Trwanie i upadek drobnych gospodarstw rolnych - zastosowanie analogii w naukach przyrodniczych i społecznych

• Autorzy: Wojewodzic T. , Musial W.

Warianty tytułu

EN

The decadence and decline of small farms - application analogies to natural and social sciences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca stanowi próbę zastosowania metody analogii do opisu zjawisk oraz objaśniania procesów o charakterze ekonomicznym i społeczno-ekonomicznym. Metodę analogii zastosowano do objaśnienia podobieństw w przebiegu wybranych procesów i ich następstw w sferze ekonomii, przyjmując za punkt odniesienia zjawiska obserwowane w przyrodzie. Nauki ekonomiczne, jako relatywnie młoda dziedzina poznania i wiedzy, od ponad stu lat wykorzystują metody analizy stosowane w znacznie starszych i lepiej oprzyrządowanych metodycznie i aparaturowo naukach przyrodniczych, głównie w fizyce i w biologii. Zastosowanie metod nauk przyrodniczych do analizy i opisu procesów gospodarczych nie tylko stanowi oryginalny i twórczy proces myślowy, pozwalający na lepsze zrozumienie procesów ekonomicznych, ale daje również szanse na wypracowanie nowej wiedzy i rozwiązań stymulujących pożądane procesy gospodarcze. Przedmiotem rozważań w prezentowanym opracowaniu są głównie drobne gospodarstwa rolne, których przyszłość jako grupy wydaje się mocno niepewna. Przeprowadzone badania wykorzystujące metodę analogii wskazują, że szansą na ich przetrwanie może być strategia bazująca na zachowaniach wszystkożernego ślimaka (dywersyfikacja dochodów), stopniowo i powoli realizującego swój cel, chowającego się w sytuacjach zagrożenia; jak również sposób zachowania gołębia, tj. podmiotu ustępującego, wycofującego się z rynków opanowanych przez producentów masowych (jastrzębie), niepodejmującego walki z silniejszymi, ale poszukującego bezpiecznych miejsc (nisz rynkowych) niestanowiących pola zainteresowania wzajemnie wyniszczających się drapieżników. Taka filozofia działania dobrze wpisuje się w koncepcje rolnictwa wielofunkcyjnego, dywersyfikację działalności gospodarstw rolnych oraz wzrost zaangażowania drobnych gospodarstw rolnych w realizację funkcji środowiskowych i rozwijanie produkcji wysokiej jakości żywności.

EN

The authors apply the analogy method to analyse economic and socio-economic phenomena. The analogy method has been used to explain similarities between selected natural and economic processes and their consequences. For over a century economic sciences – as a relatively young branch of science – have been relying on methods of analysis applied in older and better equipped natural sciences, mostly in physics and biology. The application of natural sciences’ methods for the analysis and description of economic processes is not just an interesting and creative intellectual process which allows to better understand them but also gives an opportunity to develop solutions which stimulate desired economic processes. The paper focuses on semi-commercial family farms which face quite an uncertain future as a group. Based on the conducted analysis, the adoption of a specific strategy can be their chance to survive. That strategy involves both a behaviour modeled after an omnivorous snail (diversified incomes) which gradually and slowly works towards achieving its goal and hides in case of danger, and that resembling the behavior of a dove, i.e. the retreat and withdrawal from markets controlled by mass producers (hawks), avoiding confrontation with the stronger ones and seeking safe havens (market niches) in which beasts of prey fighting one another are not interested. Such a philosophy is consistent with the concept of multifunctional agriculture, the diversification of farm activities and the increased engagement of small farms in the performance of environmental functions and development of high-quality organic foods.

Słowa kluczowe

PL

gospodarstwa rolne; gospodarstwa male; rozwoj gospodarstwa; analogia; ewolucja; nauki przyrodnicze; nauki spoleczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2018
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.175-191,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wojewodzic T.

• Instytut Ekonomiczno-Społeczny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Musial W.

• Instytut Ekonomiczno-Społeczny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

Bibliografia

• Dobija M., Kurek B. (2009). Istota pracy w fizyce i rachunkowości. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 796, 33–45.
• Hardt Ł. (2015). O granicach ekonomii. W: Ł. Hardt, D. Milczarek-Andrzejewska (red.). Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi (s. 45–57). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Heryng Z. (1896). Logika ekonomii. Zasadnicze pojęcia ekonomiczne ze stanowiska nauki o energii. Warszawa: Wydawnictwo „Głosu”.
• Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J., Szarski H., Szymura J.M. (1997). Zarys mechanizmów ewolucji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kwaśnicki W. (2001). Zygmunta Herynga logika ekonomii. Gospodarka Narodowa, 10, http://kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl/todownload/Logika_ekonomii.pdf [dostęp: 15.01.2014].
• Kwaśnicki W. (2009). Ekonomia ewolucyjna: Alternatywne spojrzenie na proces rozwoju gospodarczego. http://kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl/todownload/ekonomia%20ewolucyjna.pdf [dostęp: 15.01.2014].
• Manteuffel R. (1987). Filozofia rolnictwa. Warszawa: PWN.
• Milczarek-Andrzejewska D. (2014). Zagadnienie sił w ekonomii: Na przykładzie sektora rolno-spożywczego. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Musiał K., Musiał W. (2011). Ekstrapolacja hipotezy czerwonej królowej z nauk przyrodniczych do ekonomicznych w aspekcie konkurencyjności i postępu. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 13 (8), 159–164.
• Musiał K., Musiał W. (2016). Konkurencja w naturze a natura konkurencyjności w gospodarce. Wybrane przykłady analogii w świecie zwierząt i ekonomii. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa I Rozwoju Obszarów Wiejskich, 103 (3), 22–31.
• Nowak S. (2008). Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN.
• Sedlacek T. (2012). Ekonomia dobra i zła (tłum. D. Bakalarz). Warszawa: Wydawnictwo Studia Emka.
• Spencer H. (1892). Essays scientific, political and speculative. New York: Appleton.
• Stachak S. (2013). Podstawy metodologii nauk ekonomicznych. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Sułek A. (1979). Eksperyment w badaniach społecznych. Warszawa: PWN.
• Sztompka P. (2010). Socjologia. Analiza społeczna. Kraków: Znak.
• Tomczak F. (2006). Gospodarka rodzinna w rolnictwie. Uwarunkowania i mechanizmy rozwoju. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Wilkin J. (2014). Czy ekonomistom potrzebna jest filozofia? Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, maszynopis.
• Wilson E.O. (2000). Socjobiologia (tłum. M. Siemiński). Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka.
• Wohlleben P. (2016). Sekretne życie drzew (tłum. E. Kochanowska). Kraków: Wydawnictwo Otwarte.
• Wojewodzic T. (2012). Divestments in the process of developing off-farm economic activity by farmers. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia, 3, 77–85.
• Wojewodzic T. (2017). Procesy dywestycji i dezagraryzacji na obszarach o rozdrobnionej strukturze agrarnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, 535, seria rozprawy, 412.
• Wojewodzic T., Musiał W. (2014). Wykorzystanie dywestycji w procesie likwidacji gospodarstwa rolniczego. W: P. Dec (red.). Niepewność funkcjonowania przedsiębiorstw: Bankructwa, restrukturyzacja, likwidacja (s. 215–226). Warszawa: Szkoła Główna Handlowa

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir032018/08