PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2011 | 18 | 6 |

Tytuł artykułu

Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3

Treść / Zawartość

Warianty tytułu

EN
The role and significance of omega 3 fatty acids

Języki publikacji

PL

Abstrakty

PL
Kwasy tłuszczowe stanowią podstawowy materiał budulcowy, z którego organizm czerpie składniki strukturalne komórek, tkanek i narządów oraz do syntezy niektórych substancji biologicznie czynnych. Spośród kwasów tłuszczowych najistotniejsze znaczenie mają długołańcuchowe polienowe kwasy tłuszczowe. Wyniki wielu badań wykazały, że polienowe kwasy tłuszczowe m.in. pobudzają układ sercowonaczyniowy, jak również pełnią kluczową rolę w rozwoju układu nerwowego podczas życia płodowego i we wczesnym dzieciństwie. Wyjaśnienie mechanizmu działania polienowych kwasów tłuszczowych umożliwi odpowiednie zbilansowanie diety, tak aby osiągnąć dobry stan zdrowia.
EN
Fatty acids constitute the basic building material, from which human organisms draw structural compounds for their cells, tissues, and organs, as well as compounds to synthetize some biologically active substances. From among the fatty acids, the long-chain polyenic fatty acids are of the highest significance. The results of many studies have proved that polyenic fatty acids stimulate the cardiovascular system, as well as play a key role in the development of nervous system during intrauterine life and in early childhood. Based on the mode of action of polyenic fatty acids that has been explained, it will be possible to properly balance human diet in order to get and keep good health.

Słowa kluczowe

Wydawca

-

Rocznik

Tom

18

Numer

6

Opis fizyczny

s.24-35,rys.,bibliogr.

Twórcy

  • Katedra Technologii Żywności, Wydział Nauk o Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 159C, 02-776 Warszawa

