Processes of change in the social structure of Poland’s rural population in the years 1991-2013

• Autorzy: Halamska M.

Warianty tytułu

PL

Procesy zmian struktury społecznej ludności wiejskiej w latach 1991-2013

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article discusses changes in the social structure of rural population in the years 1991–2013. In that period the share of farmers decreased from 46% to 27%, the share of workers increasing from 33% to 45% and the share of middle class – from 15% to 27%. These changes are the result of three overlapping processes: deagrarianisation / depeasantization (the specific, two-phase “end” of the peasants), proletarianization (saturation of rural community by the representatives of social groups classified as blue-collar workers) and gentrification (i.e. the growth of middle class, also called bourgeois). In Poland, those processes took a different course than in the West: they are not only shifted in time, but they also overlap. The article is based on the data from 1991, 2003 and 2013.

PL

Artykuł jest poświęcony zmianom struktury społecznej mieszkańców wsi w latach 1991–2013. W tym okresie udział rolników zmalał z 46% do 27% pracujących, natomiast udział robotników wzrósł z 33% do 45%, klasy średniej – z 15% do 27%. Zmiany te są rezultatem trzech nakładających się procesów: dezagraryzacji/depezantyzacji (specyficznego, dwufazowego „końca chłopów”), proletaryzacji (nasycania społeczności wiejskich przedstawicielami grup społeczno-zawodowych zaliczanych do robotników) oraz gentryfikacji (czyli wzrostu klasy średniej, nazywanym tez burżuazyjnieniem). Przebieg tych procesów w Polsce ma w stosunku do Zachodu odmienny przebieg: procesy te nie tylko są przesunięte w czasie, ale także nakładają się. Artykuł oparty na badaniach reprezentatywnych z lat 1991, 2003, 2013.

Słowa kluczowe

EN

rural population; change; social structure; Poland; 1991-2013 period; deagrarianization; proletarianization; gentrification

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2016
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.81-99,fig.,ref.

Twórcy

autor

Halamska M.

• Rural and Agricultural Development, Polish Academy of Sciences, Nowy Swiat 72, 00-330 Warsaw, Poland

Bibliografia

• Błąd M. (2009). Rolnictwo jako przechowalnia nadwyżek siły roboczej w okresie transformacji systemowej w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 4, 144–156.
• Chałasiński J. (1938). Młode pokolenie chłopów. Warsaw: LSW (1984, reprint).
• Domański H. (1996). Na progu konwergencji. Warsaw: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Domański H. (2002). Polska klasa średnia. Wrocław: FNP and Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Domański H. (2004). Struktura społeczna. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Domański H. (2014). Społeczeństwa europejskie. Stratyfikacja i systemy wartości. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Domański et al. (2012). Metodologia badań nad stratyfikacją społeczną. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Frenkel I. (2003). Ludność, zatrudnienie i bezrobocie na wsi. Dekada przemian. Warsaw: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Frenkel I. (2007). Pracujący w gospodarstwach rolnych – według spisów 2002 i 2005. Warsaw: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Frenkel I. (2014). Ludność wiejska. In: I. Nurzyńska, W. Poczta (ed.), Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi (pp. 27–84). Warsaw: FDPA – Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Gałaj D. (1970). Ludność dwuzawodowa w strukturze wsi. In W. Wesołowski (ed.), Struktura i dynamika społeczeństwa polskiego (pp. 307–320). Warsaw: PWN.
• Gardawski J. (2008). Degradacja i wykluczenie klasy pracowniczej. In: M. Jarosz (ed.), Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny, etniczny (pp. 69–106). Warsaw: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Gilbert Y. (2002). La campagne récomposée: densification et recomplexification des sociétés locales en Lanquedoc-Roussilon. Revue d’Economie Méridionale, 197–198, 123–136.
• Gilejko L.K. (2010) Klasy i warstwy we współczesnym społeczeństwie polskim. In: M. Jarosz (ed.), Polacy równi i równiejsi (pp. 17–44). Warsaw: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Gorlach K., Drąg Z., Seręga Z. (2003). Młode pokolenie wsi III Rzeczpospolitej. Aspiracje życiowe w przeddzień integracji z Unią Europejską. Warsaw: Instytut Spraw Publicznych.
• Grzeszczak J. (2010). Gentryfikacja osadnictwa. Charakterystyka, rozwój koncepcji badawczej i przegląd wyjaśnień. Warsaw: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Guimond L., Simard M. (2010). Gentrification and Neo-Rural Population in the Quebec Countryside: Representations of Various Actors. Journal of Rural Studies, 4, 449–469.
• GUS [Central Statistical Office] (2015). Polska 1989–2014, Warsaw: Zakłady Wydawnictw Statystycznych.
• Halamska M. (2004). A Different End of the Peasants? Polish Sociological Review, 3 (147), 245–268.
• Halamska M. (2015). Zróżnicowanie społeczne „wiejskiej Europy”. Wieś i Rolnictwo, 4, 47–64.
• Halamska M. (2016). Zmiany struktury społecznej wiejskiej Polski. Studia Socjologiczne, 1, 37–66.
• Kaleta S. (2005). Wielozawodowość na obszarach wiejskich. In: K. Gorlach, G. Foryś (eds), W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi (pp. 49–62). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kayser B. (1990). La renaissance rural. Sociologie des campagnes du monde occidental. Paris: Armand Colin.
• Kovach I. (2000). LEADER, a New Order and the Central and East-European Countries. Sociologia Ruralis, 46, 2–19.
• Maloutas T. (2011). Contexual Diversity in Gentrification Research. Critical Sociology, 38 (1), 33–48.
• Marshall G. (ed.) (2004). Słownik socjologii i nauk społecznych. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Maurel M.-C., Halamska M., Lamarche I. (2003). Le repli paysan. Trajectoires de l’aprèscommunisme en Pologne. Paris: Harmattan.
• Mendras H. (1967). La fin des paysans. Paris: S.E.D.E.L.S.
• Rosner A. (2012). Zmiany rozkładu przestrzennego zaludnienia obszarów wiejskich. Warsaw: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Rutkowski J. (2002). Rynek pracy w Polsce: percepcja i rzeczywistość. In: M. Marody (ed.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku (pp. 110–136). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szelenyi I. (1988). Socialist Entrepreneurs. Embourgeoisement in Rural Hungary. Cambridge, Mass.: Polity.
• Wasielewski K. (2013). Młodzież wiejska na uniwersytecie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Wójcik M. (2011). Geografia wsi – nowe wyzwania badawcze. In: M. Halamska (ed.), Wieś jako przedmiot badań naukowych (pp. 45–48). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wójcik M. (2013). Gentryfikacja wsi – jak daleko od miasta? In: J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz (ed.), Procesy gentryfikacji, part 2 (pp. 165–174). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Turski R. (1970). Przemiany struktury społecznej wsi. In: W. Wesołowski (ed.), Struktura i dynamika społeczeństwa polskiego (pp. 207–248). Warsaw: PWN.
• Zwęglińska D. (2016). Gentryfikacja wsi. Studium procesu zmian w gminie Prażmów w województwie mazowieckim. Master’s thesis (dir. M. Halamska). University of Warsaw, EUROREG.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir042016/05