PL
W opracowaniu przedstawiono wartość użytkową wybranych gatunków ryb kra-jowej akwakultury ze szczególnym uwzględnieniem ich wartości odżywczej. Największy udział części jadalnych, tzn. tuszy, stwierdzono u sandaczy (powyżej 70%), a w przypadku szczupa-ków, pstrągów tęczowych oraz amurabiałego udział tego elementu był mniejszy i mieścił się wzakresie 66,5–67,94%. Mniejszy udział tuszy stwierdzono natomiast u pozostałych ryb kar-piowatych, tzn. tołpygi pstrej (54,86%) i karpia (56,44%). Wyniki oznaczonego składu che-micznego tkanki mięśniowej ocenianych ryb słodkowodnych wskazują, że udział białka wahał się od ok. 17% u gatunków karpiowatych do ponad 21% u ryb drapieżnych. Stwierdzony udział lipidów mieścił się w szerokim zakresie, tzn. od poniżej 1% (okoń, sandacz i szczupak) aż do blisko10% (tołpyga pstra). Do ryb tłustych należy zatem zaklasyfikować tołpygę pstrą, do ryb średnio tłustych pozostałe gatunki karpiowatych i pstrąga tęczowego, natomiast do ryb chudych sandacza i szczupaka., Stwierdzono zróżnicowanie wartości energetycznej tkanki mięśniowej ryb, od 516 kJ/100 g w przypadku amura białego do 792 kJ/100 g u tołpygi pstrej. Najwyższą wartość indeksu jakości żywieniowej (NQI) dla białka (6,90) przy jednocześnie najniższym takim indeksie dla tłuszczu (0,09) stwierdzono w przypadku sandacza. Odwrotną zależność, tzn. najwyższy NQI dla tłuszczu (1,45) i najniższy NQI dla białka (3,71),stwierdzono nato-miast u tołpygi pstrej. Podsumowując zestawione dane, należy stwierdzić, że ryby pozyskane z krajowej akwakultury powinny w większym stopniu stać się integralną częścią zbilansowanej diety Polaków. Korzystny efekt konsumpcji ryb krajowych wynika bowiem z ich wysokiej wartości odżywczej związanej z wysoką zawartością białka i jego wartości żywieniowej.
EN
In this review the value in use of selected freshwater fishes from Polish aquaculture with special regards to nutritional value was presented. The greatest percentage of edible part, i.e. carcass was stated in zander (above 70%), lower values (between 66.5and 67.9%) were found for spike, rainbow trout and grass carp. Bighead carp and common carp showed the lowest carcass share (54.86 and 56.44%, respectively). The results of muscle tissue chemical composition indi-cate that protein content was between 17% for Cyprinidaeand 21% for predatoryfishes. The lipids percentage fluctuated over a very wide range, i.e. from less than 1% (perch, zander and pike)to almost 10% (bighead carp). The energy value of muscle tissue of fishes varied from 516 kJ/100 g (grass carp) to 792 kJ/100g (bighead carp). The highest value of nutritional quality index (NQI) for protein (6.90) simultaneously, with the lowest NQI value for fat (0.09) was found for zander. An opposite relationship (fat NQI 1.45 and protein NQI 3.71)was observed for bighead carp. In summarizing the complied results, it should be stated that fishes farmed in Poland for meat con-sumption should be incorporated in greater extent into balanced diet.