Bibliografia

  • [1] Adams P.B., Lawson S., Sinklar A.J.: Arachidonic acid to eicosapentaenoic acid ratio in blood correlates positively with clinical symptomps of depression. Lipids, 1996, 31 Suppl, 157.
  • [2] Allman M.A.: Suplementation with flaxseed oil versus synflowerseed oil in healthy young men consuming a low fat diet: effects on platelet composition and function. Eur. J. Clin. Nutr., 1995, 3, 252.
  • [3] Anderle P., Farmer P., Berger A., Roberts M.A.: Nutrigenomic approach to understanding the mechanisms by which dietary long-chain fatty acids induce gene signals and control mechanisms involved in carcinogenesis. Nutrition, 2004, 20 (1), 103-8.
  • [4] Banning M.: The role of omega-3-fatty acids in the prevention of cardiac events. Br. J. Nurs., 2005, 25, 503-508.
  • [5] Bartnikowska E.: Fizjologiczne działanie polienowych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3. Tłuszcze Jadal, 2008, 1-2, 10-15.
  • [6] Behr S.R.: Effects of fish oil and vegetable oil formule on platelet agregation and neutrophils. Am. J. Clin. Nutr., 1994, 5, 717.
  • [7] Bjerve K.S., Brubak A.M.: N-3 fatty acids - essential fatty acids with important biological effects, and serum phospholipids fatty acids as markers of dietary n-3 fatty acids intake. Am. J. Clin. Nutr., 1993, 5(S), 801.
  • [8] Block R.C., Pearson T.A.: Wpływ kwasów tłuszczowych omega-3 na układ sercowo-naczyniowy. Folia Kardiol. Excerpta, 2006, 1 (7), 362-376.
  • [9] Bojarowicz H., Woźniak B.: Wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz ich wpływ na skórę. Prob. Hig. Epidemiol., 2008, 89(4), 471-475.
  • [10] Bucher H.C., Hengstler P., Schindler C., Meier G.: N-3 polyunsaturated fatty acids in coronary heart disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Am. J. Med., 2002, 112, 298-304.
  • [11] Buckley J.D., Howe P.R.C.: Long-chain omega-3 polyunsaturated fatty acids may be beneficial for reducing obesity. A review. Nutrients, 2010, 2, 1212-1230.
  • [12] Carlson S.E.: The role of PUFA in infant nutrition. INFORM, 1995, 8, 940.
  • [13] Caroll K.K.: Tłuszcz pokarmowy a nowotwory, Czynniki Ryzyka, 1996, 1, 54.
  • [14] Chapkin R.S., Kim W., Lupton J.R., McMurray D.N.: Dietary docosahexaenoic and eicosapentaenoic acid: emerging mediators of inflammation. Prostaglandins Leukot. Essent. Fatty Acids, 2009, 81, 187-191.
  • [15] Chapkin R.S., McMurray D.N., Davidson L.A., Patil B.S., Fan Y.Y., Lupton J.R.: Bioactive dietary long-chain fatty acids: emerging mechanisms of action. Br. J. Nutr., 2008, 100, 1152-1157.
  • [16] Cleland L.C., James M.J.: Inhibition of human neutrophil LTB4 synthesis. Lipids, 1994, 3, 151.
  • [17] Connor W.E.: The beneficial effects of n-3 fatty acids: cardiovascular disease and neurodevelopment. Curr. Opin. Lipidol., 1997, 8, 1.
  • [18] Crawford M.A.: The role of dietary fatty acids in biology: their place in the evolution of the human brain. Nutr. Rev., 1992, 4 (2), 3
  • [19] Crawford M.A.: The role of EFAs in neural development: implications for prenatal nutrition. Am. J. Clin. Nutr., 1993, 5 (S), 751.
  • [20] Crawford M.A., Golfetto I., Ghebremeskel K., Min Y., Moodley T., Poston L., Phylactos A., Cunnane S., Schmidt W.: The potential role for arachidonic and docosahexaenoic acids in protection against some central nervous system injuries in preterm infants. Lipids, 2003, 38 (4), 303-15.
  • [21] Curtis-Prior P.B.: Prostaglandins: biology and chemistry of prostaglandins and relatedeicosanoids. Churchill Livingstone, Edinburgh 1989.
  • [22] Dagnelie P.C., Rietveld T.: Effect of dietary fish oil on blood levels of EFA, ketone bodies and triacyloglicelors in human. Lipids, 1994, 1, 41.
  • [23] Di Nunzio M., Danesi F., Bordoni A.: n-3 PUFA as regulators of cardiac gene transcription: a new link between PPAR activation and fatty acid composition. Lipids, 2009, 44, 1073-1079.
  • [24] Drevon C.A.: Marine oils and their effects. Nutr. Rev., 1992, 4 (50), 38-45.
  • [25] Duda M.K., O’Shea K.M., Stanley W.C.: Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 w niewydolności serca. Kard. Pol., 2010, 68SV, 400-404.
