Evaluation of the land use structure in the Warmian-Masurian voivodeship (Poland) based on various classification methods - changes in 2002-2012

• Autorzy: Jastrzebska M. , Kostrzewska M.K.

Warianty tytułu

PL

Ocena zagospodarowania ziemi w województwie warmińsko-mazurskim (Polska) za pomocą różnych metod klasyfikacji - zmiany w latach 2002-2012

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article evaluates the land use structure in municipalities of the Warmian-Masurian voivodeship (Poland) in 2002–2012. The dynamics of changes in land use and the correlations between the components of the agricultural environment and land use structure were determined.The trends in land use and agricultural land management were identified, and agricultural and forest ecosystems were evaluated. Clusters of municipalities characterized by similar habitat conditions and land use were identified. The land use structure in the analyzed region was highly stable, and it was strongly correlated with the natural environment. A minor decrease in the percentage share of arableland, grassland and orchards was noted, and it was accompanied by an increase in forest cover in all municipalities. The forest cover in Warmia and Mazury exceeds the level planned for 2020. The applied classification methods produce highly similar results, and they point to clear regional variations in the natural and agricultural environment. The northern part of the region comprisesmostly agricultural land, and it ranks lower with regard to its ecological importance. Agricultural acreage is also the predominant type of land use in the south-western part of the region despite poor quality soils. The southern and south-eastern parts of the region are also characterized by low quality soils, they feature a higher share of forests and grasslands which increase their ecological significanceand raise their recreational appeal

PL

W artykule przedstawiono ocenę zagospodarowania ziemi w gminach województwa warmińsko--mazurskiego w latach 2002–2012. Oceniono dynamikę zmian w sposobach wykorzystania przestrzenii zależności między elementami środowiska rolniczego a strukturą jego użytkowania, określono kierunki użytkowania ziemi i zagospodarowania użytków rolnych, dokonano przyrodniczej waloryzacji ekosystemów rolno-leśnych. Wyodrębniono skupienia gmin o podobnych warunkach siedliskowych i sposobach użytkowania gruntów. Struktura użytkowania ziemi w województwie wykazywała dużą stabilność i silną zależność od warunków przyrodniczych. Generalnie w regionie udział gruntów ornych, użytków zielonych i sadów nieznacznie się zmniejszył, ale we wszystkich gminach wzrosła lesistość. Aktualna lesistość województwa przekracza poziom zakładany na rok 2020. Zastosowane metody klasyfikacji wykazują dość dużą zbieżność i wskazują na wyraźne regionalne zróżnicowanie przyrodniczo-rolnicze. W pasie północnym województwa, przestrzeni o gorszych walorach ekologicznych, ale większej przydatności do celów rolniczych, dominuje takie właśnie zagospodarowanie.W części południowo-zachodniej podobnie dominuje użytkowanie rolnicze, mimo gorszej jakości gleb.Część południowa i południowo-wschodna, odznaczająca się również słabszymi glebami, jest silniej zalesiona i zadarniona, co podwyższa jej wycenę ekologiczną i staje się atutem rekreacyjnym

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Natural Sciences
• Rocznik: 2016
• Tom: 31
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.309-330,fig.,ref.

Twórcy

autor

Jastrzebska M.

• Department of Agroecosystems, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, pl.Lodzki 3, 10-718 Olsztyn, Poland

autor

Kostrzewska M.K.

• Department of Agroecosystems, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Olsztyn, Poland

