PL
Konsument jest jednym z najistotniejszych uczestników procesów gospodarczych. Rozwój cywilizacyjny sprawia, że zmieniają się preferencje i oczekiwania, postawy i zachowania konsumentów oraz przypisywane im funkcje w relacjach z przedsiębiorstwami. W dyskursie dotyczącym roli konsumenta w gospodarce coraz częściej przedstawia się go jako aktywny podmiot, będący partnerem dla firmy i kreatorem wartości oraz źródłem innowacji. Celem rozważań jest ukazanie zmieniającej się roli konsumenta na rynku, której towarzyszy ewolucja ram konceptualnych marketingu. Rozważania prowadzone są także w kontekście wybranych teorii konsumpcji. Artykuł został oparty na studiach literaturowych oraz analizie wyników badania zrealizowanego w ramach projektu pt. Internet w marketingu oraz zastosowanie nowych technologii w prowadzeniu współpracy firmy z klientami. Badanie zostało przeprowadzone na próbie 152 przedsiębiorstw. Wiedza o zmieniającej się roli konsumenta może znaleźć zastosowanie w rozwijaniu przez firmy innowacyjnych działań marketingowych. Artykuł jest przeglądem literatury i prezentacją wyników.
EN
The consumer is one of the most important participants of economic processes. The civilizational development causes that there are changing consumers’ preferences and expectations, attitudes and behaviours as well as the attributed to them functions in relationships with enterprises. In the dispute on the consumer’s role in the economy, they are more and more often presented as an active subject being a partner for the company and creator of values as well as a source of innovation. An aim of considerations is to show the consumer’s changing role in the market, which is accompanied by evolution of the marketing’s conceptual frames. The considerations are also carried out in the context of the selected theories of consumption. The article is based on literature studies and on an analysis of findings of the research survey carried out within the framework of the project Internet in marketing and application of new technologies in carrying out firm’s cooperation with customers. The survey was carried out on the sample of 152 enterprises. The knowledge of the changing role of the consumer may find its application in developing by companies innovative marketing activities. The article is a review of the literature and presentation of its results.
RU
Потребитель - один из самых важных участников экономических процессов. Цивилизационное развитие приводит к тому, что изменяются предпочтения и ожидания, отношения и поведение потребителей, а также приписываемые им функции в отношениях с предприятиями. В диспуте о роли потребителя в экономике все чаще его представляют как активного субъекта, являющегося партнером для фирмы и созидателем ценностей, а также как источник инноваций. Цель рассуждений - указать изменяющуюся роль потребителя на рынке, которая сопутствуется эволюцией концептуальных рамок маркетинга. Рассуждения проводятся также в контексте избранных теорий потребления. Статья основана на обзоре литературы и на анализе результатов исследования, осуществленого в рамках проекта «Интернет в маркетинге и применение новых технологий в осуществлении сотрудничества фирмы с клиентами». Исследование провели на выборке 152 предприятий. Знания об изменяющейся роли потребителя могут найти применение в развитии фирмами инновационных маркетинговых действий. Статья - обзор литературы и представление результатов.