. 2011. Swarming of bats at different elevations in the Carpathian Mountains. Acta Chiropterol. 13 (1): 113-122.
• Piksa K„ Gubała W.J. 2011. Fauna nietoperzy (Chiroptera) rojących się przy otworze jaskini Dymiąca Piwnica (Babiogórski Park Narodowy). Chrońmy Przyr. Ojcz. 67 (2): 128-132.
• Sachanowicz K., Wower A. 2008. Zimowe stwierdzenia karlika większego w województwie śląskim. Przyr. Górn. Sl. 54: 11, 13.
• SFD 2006. Standardowy Formularz Danych Natura 2000 dla obszaru Beskid Mały PLH240023. Data opracowania: 10.2006. Data aktualizacji: 09.2011 [http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/ dane/pdf/pl/PLH240023.pdf ].
• Stanik K., Gubała W.J. 2008. Nietoperze jaskini Ob- lica. W: Kłys G., Wołoszyn B.W., Jagt-Yazykova E., Kuśnierz A. (red.). Wpływ środowiskowych warunków na wybór hibernaculum przez nietoperze. Stowarzyszenie Społeczny Ruch Ekolo- giczno-Rekreacyjno-Sportowy, Bytom: 81-89.
• Swierkosz K., Furmankiewicz M., Mastalska-Cetera B. 2008. Wdrażanie sieci Natura 2000 w Sudetach. W: Furmankiewicz M., Mastalska-Cetera B. (red.). Problemy wdrażania sieci Natura 2000 na obszarze Sudetów. Muz. Przyr. w Jeleniej Górze, Katedra Gospodarki Przestrzennej UP we Wrocławiu, Jelenia Góra: 141-153.
• Węgiel A., Szkudlarek R., Gottfried T. 2004. Wyniki odłowów nietoperzy przy otworach niektórych jaskiń w Beskidach. Nietoperze 5: 95-105.
• Wołoszyn B.W., Gałosz W., Labocha M., Postawa T. 1994. Wstępne wyniki badań nietoperzy w województwie bielskim oraz postulaty ich ochrony. Chrońmy Przyr. Ojcz. 50 (3): 94-102.
• Wołoszyn B.W., Postawa T. 2003. Drobne ssaki: owadożerne, nietoperze i gryzonie (Insectivora, Chiroptera, Rodentia) masywu Babiej Góry. W: Wołoszyn B.W., Wołoszyn D., Celary W. (red.). Monografia fauny Babiej Góry. Publikacje Komitetu Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 441-463.