  • [26] Fernandes G.: Effects of calorie restriction and n-3 fatty acids on autoimmunity and aging. Nutr. Rev., 1993, 4 (II), 72.
  • [27] Fernandes G., Verkatraman J.T.: Role of n-3 fatty acids in health and disease. Nutr. Res., 1993, 13 (1), 19-45.
  • [28] Flachs P., Rossmeisl M., Bryhn M., Kopecky J.: Cellular and molecular effects of n−3 polyunsaturated fatty acids on adipose tissue biology and metabolism. Clin. Sci., 2009, 116, 1-16.
  • [29] Friedman A., Moe S.: Review of the effects of omega-3 supplementation in dialysis patients. Clin. J. Am. Soc. Nephrol., 2006, 1, 182-192.
  • [30] Fonarow G.C.: Statins and n-3 fatty acid supplementation in heart failure. Lancet, 2008, 372, 11951196.
  • [31] Gogus U., Smith C.: n-3 Omega fatty acids: a review of current knowledge. Int. J. Food Sci. Technol., 2010, 45, 417-436.
  • [32] Galli C.: N-3 polyunsaturated fatty acids are effective agents in the treatment of hypertriglicerydemia. ISSFAL Newsletter, 1996, 1, 2.
  • [33] Galli C., Simopoulos A.P.: Executive summary. Dietary n-3 and n-6 fatty acids – Biological effects and nutritional essentiality. Plenum, New York 1990.
  • [34] Gavia M.H., Couto R.C., Oyama L.M.: Diets rich in polyunsaturated fatty acids effect on hepatic metabolism in rats. Nutrition, 2003, 19, 144-149.
  • [35] Gerster H.: Can adults adequately convert alpha-linolenic acid (18:3n_3) to eicosapentaenoic acid (20:5n_3) and docosahexaenoic acid (22:6n_3)? Int. J. Vitam. Nutr. Res., 1998, 68, 159.
  • [36] Gertig H., Przysławski J.: Rola tłuszczów w żywieniu człowieka. Żyw. Czł. Met., 1994, 21 (4), 375-382.
  • [37] Gertig H., Przysławski J.: Tłuszcze pokarmowe a biosynteza eikozanoidów. Żyw. Czł. Met., 1995, 22 (3), 272-279.
  • [38] Gonzales M.J., Schemel R.A.: Dietary fish oils inhibit human breast carcinoma growth. Lipids, 1993, 9, 827.
  • [39] Gurr M.J.: The metabolism of fats. The contribution of nutrition to human and animal health. Cambridge University Press, Cambridge 1992.
  • [40] Gurr M.J.: Fats. Human Nutrition and Dietetics. Churchill Livingstone, Edinburgh 1993.
  • [41] Hackey D.L.: Benefits and risk of modifying maternal fat intake in pregnancy and lactation. Am. J. Clin. Nutr., 1994, 2 (S), 454.
  • [42] Hansen H.S.: New biological roles of omega 6 and omega 3 fatty acids. Nutr. Rev., 1994, 5, 162.
  • [43] Hall G.M.: Fish processing technology. Chapman&Hall, New York 1992.
  • [44] Hamilton E.M., Whithey E.N., Sizer F.: Nutrition. Concepts and Controverses. West Publishing Company, New York 1998.
  • [45] Hatala M.A., Raiburn J., Rose D.P.: Comparison of linoleic acid and eicosapentaenoic acid incorporation into humen breast cancer cells. Lipids, 1994, 12, 831.
  • [46] Hibbeln J.R., Salem M.: Dietary PUFAs and depression. Am. J. Clin. Butr., 1995, 1, 42.
  • [47] Hornstra C.: Essential fatty acids pregnancy and pregnancy complications, Nutr. Today, 1994, 4, 26.
  • [48] Howard B.V.: Polyunsaturated fatty acids results in greater cholesterol lowering and less triglyceride elevation than monounsaturated fatty acids. Am. J. Clin. Nutr., 1995, 2, 392.
  • [49] Jordan R.G.: Prenatal Omega-3 Fatty Acids: Review and Recommendations. Journal of Midwifery & Women’s Health. 2010, 6(55).
  • [50] Katan M.B., Zock P.L., Mensink R.P.: Dietary oils, serum lipoproteins circulatory and circulatory heart disease. Am. J. Clin. Nutr., 1995, 6, 1368.
  • [51] Kelley D.S.: Modulation of human immune and inflammatory responses by dietary fatty acids. Nutrition, 2001, 17, 669-673.
  • [52] Kelly D.S., Brand L.B., Love J.E.: Dietary LNA and immunocompetence in humans. Am. J. Clin. Nutr., 1991, 1, 40.
  • [53] Kinsella J.E.: Seafoods and fish oils in human health and disease. Marcel Dekker, New York 1987.
  • [54] Kolanowski W.: Bioavailability of omega-3 PUFA from foods enriched with fish oil – a mini review. Pol. J. Food Nutr. Sci., 2005, 14/55 (4), 335-340.
  • [55] Kolanowski W.: Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 – znaczenie zdrowotne w obniżaniu ryzyka chorób cywilizacyjnych. Bromat. Chem. Toksykol., 2007, 3, 229237.