Bibliografia

• BAŃSKI J. 1997.Przemiany rolniczego użytkowania ziemi w Polsce w latach 1975–1988. PraceGeograficzne/Geographical Studies, 168.
• Basic information from the 2002 censuses. Communes. Warmińsko-Mazurskie Voivodship Statistical Office in Olsztyn. 2003. (In Polish)
• CARRANZA M.L., ACOSTA A., RICOTTA C. 2007.Analyzing landscape diversity in time: the use of Rényi’sgeneralized entropy function.Ecol. Indic., 7: 505–510.
• EU-LUPA 2013.European Land Use Pattern Applied Research, 2013/1/8. Executive Summary (Draft Final) Report, Version 6 June 2012.
• FILIPIAK K.,WILKOS S. 1998.Wybrane metody analizy wielozmiennej i ich zastosowanie w badaniach przestrzennych. IUNG, Puławy, Poland, R(349).
• FRA 2010. Global Forest Resources Assessment 2010. Food and Agriculture Organization of the United Nations, http://www.fao.org/forestry/fra/fra2010/en/, access: 3.08.2015.
• HARKOT W., LIPIŃSKA H., WYŁUPEK T. 2011.Kierunki zmian użytkowania ziemi na tle naturalnych warunków rolniczej przestrzeni produkcyjnej Lubelszczyzny.Acta Sci. Pol., Administratio Locorum10(1): 5–16.
• HERNIK J. 2001.Środowiskowe efekty ochrony i kształtowania użytków rolnych. Zesz. Nauk. AR Kraków, Inż. Środ. 382(21): 495–500.
• JASKULSKI D., JASKULSKA J. 2011.Share of agricultural land in spatial variation in plant cover of Kujawy and Pomorze Province.Pol. J. Environ. Stud. 20(3): 571–579.
• KALISZEWSKI A., KWIECIEŃ R., ZAJĄC S., MŁYNARSKI W., LOTZ D. 2009.Aktualizacja Krajowego programu zwiększania lesistości 2009. Instytut Badawczy Leśnictwa, Ministerstwo Środowiska, Sękocin Stary, Poland
• KOSTRZEWSKA M.K., JASTRZĘBSKA M., WANIC M. 2004. Analiza warunków przyrodniczych i zagospodarowania ziemi w województwie warmińsko-mazurskim za pomocą różnych metod klasyfikacji. Fragm. Agron., 2(82): 37–51.
• KOSTRZEWSKA M.K., JASTRZĘBSKA M., WANIC M., NOWICKI J. 2006.Ocena warunków przyrodniczych i zagospodarowania ziemi w województwie podlaskim za pomocą różnych metod klasyfikacji. Fragm. Agron., 2(90): 54–71.
• KOZOVA ́M., FINKA M. 2010.Landscape development planning and management systems in selected European countries. The Problems of Landscape Ecology, 28: 101–110.
• KRASOWICZ S., OLESZEK W., HORABIK J., DĘBICKI R., JANKOWIAK J., STUCZYŃSKI T., JADCZYSZYN J. 2011.Racjonalne gospodarowanie środowiskiem glebowym Polski. Pol. J. Agron., 7: 43–58.
• KULIKOWSKI R. 1969.Zmiany w kierunkach użytkowania gruntów ornych w Polsce w latach 1958–1965. Przegl. Geogr., 41(2): 281–286.
• KUNDROTAS A. 2002.The role of afforestation in the Lithuanian environmental protection policy. Baltic Forestry, 8(1): 70–71.
• KUŚ J., NAWROCKI S., FILIPIAK K. 2002.Struktura krajobrazu w zależności od jakości użytków rolnych.Fragm. Agron., 1(73): 9–22.
• ŁONKIEWICZ B. 1995.Krajowy program zwiększania lesistości. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Warsaw, Poland.
• MAGIERA-BRAŚ G. 1992.Kierunki użytkowania gruntów na tle przyrodniczych ograniczeń oraz potrzeb w zakresie prac ulepszających rolniczą przestrzeń we wsiach górskich województwa krakowskiego.Zesz. Nauk. AR Kraków, Geodezja, 264(13): 49–58.
• MEIYAPPAN P., DALTON M., O’NEILL B.C., JAIN A.K. 2014.Spatial modelling of agricultural land usechange at global scale. Ecological Modelling, 291: 152–174.
• National Afforestation Policy. 1997. Ministry of Environmental Protection, Natural Resources and Forestry. Warsaw, Poland.
• NIEWIADOMSKI W., KRZYMUSKI J. 1965.Model zagospodarowania zlewni na przykładzie erodowanych terenów pojezierza. Międzyn. Czas. Rol., 3: 33–38.
• PAWŁOWSKI L., PIECH J., BAJDA A. 1992. Zróżnicowanie struktury przestrzennej wsi terenów górskich. Zesz. Nauk. AR Kraków, Sesja Naukowa, 260(32): 67–84.
• PORĘBSKA G., SADOWSKI M. 2007.Współczesne problemy pustynnienia. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 30: 73–82.
• Planning afforestation on previously managed arable land – influence on deposition, nitrate leaching,and carbon sequestration.2002. Ed. K. Hansen, http://www.fsl.dk/afforest, access: 3.08.2015.
• PZPWWM 2015.Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmińsko-mazurskiego. Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego z 27 maja 2015 r. Poz. 2931.
• SIUTA J. 2012.Fitomelioracja środowiska i krajobrazu niezbędnikiem cywilizacji. Inż. Ekol./Ecol. Eng.30: 141–152.
• SIUTA J., ŻUKOWSKI B. 2002.Ekologiczne podstawy racjonalizacji użytkowania ziemi w Polsce. Inż.Ekol./Ecol. Eng., 6: 18–30.
• STANIAK M. 2009.Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w aspekcie środowiskowym. Woda.Środowisko. Obszary Wiejskie/Water. Environment. Rural Areas 9, 3(27): 187–194.
• State of Europe’s Forests 2011. Status and Trends in Sustainable Forest Management in Europe.Forest Europe, UNECE and FAO 2011.
• Statistical Yearbook of Warmińsko-Mazurskie Voivodship. Statistical Office in Olsztyn. 2003.
• SVENSSON J. 2014. The Baltic Landscape project. Summary of project experiences. Report No. 37.
• URBAN S. 2009.Zmiany w użytkowaniu ziemi rolniczej w Polsce. J. Agribus. Rur. Develop., 2(12):257–265.
• VERBURG P.H., VANDESTEEG J., VELDKAMP A., WILLEMEN L. 2009.From land cover change to landfunction dynamics: a major challenge to improve land characterization. J. Environ. Manag., 90(3):1327–1335.
• VERBURG P.H., TABEAU A., HATNA E. 2013.Assessing spatial uncertainties of land allocation using a scenario approach and sensitivity analysis: a study for land use in Europe. J. Environ. Manag.,127 (suppl): 132–144.
• Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gmin. 1981. Red. T. Witek, IUNG Puławy.
• WANIC M., KOSTRZEWSKA M.K., JASTRZĘBSKA M., NOWICKI J. 2002.Zagospodarowanie ziemi w latach1980–1999 na terenie wybranych gmin województwa warmińsko-mazurskiego. Cz. I.Struktura i kierunki użytkowania ziemi.Fragm. Agron., 1(73): 129–144.
• ZANCHI G., THIEL D., GREEN T., LINDNER M. 2007.Afforestation in Europe. European Forest Institute,Joensuu, Finland.
• ZARÓD J. 2009.Podział województwa zachodniopomorskiego na rejony przydatności rolniczej metodą k-średnich. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Oeconomica, 275(57): 137–142.