EN
Aim of the study This paper presents the role and importance of the gravity-fed irrigation system for increasing the soil water resources and surface retention in sandy alluvial soils. Material and methods The research was conducted on the Kopernia object (64.2 ha) within the Nida River Valley (Pińczów County, Świętokrzyskie Voivodeship) focused on the sub-irrigation systems formed in the second half of the 20th century. In order to identify the changes in soil water retention at the object, certain characteristics of soil profile were measured, such as gravitational water and volumetric water content in alluvial soil at different depths of groundwater table position. For determining surface retention the archival materials (technical project) as well as field tests e.g. ditch inventorisation, soil samples collection, were used. Additionally, in laboratory, the selected physical and water properties of alluvial soils were determined. Results and conclusions On the basis of both the inventorisation of ditches and hydrotechnical constructions as well as field and laboratory tests, it was shown that during the proper operation of the irrigation system, water can be stored in the soil profile in the amount from 42 115.2 m³ to 62 916 m³, with 10 821 m³ of water in the ditches as a result of surface retention. Some of irrigation systems could be used to expand wetlands, also to increase small water retention. However, such changes would require large financial contributions and time to carry out these adjustments to current water policy and climate change.
PL
Cel pracy W niniejszym artykule przedstawiono rolę i znaczenie systemu nawadniania grawitacyjnego w zwiększaniu zasobów wody glebowej i retencji powierzchniowej w piaszczystych glebach aluwialnych. Materiał i metody Badania przeprowadzone na obiekcie Kopernia (64,2 ha) w dolinie rzeki Nidy (powiat pińczowski, województwo świętokrzyskie) dotyczyły systemów nawodnień podsiąkowych powstałych w drugiej połowie XX wieku. Do określenia zmian retencji wodnej w glebie na obiekcie zastosowano charakterystyki wodne gleby, takie jak odciekalność i objętość rezerw przejściowych przy różnym położeniu zwierciadła wody gruntowej. W celu określenia retencji powierzchniowej zostały użyte materiały archiwalne (projekt techniczny) oraz wykonano badania terenowe (inwentaryzacja rowów, pobór próbek glebowych). Dodatkowo, w laboratorium określono wybrane właściwości fizyko-wodne gleb aluwialnych. Wyniki i wnioski Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji rowów i budowli hydrotechnicznych oraz badań polowych i laboratoryjnych wykazano, że podczas prawidłowego funkcjonowania systemu nawadniania, w glebie mogłaby zostać zmagazynowana woda w ilości od 42 115,2 m³ do 62 916 m³ , a dodatkowo w rowach 10 821 m³ wody jako retencja powierzchniowa. Niektóre systemy irygacyjne mogłyby zostać wykorzystane do powiększenia terenów podmokłych, a także do zwiększenia małej retencji wodnej. Jednak takie zmiany wymagałyby znacznych wkładów finansowych i czasu na przeprowadzenie tych dostosowań do aktualnych wymogów polityki wodnej i zmian klimatu.