Wpływ działalności człowieka na właściwości gleb i wód siedlisk hydrogenicznych

• Autorzy: Nicia P. , Bejger R.

Warianty tytułu

EN

Influence of human activity on the properties of soil and waters hydrogenic habitats

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano wpływ rolniczego użytkowania terenów położonych w pobliżu dwóch siedlisk hydrogenicznych z terenu Kotliny Orawsko-Nowotarskiej w Szaflarach i Jabłonce na właściwości ich gleb i wód oraz na kierunek procesów pedogenicznych zachodzących w glebach. Stwierdzono, że wykorzystanie przez człowieka terenów położonych bezpośrednio w pobliżu siedlisk hydrogenicznych znacząco wpłynęło na właściwości gleb i wód. W wyniku melioracji odwadniającej, gleby młaki w Jabłonce przeszły z fazy akumulacji materii organicznej w fazę decesji. Spowodowało to zmianę ich właściwości chemicznych i fizycznych. W wyniku spływów powierzchniowych, pochodzących ze stoku położonego powyżej młaki w Szaflarach użytkowanego jako pastwisko, zmianie uległ skład jonowy wód tej młaki. Zmiana kierunku procesu pedogenicznego zachodzącego w glebach młaki w Jabłonce oraz składu jonowego wód zasilających młakę w Szaflarach może spowodować ekstynkcje z tych terenów wielu cennych pod względem przyrodniczym, ściśle stenotopowych, gatunków roślin i zwierząt.

EN

The effects of the agricultural use of lands located in the vicinity of two hydrogenic habitats in the area of the Orawsko-Nowotarska Basin (Szaflary and Jablonka fens) on their soil and water properties and the direction of pedogenic processes occurring in their soils were investigated. It was found that the agricultural use of lands located in the vicinity of hydrogenic habitats significantly affected their soil and water properties. As a result of drainage irrigation, Jablonka fen soils passed the phase of accumulation of organic matter in the decession phase. This resulted in a change in their chemical and physical properties. As a result of run-off from the slope above Szaflary fen, used as pasture, the ionic composition of the waters was changed. Changes in the direction of the pedogenic process occurring in Jablonka fen soils and ionic composition of the water supply in Szaflary fen can cause the extinction of species valuable in terms of nature, namely stenotopic, plant and animal species, in these lands.

Słowa kluczowe

PL

dzialalnosc czlowieka; gleby; wlasciwosci gleby; siedliska hydrogeniczne; uzytkowanie rolnicze; wlasciwosci wodne

EN

human activity; soil; soil property; hydrogenic habitat; agricultural use; water property

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2013
• Tom: 20
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.609-617,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Nicia P.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Rolniczy im.Hugona Kołłątaja w Krakowie, ul. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Bejger R.

• Katedra Fizyki i Agrofizyki, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Papieża Pawła VI/3, 71-459 Szczecin

