Jakość ziarna jarych odmian pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum L. Emend. Fiori et Paol.) wysiewanych późną jesienią i wiosną

Warianty tytułu

EN

Grain quality of spring wheat cultivars (Triticum aestivum L. Emend. Fiori et Paol.) planted in late autumn and spring

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania przeprowadzono w latach 2012-2014 w Stacji Badawczej Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii zlokalizowanej w miejscowości Mochełek, w gminie Sicienko, woj. kujawsko- pomorskie. Eksperyment obejmował osiem obiektów doświadczalnych, w czterech powtórzeniach. Celem pracy było określenie wpływu różnych terminów siewu na kształtowanie się cech jakościowych ziarna czterech jarych odmian pszenicy zwyczajnej. Oznaczono: gęstość w stanie usypowym, wartość liczby opadania, zawartość białka ogólnego, ilość glutenu mokrego oraz wartość wskaźnika sedymentacji wg Zeleny’ego. Za pomocą analizy statystycznej wykazano, że zarówno termin siewu, odmiana, jak i współdziałanie tych czynników ma wpływ na wielkość badanych cech. Ziarno badanych odmian pszenicy jarej wysianych w marcu charakteryzowało się większą zawartością białka, ilością glutenu oraz wartością wskaźnika sedymentacji niż tych z siewu późnojesiennego. Natomiast siew przewódkowy pozytywnie wpłynął na gęstość ziarna w stanie usypowym oraz wartość liczby opadania. Największą ilością białka oraz glutenu mokrego w ziarnie wyróżniała się odmiana ‘Bombonaʼ.

EN

The study, based on two growing cycles (2012-2013 and 2013-2014), was conducted as a field experiment at the Mochelek Experimental Station of the University of Science and Technology, Bydgoszcz, and comprised eight experimental treatments in four replicates. The objective of the study was to evaluate the effect of the time of sowing (facultative vs. spring) on the qualitative characteristics of wheat grain. Four cultivars were selected for the, according to theirs attributes for facultative time of sowing and grain utility. The laboratory analyses of grain consisted in the determination of bulk density of the grain, falling number, wet gluten content, total protein content and sedimentation value according to Zeleny. Statistical analysis revealed that both the time of sowing and the cultivar, as well as the interaction of these factors, affected the grain characteristics. The grain of tested spring wheat cultivars sown in March was characterised by higher protein content, gluten content and sedimentation index than those from spring sowing. Moreover, the facultative sowing had a positive effect on grain density and falling number. The highest amount of protein and wet gluten content in grain was the attribute of cultivar ‘Bombona’.

Słowa kluczowe

EN

common wheat; Triticum aestivum; Ostka Smolicka cultivar; Monsun cultivar; Tybalt cultivar; Bombona cultivar; spring wheat; wheat grain; spring sowing; autumn sowing; early sowing; late sowing; falling number; grain density; bulk density; wet gluten; gluten content; total protein content; sedimentation value; sedimentation index; Zeleny index; cultivation experiment; field experiment; two factorial experiment

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2017
• Tom: 24
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.613-624,tab.,bibliogr.

