EN
Soil acidification due to sulfur fertilization can produce an indirect result such as increased solubility and mobility of heavy metals in soil, thus affecting availability to plants of these elements derived from both natural and man-made resources. The purpose of this paper has been to explore the effect of incremental doses of sulfate and elemental sulfur on changes in the natural content of easily soluble forms of manganese and lead in two soil horizons: 0–40 and 40–80 cm. A three-year field experiment was set up on brown, acid soil with the texture of heavy loamy sand. Soil for chemical analyses was sampled in spring and autumn. Soluble forms were extracted from soil with 1 mol HCl dm⁻³ solution and their concentrations were determined with the atomic absorption spectrophometric method. Throughout the whole experiment, the dose of 40 kg ha⁻¹ S-SO²⁻₄ induced higher concentrations of manganese in soil in the 0–40 cm layer compared to the other fertilization treatments. During the three years of the field trials, the application of sulfate sulfur and elemental sulfur to soil tended to cause a small increase in the soil content of lead soluble in 1 mol HCl dm⁻¹ in the 0–40 cm soil depth compared to the soil before the experiment. The concentrations of manganese and lead in soil in the 40–80 cm layer did not depend much on the form and dose of sulfur introduced to soil.
PL
Zakwaszenie gleby przez nawożenie siarką może pośrednio przyczyniać się do zwiększania rozpuszczalności i mobilności metali ciężkich w glebie, a tym samym ich dostępności dla roślin zarówno ze źródeł naturalnych, jak i antropogenicznych. Celem przedstawionej pracy było zbadanie wpływu wzrastających dawek siarki siarczanowej i elementarnej na zmiany naturalnej zawartości łatwo rozpuszczalnych form manganu i ołowiu w dwóch poziomach gleby 0–40 i 40–80 cm. Trzyletnie doświadczenie polowe założono na glebie brunatnej, kwaśnej o składzie granulometrycznym piasku gliniastego mocnego. Glebę do analiz chemicznych pobierano wiosną i jesienią. Formy rozpuszczalne ekstrahowano z gleby roztworem 1 mol HCl dm⁻³, a ich zawartość oznaczono metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej. Przez cały okres trwania doświadczenia dawka 40 kg ha⁻¹ S-SO²⁻₄ powodowała zwiększenie koncentracji manganu w glebie w poziomie 0–40 cm w odniesieniu do pozostałych obiektów nawozowych. W ciągu 3 lat badań stosowanie siarki siarczanowej i elementarnej wpłynęło na ogół na niewielkie zwiększenie zawartości ołowiu rozpuszczalnego w 1 mol HCl dm⁻¹ w glebie, w warstwie 0–40 cm, w porównaniu z glebą przed założeniem doświadczenia. Zawartość manganu i ołowiu w glebie w warstwie 40–80 cm nie zależała w większym stopniu od zastosowanej formy i dawki siarki.