Bibliografia

• Adamson J.K., Scott W.A., Rowland A.P., Beard G.R., 2001. Ionic concentrations in a blanket peat bog in northern England and correlations with deposition and climate variables. European Journalof Soil Science, 52(1), 69-79.
• Bambalow N., 2000. Regularities of peat soils euthropic evolution. W: Degradation of peat soils and differentiation of habitat conditions of hydrogenic areas. J. Gawlik, J. Gliński (red.), Acta Agrophysica, Lublin, 179-205.
• Bejger R., Nicia P., Niemyska-Łukaszuk J., Gołebiowska D., 2006. Przeobrażenie materii organicznej niskoturzycowych młak górskich. [w:] Właściwości fizyczne i chemiczne gleb organicznych. Red. T. Barandyk, L. Szajdak, J. Szatyłowicz, Wydawnictwo SGGW, 11-19.
• Brandyk T., Szatyłowicz J., Oleszczuk R., Gnatowski T., 2002. Water-related physical attributes of organic soils. W: Organic soils and peat materials for sustainable agriculture, L.-E. Parent, P.Ilnicki (eds), CRC Press and IPS, Boca Raton, Florida (USA), 33-66.
• Dojlido J., 1999. Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Wyd. Arkady, Warszawa, ss. 556. Dz. U. nr 204, poz. 1728. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia.
• Gąsiorek M., Nicia P., 2008. Phosphorus Forms in Soil and Water of Fens with Various Trophicity. Polish Journal of Environmental Studies, Vol. 17, No 2C, 34-38.
• Herbichowa M., 1998. Ekologiczne studium rozwoju torfowisk wysokich właściwych na przykładzie wybranych obiektów z środkowej części Pobrzeża Bałtyckiego. Rozprawa habilitacyjna,Gdańsk, UG, ss. 119.
• Hermanowicz W., 1984. Chemia sanitarna. Arkady, Warszawa.
• Ilnicki P., 2002. Torfowiska i torf. Wyd. AR Poznań, Poznań.
• Lityński T., Jurkowa H., Gorlach E., 1976. Analiza chemiczno-rolnicza. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Nicia P., 2009a. Characteristics and problems of mountain and submontane fens protection. Monograph edited by: Prof. dr. Andrzej Łachacz. Reviewer: Dr hab. Piotr Banaszuk. Department ofLand Reclamation and Environmental Management, University of Warmia and Mazury inOlsztyn, Chapter VII, s.125-138.
• Nicia P., 2009b. Ionic composition of low sedge eutrophic Majerz fen waters in the Pieniny National Park. Ecological Chemistry and Engineering, A, Vol. 16, No. 9, 1179-1184.
• Nicia P., Bejger R., 2012. Characteristics of mountain fen soils with various type of hydrological feeding. [w: Necessity of peatlands protection] Red. L.W. Szajdak, W. Gaca, T. Meysner, K.Styła, M. Szczecpański, Wydawnictwo Prodruk Poznań, 151-160.
• Nicia P., Miechówka A., 2007. The effect of human activities and atmospheric conditions on ionic composition of low sedge mountain eutrophic fen waters. Polish Journal of Environmental Studies,Vol. 16, No 2A, Part II, 337-341.
• Nicia P., Niemyska-Łukaszuk J., 2008. Ogólna charakterystyka gleb torfowych mezotroficznych młak górskich. Roczniki Gleboznawcze, T. LIX, nr 1, Warszawa, 155-160.
• Nicia P., Zadrożny P., Lamorski T, Bejger R., 2010. Właściwości gleb i wód młaki Krowiarki pod zbiorowiskiem roślinnym bagiennej olszyny górskiej (Caltho-Alnetum)w Babiogórskim ParkuNarodowym. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, T. 10, z. 1(29), 123-132.
• Nicia. P., 2008. Ionic composition of low sedge mesotrophic mountain fen waters. Polish Journal of Environmental Studies, Vol. 17, No 2C, 26-29.
• Prikłoński W.A., Łaptiew F.F., 1955. Właściwości fizyczne i skład chemiczny wód podziemnych.. Wyd. Geol., Warszawa.
• Ropek D., Nicia P., 2008. Entomopathogenic fungi and nematodes in oligotrophic low sedge fen soils. Ecological Chemistry and engineering, Vol. 15, No 1-2, 133-137.
• Sapek A., Sapek B., 1997. Metody analizy chemicznej gleb organicznych. Wydawnictwo IMUZ, Falenty.
• Systematyka Gleb Polski. 2011. Rocz. Glebozn. LXII, 3.
• Tobolski K.. 2003. Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły. Torfowiska na przykładzie Ziemi Świeckiej. Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Świecie.
• Wind-Mulder H.L., Rochefort L., Vitt D.H., 1996. Water and peat chemistry comparisons of natural and post-harvested peatlands across Canada and their relevance to peatland restoration. EcologicalEngineering, 7, 161-181.