  • [56] Koletzko B.: Long-chain polyunsaturated fatty acids in infant formulae in Europe. ISSFAL Newsl, 1995, 1, 3.
  • [57] Krawczyk K., Rybakowski J.: Zastosowanie kwasów tłuszczowych omega-3 w leczeniu depresji. Farmakol. Psychiatr. Neurol., 2007, 2, 101-107.
  • [58] Kitajka K., Sinclair A.J., Weisinger R.S., Weisinger H.S., Mathai M., Jayasooriya A.P., HalverJ.E., Puska L.G.: Effects of dietary omega-3 polyunsaturated fatty acids on brain gene expression. PNAS, 2004, 30 (101).
  • [59] Kris-Etherton P.M., Innis S.: Position of the American Dietetic Association and Dietitians of Canada: dietary fatty acids. J. Am. Diet. Assoc., 2007, 107, 1599-1611.
  • [60] Kromhout D.: Dietary fats: long term implication for health. Nutr. Rev., 1992, 4 (2), 49.
  • [61] Krygier K.: Współczesne roślinne tłuszcze jadalne. Przem. Spoż., 1997, 51 (4), 11.
  • [62] Kunachowicz H., Nadolna I.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. IŻŻ, Warszawa 1998.
  • [63] Lauritzen D.: Food enrichment with marine n-3 fatty acids. Food Ingred., 1994, (1/2), 41.
  • [64] Lecerf J.M.: Fatty acids and cardiovascular disease. Nutr. Rev., 2009, 67, 273-283.
  • [65] Leitzmann M.F., Stampfer M.J., Michaud D.S., Augustsson K., Colditz G.C., Willett W.C., Giovannucci E.L.: Dietary intake of n-3 and n-6 fatty acids and the risk of prostate cancer. Am. J. Clin. Nutr., 2004, 80 (1), 204-16.
  • [66] Lichtenstein A.H., Appel L.J., Brands M.: Diet and life style recommendations revision 2006: a scientific statement from the American Heart Association Nutrition Committee. Circulation, 2006, 114, 82-96.
  • [67] Linga V., Leight M.A.: Dietary fish oil induced decrease in LDL binding to fibroblasts is mediated by apolipoprotein. J. Lipid Res., 1994, 3, 491.
  • [68] Mackness M.J., Bhatuagar P., Durrington P.N.: Effects of a new fish oil concentrate on plasma lipida and lipoproteins in patients with hipertrigliceridemiae. Eur. J. Clin. Nutr., 1994, 12, 859.
  • [69] Mantzioris E.: Dietary substitution with an LNA – rich vegetable oil increases EPA concentration in tissues. Am. J. Clin. Nutr, 1994, 6, 1304.
  • [70] Mantzioris E., James M.J., Gibson R.A.: Differences exist in the relationship between dietary LA and LNA and their respective long chain metabolities. Am. J. Clin. Nutr., 1995, 2, 320.
  • [71] Namiki M.: Nutraceutical functions of sesame: a review. Crit. Rev. Food Sci. Nutr., 2007, 47, 651673.
  • [72] Nettleton J.A.: Omega 3 fatty acids and health. Chapman&Hall, New York 1995.
  • [73] Newton J.S.: Long chain fatty acids in health and nutrition. J. Food Lipids, 1996, 31 (3), 233.
  • [74] Niewiadomski H.: Technologia tłuszczów jadalnych. Wyd. II. WNT, Warszawa 1993, s. 131.
  • [75] Nowak J.Z.: Przeciwzapalne „prowygaszeniowe” pochodne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3 i omega 6. Post. Hig. Med. Dośw., 2010, 64, 115-132.
  • [76] Nowicki R., Barańska-Rybak W.: Olej z wątroby rekina jako terapia wspomagająca w atopowym zapaleniu skóry. Pol. Merk. Lek., 2007, 130, 312-313.
  • [77] Pan D.A., Hulbert A.J.: Dietary fats, membrane phospholipids and obesity. J. Nutr., 1994, 9, 1555.
  • [78] Pike I.H., Barlow S.M.: The fats of life - the role of fish. Lipid Technol., 2000, 12 (3), 58.
  • [79] Porter J.: The role of Long Chain Fatty acid (n-3 PUFA) supplementation in Rheumatoid arthritis. The Plymouth Student J. of Health & Social Work, 2010, 2, 12-18.
  • [80] Rennie K.L., Hughes J., Lang R., Jebb S.A.: Nutritional management of rheumatoid arthritis: a review of the evidence. J. Hum. Nutr. Diet., 2003, 16, 97-109.
  • [81] Salem N. Jr, Pawlosky R, Wegher B, Hibbeln J.: In vivo conversion of linoleic acid to ara-chidonic acid in human adults. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids, 1999, 60, 407-410.
  • [82] Sanders T.A.B.: Marine oils – metabolic effects and role in human nutrition. The Proceeding of the Nutrition Society, 1993, 52 (3), 457.
  • [83] Saravanan P., Davidson N.C., Schmidt E.B., Calder P.C.: Cardiovascular effects of marine omega3 fatty acids. Lancet, 2010, 375, 540-50.
