Lokalne wskaźniki występowania zależności przestrzennej sieci wodociągowej w gminach woj. małopolskiego

• Autorzy: Wozniak A. , Sikora J.

Warianty tytułu

EN

Local indicators of spatial dependency of water mains occurrence in communes of the malopolskie province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyraźne zróżnicowanie terenu województwa małopolskiego pod względem topograficznym, jak i nierówne zasoby finansowe poszczególnych gmin, powiatów mogą determinować poziom rozwoju infrastruktury. Obecnie, gdy Polska została członkiem Unii Europejskiej i weszła w jej struktury finansowania wpływ na przestrzenny rozwój potencjału infrastrukturalnego ma również aktywność samorządów terytorialnych. Wzrost rozbudowy i modernizacji sprzyja lokalnej koncentracji gmin o wysokich wartościach wskaźnika. Infrastruktura techniczna jest elementem ściśle związanym z przestrzenią, a na jej poziom mają wpływ czynniki społeczne, finansowe i ludzkie. Co daje podstawę do analizy wpływu lokalnych przestani na jej rozwój czy brak rozwoju. W artykule do wyznaczenia zróżnicowania lokalnego gmin zastosowano lokalną statystykę Ii Morana (Local Moran). Statystyką lokalną można zweryfikować czy gmina jest otoczona przez obiekty sąsiednie (gminy) podobnymi lub różnymi wartościami badanej zmiennej w stosunku do losowego rozkładu tych wartości w przestrzeni. Pozwala to na identyfikację przestrzennych efektów aglomeracji. Taka analiza związków przestrzennych wskaźników lokalnych (LISA, Local Indicators of Spatial Association) została zaproponowana przez Angelina [Anselin 1995]. Celem opracowania jest przedstawienie lokalnych wskaźników zależności przestrzennych jednostek administracyjnych na poziomie gmin woj. małopolskiego pod względem jednego wskaźnika infrastruktury technicznej jakim jest długość sieci wodociągowej do powierzchni terytorium obiektu. Taka analiza może być pomocna przy podejmowaniu decyzji podczas wsparcia finansowego, kierowanie funduszy pomocowych tak, aby gminy tworzące wyspy niskich wartości mogły w najbliższym czasie osiągnąć pułap wzorców przestrzennych. Statystyki autokorelacji przestrzennej informują o rodzaju i sile zależności przestrzennej, umożliwiają pełniejszy niż tradycyjnie stosowane miary, określenie związków pomiędzy obiektami przestrzennymi oraz określenie struktury przestrzennej.

EN

Apparent diversification of the malopolskie province area in respect of its topography and unequal financial resources at the disposal of individual communes and districts may determine the level of their infrastructure development. At present, when Poland became the European Union member state and entered its financing structures, spatial development of the infrastructural potential is affected by the activities of local self governments. Intensive development and modernization of infrastructure favour local concentration of communes with high values of the indicator. Technical infrastructure is an element strictly connected with space and its level is affected by social, financial and human factors, which provides a basis for an analysis of the influence of local spaces on its development or lack of it. In the article local diversification of communes was made using Local Moran’s Ii statistics. Local statistics my verify whether a commune is surrounded by neighbouring objects (communes) with similar or various values of analyzed variable in relation to random distribution of these values in space. It allows for identification of spatial effects of an agglomeration. Such analysis of local indicators of spatial association LISA was suggested by Anselin [Anselin 1995]. The article aims at presentation of local indicators of spatial dependencies of administrative units on the level of communes in the malopolskie province considering one indicator of technical infrastructure, i.e. the length of water mains per the object area. Presented possibilities of Local Moran’s Ii application for an analysis of individual phenomena spreading in space and automatic searching for spatial standards and poor objects. Such analysis may be helpful for making decision concerning financial assistance or allocating assistance funds in such a way that the communes which constitute low value clusters would be able to reach the nearest future the upper limit of spatial standards. Statistics of spatial autocorrelation inform about the kind and the strength of spatial dependence, make possible a determination of associations among objects and establishing spatial structure better than using the traditional methods.

Słowa kluczowe

PL

woj.malopolskie; gminy; infrastruktura techniczna; siec wodociagowa; wskazniki przestrzenne; statystyka I Morana

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2007
• Numer: 4/2
• Opis fizyczny: s.299-314,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wozniak A.

• Katedra Technicznej Infrastruktury Wsi, Akademia Rolnicza w Krakowie, ul.Balicka 116B, 30-149 Kraków

autor

Sikora J.

Bibliografia

• Anselin L. Local indicators of spatial association – LISA. Geogr. Anal. 27, 1995, 93−115.
• Goodchild M. F. Spatial Autocorrelation. Geobooks, Norwich 1986.
• Janc K. Zjawisko autokorelacji przestrzennej na przykładzie statystyki I Morana oraz lokalnych wskaźników zależności przestrzennej (LISA). Wybrane zagadnienia metodyczne. Dokumentacja Geograficzna, nr 33, IGiPZ PAN, Warszawa 2006.
• Kopczewska K. Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN CeDeWu. Warszawa 2006, s. 13,15, 56, 119.
• LeSage J. Spatial Econometrics. West Wirginia University, 1999.