Twórcy

Bibliografia

• Braun H.J., Saulescu N.N., 2002. Breeding winter and facultative wheat, Bread wheat FAO Rome 2002, http://www.fao.org/docrep/006/y4011e/y4011e0f.htm [dostęp 26.11.2014].
• Buczek J., Bobrecka-Jamro D., Jarecki W., 2011. Plon i jakość ziarna wybranych odmian pszenicy jarej w zależności od dawki i terminu stosowania azotu. Fragm. Agron., 28 (4), 7-15.
• Budzyński W. (red.), 2012. Pszenice – zwyczajna, orkisz, twarda. Uprawa i zastosowanie. Wyd. PWRiL, Poznań.
• Cacak-Pietrzak G., Ceglińska A., Haber T., 1999. Wartość technologiczna wybranych odmian pszenicy ozimej w zależności od zróżnicowanego nawożenia azotem. Pam. Puławski, 118, 45-56.
• Cacak-Pietrzak G., Sułek A., 2007. Wpływ poziomu nawożenia azotem na plonowanie i jakość technologiczną ziarna pszenicy jarej. Biul. IHAR, 245, 47-55.
• Caglar O., Bulut S., Karaoglu M.M., Kotancilar H.G., Ozturk A., 2011. Quality response of facultative wheat to winter sowing, freezing sowing and spring sowing at different seeding rates. J. Anim. Vet. Adv., 10, 3368-3374.
• Dresler S., Bednarek W., Tkaczyk P., 2010. Plonowanie pszenicy jarej w zależności od niektórych właściwości gleby i zabiegów agrotechnicznych. Acta Agroph., 16(1), 15-24.
• Fatyga J., 1990. Wpływ terminów siewu i nawożenia azotem na wysokość i jakość plonów ziarna pszenicy jarej. Rocz. Nauk Roln., Ser. A, 109, 1, 71-84.
• Grabiński J., Hołubowicz-Kliza G, Brzóska F., 2007. Uprawa i wykorzystanie pszenicy ozimej. Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. Państwowy Instytut Badawczy, Puławy.
• Grocholski J., Sowiński J., Kulczycki G., Wardęga S., 2007. Wpływ terminu siewu przewódkowych odmian pszenicy uprawianych na glebie pyłowo-ilastej na plon i parametry morfologiczne roślin. Zesz. Nauk. UP we Wrocławiu, Rolnictwo XCI, 560, 7-12.
• GUS. Wyniki produkcji roślinnej w 2016 r. Warszawa 2017. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/ pl/defaultaktualnosci/5509/6/13/1/wyniki_produkcji_roslinnej_w_2016.pdf
• Hnilicka F., Peter J., Hnilickova H., Martinkova J., 2005. The yield formation in the alternative varieties of wheat. Czech J Genet Plant, 41, 295-301.
• Kardasz P., Bubniewicz P., Bączkowska E., 2010. Ocena stanu zachwaszczenia i plonowanie czterech odmian pszenicy jarej przewódkowej wysianych w różnych terminach. Prog. Plant Prot., 50(3), 1366-1374.
• Kołodziejczyk M., Szmigiel A., Kulig B., 2009. Plonowanie wybranych odmian pszenicy jarej w zależności od poziomu agrotechniki. Fragm. Agron., 26(3), 58-67.
• Korbas M., Mrówczyński M. (red.) 2009. Integrowana produkcja pszenicy ozimej i jarej. Inst. Ochr. Roślin – PIB, Poznań.
• Kościelniak W., Dreczka M., 2009. Nowoczesna uprawa zbóż. Apra, Poznań. Kulig B., Kania S., Szafrański W., Zając T., 2001. Reakcja wybranych odmian pszenicy ozimej na intensywność uprawy. Biul. IHAR, 218/219, 117-126.
• Kwiatkowski C., Wesołowski M., Harasim E., Kubecki J., 2006. Plon i jakość ziarna odmian pszenicy ozimej w zależności od poziomu agrotechniki. Pam. Puł., 142, 277-286.
• Le Gouis J., Béghin D., Heumez E., Pluchard P., 2000. Genetic differences for nitrogen uptake and nitrogen utilisation efficiencies in winter wheat. Eur. J Agron., 12, 163-173.
• Lista Opisowa Odmian 2013. Rośliny rolnicze cz. I zbożowe: jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto ozime, kukurydza, COBORU Słupia Wielka.
• Mazurek J., Sułek A., 2000. Plon i cechy struktury plonu odmian i rodów pszenicy jarej w zależności od terminu siewu. Biul. IHAR, 214, 79-83.
• Mazurek. J., Sułek A., 1997. Wpływ głównych czynników agrotechnicznych na plon i cechy struktury plonu nowych odmian pszenicy jarej. Biul. IHAR, 204, 75-80.
• Okic A., 1995. Produktivnost fakultativne sorte psenice Zemunka 1 u jesenjoj i prolecnoj setvi. Selekcja i Semenarstwo, 2(2), 195-199.
• Oleksiak T., Mańkowski D.R., 2007. Wpływ terminu siewu na plonowanie pszenicy ozimej na podstawie yników badań ankietowych. Biul. IHAR, 244, 21-32.
• Ormena N.J., Diaz S.J., 1998. Clodinafop, a new herbicide for selective control of grass weeds in wheat. II. Selectivity on spring and alternative cultivars. Agricultura Technica Santiago, 58 (2), 103-115.
• Ozturk A., Caglar O., Bulut S., 2006. Growth and field response of facultative wheat to winter sowing, freezing sowing and spring sowing at different seeding rates. J Agron. Crop Sci., 192, 10-16.
• PN-EN ISO-3093:2010. Pszenica, żyto i mąki z nich uzyskane, pszenica durum i semolina – Oznaczanie liczby opadania metodą Hagberga-Pertena.
• Rocznik Statystyki Międzynarodowej 2012, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Ralcewicz M., Knapowski T., Kozera W., Barczak B., 2009. Technological value of ‘Zebra’ spring wheat depending on the nitrogen and magnesium application method. JCEA, 10(3), 223-232.
• Rudnicki F., Jaskulski D., Dębowski G., 1999. Reakcje odmian pszenicy jarej na termin siewu i nawożenie azotem w warunkach posusznych. Rocz. Nauk Roln. Ser. A, 114, 3-4, 97-107.
• Singh V.P., Arora A., 2001. Intraspecific variation in nitrogen uptake and nitrogen utilization efficiency in wheat (Triticum aestivum L.). J. Agron. Crop Sci., 186, 239-244.
• Sułek A., 2004. Określenie reakcji nowych rodów i odmian pszenicy jarej na wybrane czynniki agrotechniczne. Biul. IHAR, 231, 139-145.
• Sułek A., 2009. Wpływ terminu siewu i zbioru na plonowanie oraz zawartość białka w ziarnie pszenicy jarej odmiany Nawra, Fragm. Agron., 26 (2), 138-144.
• Sułek A., Filipiak K., 2009. Plonowanie i cechy jakościowe ziarna pszenicy jarej w rejonie południowo- wschodnim. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 542, 495-503.
• Użytkowanie gruntów i powierzchnia zasiewów w 2013 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. Wenda-Piesik A., Holkova L., Solarova E., Pokorny R., 2016. Attributes of wheat cultivars for late autumn sowings in genes expression and field estimates. Europ. J. Agronomy 75: 42-49.
• Woźniak A., 2006. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy jarej zwyczajnej (Triticum aestivum L.) i twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu agrotechniki. Acta Agroph. 8(3), 755-763. Zimny L., 1995. Mały leksykon rolniczy. PWN, Warszawa.