  • [84] Pawlowsky R.J., Hibbeln J.R., Novotny J.A., Salem N.J.: Physiological compartmental analysis of alpha-linolenic acid metabolism in adult humans. J. Lipid Res., 2001, 42, 1257-1265.
  • [85] Simopoulos A.P.: N-3 fatty acids in health and disease and in growth and development. Am. J. Clin. Nutr., 1991, 54 (3), 438.
  • [86] Simopoulos A.P. Fatty acids composition of skeletal muscle membrane, phospholipids, insulin resistance and obsesity. Nutr. Today, 1994, 1, 12.
  • [87] Simopoulos A.P.: Summary of The 2nd ISSFAL Congress. ISSFAL Newsl, 1995, 2, 2.
  • [88] Simopoulos A.P.: N-3 fatty acids. Part II. Handbook of Lipids in Human Nutrition. CRC Press, New York 1996.
  • [89] Simpoulos A. P.: Evolutionary aspects of diet, the omega-6/omega-3 ratio and genetic variation: nutritional implications for chronic diseases. Biomed. Pharmacother., 2006, 60, 502-507.
  • [90] Simopoulos A.P.: The importance of the ratio of omega 6 ⁄ omega 3 essential fatty acids. Biomed. Pharmacother., 2002, 56, 365-379.
  • [91] Simopoulos A.P.: The importance of the omega-6 ⁄ omega-3 fatty acid ratio in cardiovascular disease and other chronic diseases. Exp. Biol. Med., 2008, 233, 674-688.
  • [92] Spiller G.A. (ed.): Handbook of lipids in human nutrition. CRC Press, New York 1996, p. 5.
  • [93] Stone N.J.: Fish consumption, fish oil, lipids, and coronary heart disease. Circulation, 1996, 94, 2337-2340.
  • [94] Sylard E.: The effects of CLV n-3 fatty acids in immune-related skin diseases. Eur. J. Clin. Nutr., 1993, 3, 381.
  • [95] Szostak-Węgierek D.: Efekty biologiczne olejów rybich II. Wpływ na hemostazę. Żyw. Człow. Met., 1992, 1, 42.
  • [96] The EFSA Journal: Labelling reference intake values for n-3 and n-6 polyunsaturated fatty acids. The EFSA J., 2009, 1176, 1-11.
  • [97] Turley E., Strain J.J.: Fish oil, eicosanoid biosynthesis and cardiovascular disease, an overview. Int. J. Food Sci. Nutr., 1993, 2, 145.
  • [98] Trautwein E.A.: n-3 Fatty acids-physiological and technical aspects for their use in food. Eur. J. Lipid Sci. Technol., 2001, 103, 45-51.
  • [99] Undeland I., Ellegard L., Sandberg A-S.: Fish and cardiovascular health. Food Nutr. Res., 2004, 48 (3), 119-130.
  • [100] Walczewska A., Stępień T., Bewicz-Binkowska D., Górzyńska E.: Rola kwasu dokozaheksaenowego w czynności komórek nerwowych. Post. Hig. Med. Dośw., 2011, 65, 314-327.
  • [101] Watanabe S.: A high linolenate diet supresses antygen induced Immunoglobin E response and anaphilactic shock in mice. J. Nutr., 1994, 9, 1566.
  • [102] Whelan J., Rust C.: Innovative dietary sources of n-3 fatty acids. Ann. Rev. Nutr., 2006, 26, 75103.
  • [103] Zampelas A., Peel A.S., Gould P.J.: PUFA of n-6 and n-3 series, effects on postprandial lipid and apoliproteibn levels in healthy men. Eur. J. Clin. Nutr., 1994, 12, 842.
  • [104] Ziemlański Ś.: Tłuszcze w żywieniu człowieka. Żyw. Czł. Met., 1997, 24 (2), 35. [105] Ziemlański Ś., Budzyńska-Topolowska J.: Tłuszcze pożywienia i lipidy ustrojowe. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1991.
  • [106] Ziemlański Ś, Budzyńska-Topolowska J.: Współczesne poglądy na rolę fizjologiczną wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3. Żyw. Czł. Met., 1992, 19 (2), 100.
  • [107] Ziemlański Ś, Budzyńska-Topolowska J.: Rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 w zapobieganiu i leczeniu miażdżycy. Czynn. Ryz., 1993, 2 (2), 55.
  • [108] Ziemlański Ś.: Fizjologiczna rola kwasów tłuszczowych n-6 i n-3 w ustroju człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki cywilizacyjnych chorób metabolicznych. Zbiór Prac z Sympozjum „Olej z nasion wiesiołka i inne oleje zawierające kwasy tłuszczowe n-6 lub n-3 w profilaktyce i terapii”, Sulejów, 15-16 maj 1998.
  • [109] 2004 ISSFAL Recommendations For Intake of Polyunsaturated Fatty Acids in Healthy Adults, http://www.issfal.org/

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikatory

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.agro-20354484-1386-426e-ac88-62c87e574cb3
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.