Małopolska kolekcja jabłoni w Arboretum Bolestraszyce - ochrona dziedzictwa przyrodniczego

• Autorzy: Piorecki J. , Piorecki N. , Zygala E.

Warianty tytułu

EN

Malopolska apple collection in Arboretum Bolestraszyce - conservation of nature heritage

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Prace nad gromadzeniem kolekcji w Arboretum rozpoczęto w latach 1986-1990, w ramach Centralnego Programu Badań Podstawowych PAN, którego celem było utworzenie narodowej kolekcji zagrożonych gatunków ze szczególnym uwzględnieniem gatunków dzikich i form wyjściowych drzew i krzewów owocowych. Z ginących starych sadów włościańskich i dworskich w Małopolsce zebrano i posadzono drzewa jabłoni w Sadzie Pomologicznych o powierzchni 11,8 ha. W Arboretum rośnie ogółem 2 370 jabłoni, w tym 970 drzew w Bolestraszycach 800 drzew w Cisowej. Najstarsze piętnastoletnie drzewa rosnące w Bolestraszycach w liczbie 550 - już od kilku lat owocują, młodsze siedmioletnie (420) wchodzą w okres owocowania. W szkółkach znajduje się 600 jabłoni okulizowanych w 2002 r. Po 1990 r. Małopolska Kolekcja Jabłoni w Bolestraszycach zarówno pod względem liczebności, jak też areału została wielokrotnie powiększana. W tym okresie obszar badań i zbiór materiału genetycznego został poszerzony nie tylko o nowe tereny w Polsce południowo-wschodniej, ale także o kraje ościenne - Słowację i Ukrainę. Zgromadzone jabłonie posiadają nie tylko znaczenie utylitarne; podwyższoną odporność na przemarzanie (przetrwały przynajmniej trzy mroźne zimy XX w.), odporność na choroby i długowieczność. Są również ważnym edukacyjnym obszarem - dziedzictwa przyrody i kultury Polski. Arboretum odwiedza rocznie ponad 50 tys. osób.

EN

Gathering the collection in Arboretum started in the years 1986-1990 within the frame of the Central Research Program of Polish Academy of Science. The aim of this program was to establish national collection of endangered species mainly wild species and initial forms of fruit trees and fruit shrubs. The source of collected accessions were old disappearing orchards. Collected materials were planted in Pomological Orchard on 11.8 ha area. In Bolestraszyce Arboretum the total of 2370 of apple trees are grown. The collection is located in two places: in Bolestraszyce - 970 and in Cisowa - 800 trees. This collection include the oldest (15 years old) 550 trees bearing fruits sor a few years, and 420 younger trees (7 years old), which just start fruit. In nursery there are 600 apple trees grafted in 2002. Since 1990 Małopolska Apple Collection in Bolestraszyce is successively enlarged. The collection is enriched by new accessions originated from East-Southern part of Poland and also from neighboring countries such as Slovakia and Ukraine. The accessions maintained in collection are characterized by higher resistance to frost (survived at least three severe winters in the 20th century), by higher resistance to diseases and ther are long-lived. The collection is an important education area, as the protection of the nature heritage and culture of Poland. Each year Arboretum and the collection are visited by more than 50 000 visitors.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 497
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.109-116,map.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Piorecki J.

• Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, 37-700 Przemyśl, skr.poczt.471

autor

Piorecki N.

• Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, 37-700 Przemyśl, skr.poczt.471

autor

Zygala E.

• Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, 37-700 Przemyśl, skr.poczt.471

Bibliografia

• Brzeziński J. 1929. Polska Pomologia. Wyd. II, Księgarnia Altenberga, Lwów: 534 ss.
• Cennik drzew i krzewów owocowych i ozdobnych tudzież roślin gruntowych i wazonowych z ogrodu J.O. Księcia Adama Sapiehy w Krasiczynie. 1881. Z Drukarni Ludowej we Lwowie: 2 ss.
• Dolatowski J. 1997. Kolekcje dendrologiczne w Podhorcach koło Stryja (1896-1938). Arb. Bolest. 5: 21-41.
• Dolatowski J. 1999. Szkółkarstwo polskie 1799-1999. Zw. Szkół. Polskich, Warszawa: 186 ss.
• Eysymontt K. 1997a. Rezydencja i ogród w Sieniawie. Bolestraszyce. Arb. Bolest. 5: 43-86.
• Eysymontt K. 1997b. Rezydencja i ogród w Wysocku. Bolestraszyce. Arb. Bolest. 5: 87-115.
• Lichański W. 1905. Przegląd doboru odmian drzew owocowych dla Galicji z uwzględnieniem stref klimatycznych. Mapa przeglądowa. Dublany.
• Nestorow R. 2003. Jan Baptysta Kendel nadworny ogrodnik Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej. Przyczynek do badań nad rolą i warsztatem XVII-wiecznego ogrodnika w Polsce. Arb. Bolest. rkp. 10: (w druku).
• Piórecki J. 1989. Zabytkowe ogrody i parki województwa przemyskiego. Biblioteka Muzealna, Przemyśl: 338 ss.
• Piórecki J. 1992a. Ochrona zagrożonych i ginących gatunków oraz odmian i form drzew i krzewów owocowych. Bolestraszyce. Arb. Bolest. 1: 106-115.
• Piórecki J. 1992b. Katalog z 1799 roku drzew owocowych z Osieka. Bolestraszyce. Arb. Bolest. 1: 185-190.
• Piórecki J. 1992c. Ogrody zabytkowe w widłach Sanu i Wisły w województwie tarnobrzeskim. Bolestraszyce. Arbor. Bol. 1: 145-183.
• Piórecki J. 1996. Zabytkowe ogrody i parki województwa rzeszowskiego. Zakład Fizjografii i Arboretum. Bolestraszyce: 227 ss.
• Piórecki J. 1998. Ogrody i parki województwa krośnieńskiego. Zakład Fizjografii i Arboretum. Bolestraszyce: 328 ss.
• Piórecki J. 2001. Arboretum Bolestraszyce - XXV lat działalności. Bolestraszyce. Arb. Bolest. 8: 31-41.
• Piórecki J. 2003. Ogród w Targowiskach XVII-XVHI wiek Studium historyczne - dokumentacja. Cz. II. rkp. Archiwum AiZF w Bolestraszycach.
• Rejman A. 1994. Pomologia. Odmianoznawstwo roślin sadowniczych. PWRiL Warszawa: 680 ss.
• Sękowski B. 1993. Pomologia systematyczna. PWN Warszawa: 321 ss.