PL
Celem badań było porównanie opłacalności produkcji rzepaku ozimego i pszenicy ozimej w zależności od poziomu plonowania tych roślin. Podjęto także próbę określenia wpływu kosztów bezpośrednich na wielkość plonów. W badaniach wykorzystano dane rachunkowe z indywidualnych gospodarstw rolnych zgromadzone dla gospodarstw specjalizujących się w produkcji rzepaku ozimego i pszenicy ozimej w 2008 i 2011 r. w systemie AGROKOSZTY. Badania wykazały, że koszty bezpośrednie w niewielkim stopniu przekładają się na uzyskiwany plon roślin. Obliczony współczynnik korelacji między plonem a kosztami bezpośrednimi wskazywał na umiarkowaną dodatnią zależność i był on mniejszy dla rzepaku. Porównanie grup gospodarstw wydzielonych według kwartyli wysokości plonu dla rzepaku i pszenicy wykazało, że w obu latach w grapach z wysokim plonem opłacalność produkcji była wyższa w przypadku rzepaku ozimego - w 2008 r. nadwyżka bezpośrednia bez dopłat była wyższa o 687 zł/ha, a w 2011 r. o 1061 zł/ha. Dla gospodarstw z niskim plonem relacja ta była odwrotna, a poziom tej nadwyżki był wyższy na korzyść pszenicy - w 2008 r. o 31 %, a w 2011 r. aż 8-krotnie. Ocenia się, że przy poziomie cen skupu rzepaku i pszenicy oraz cen środków do produkcji w latach badań, produkcja rzepaku ozimego może być bardziej opłacalna od pszenicy ozimej, ale tylko przy odpowiednio wysokim plonie.
EN
The aim of the analysis was to compare the profitability of winter rapeseed and winter wheat depending on the level of yield on the plants. In addition, an attempt was made to determine the impact of the direct costs the variability of yield. The study used data from the accounts of individualfarms, collectedfor the activities of winter rapeseed and winter wheat in 2008 and 2011 in the A GROKOSZTY system. The calculations have shown that the direct costs describe in small degree the yield of the plants. Calculated correlation coefficient between yield and direct costs pointed the moderate positive correlation and was lower for rapeseed in the surveyed years. Comparison offarm groups separated by quartiles of yieldfor rapeseed and similar groups for wheat showed that in both years, in groups with high yield profitability was higher in case of rapeseed. In 2008, the gross margin without subsidies was about 687 zl/ha higher than in wheat and in 2011 - about 1061 zl/ha higher. For farms with low yield ratio was reversed and the level of the surplus was higher in favor of wheat in 2008 by 31% and in 2011 as many as eight times. It is estimated that at the level of sale prices of rapeseed and wheat, and the prices of inputs that occurred in the research, production of winter rapeseed may be more profitable than winter wheat, but only at a sufficiently high level of yielding.