Zboża niechlebowe źródłem błonnika w profilaktyce i zwalczaniu chorób cywilizacyjnych

• Autorzy: Rzedzicki Z. , Zarzycki P. , Wirkijowska A. , Sobota A. , Sykut-Domanska E. , Bartoszek K. , Kuzawinska E.

Warianty tytułu

EN

Non-bread cereals the source of fibre in the prevention and combating of civilization diseases

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Znajomość zawartości frakcji błonnika w surowcach i produktach spożywczych ma istotne znaczenie w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych. Błonnik pokarmowy stanowi bardzo niejednorodny kompleks związków chemicznych, a poszczególne jego frakcje wykazują odmienny wpływ fizjologiczny na organizm człowieka. Celem przeprowadzonych badań było oznaczenie składu frakcyjnego błonnika pokarmowego w wybranych zbożach niechlebowych oraz produktach, w skład których wkomponowano surowce pochodzące ze zbóż niechlebowych. W celach porównawczych określono zawartość błonnika w wybranych odmianach pszenicy i produktach przemiału. W próbkach oznaczano błonnik całkowity, błonnik rozpuszczalny w wodnym roztworze enzymów (WSDF), błonnik rozpuszczalny w środowisku kwaśnym (ASDF), błonnik nierozpuszczalny w wodnym roztworze enzymów oraz błonnik nierozpuszczalny w środowisku kwaśnym. Badania potwierdziły, że zboża niechlebowe, w szczególności jęczmień i owies, są niezwykle cennym źródłem rozpuszczalnych frakcji błonnika mających istotne znaczenie prebiotyczne. Odnotowano blisko 2,5-krotnie wyższą zawartość WSDF w ziarnie jęczmienia i owsa w porównaniu do średniej zawartości w ziarnie pszenicy oraz kaszach (jaglanej, gryczanej). Ziarno owsa i jęczmienia charakteryzuje się także wyższą zawartością frakcji ASDF. Wprowadzenie razowej mąki jęczmiennej do chleba, powoduje istotny wzrost zawartości błonnika pokarmowego, w szczególności zwiększenie udziału (1→3) (1→4) β-D glukanów we frakcji WSDF. W chlebie kontrolnym (0% mąki jęczmiennej) udział (1→3) (1→4) β-D glukanów we frakcji WSDF stanowił 9,2%, podczas gdy w chlebie z 12,5% dodatkiem mąki jęczmiennej udział ten wzrósł do 30,2%.

EN

Knowledge of fibre fraction in foods and food products is extremely important in the prevention and treatment of lifestyle diseases. Dietary fibre as a food ingredient is a very heterogeneous complex of chemical compounds; the individual fibre fractions have a different physiological effect on human body. The aim of the study was to determine the fractional composition of dietary fibre in selected non-bread cereals and in products which contain inclusions from non-bread cereals. For comparative purposes specified amount of fibre selected varieties of wheat and milling products. In the samples total fibre, soluble fibre in an aqueous enzyme solution (WSDF), fibre soluble in acid (ASDF), water-insoluble fibre in an aqueous enzyme solution and insoluble fibre under acidic conditions were determined. Studies have shown that fibre non-bread cereals (barley, oats) can be an extremely valuable source of soluble fibre fractions which play an important prebiotic role. The content of WSDF in barley and oat grains was over two time higher compared to the average content of WSDF in wheat grains and groats (millet, buckwheat). Oat and barley grains were also characterized by a higher content of ASDF. Increasing the share of wholemeal barley flour in bread, resulted in an significant increase in dietary fibre content. In particular, increase in the proportion of (1 → 3) (1 → 4) β-D-glucans in the WSDF fraction was observed. The share of (1 → 3) (1 → 4) β-D-glucans, in the bread control (0% barley flour), accounted for 9.2% of the total WSDF fraction while in the bread with the 12.5% addition of barley flour the share of (1 → 3) (1 → 4) β-D-glucans increased to as much as 30.2%. of the total WSDF fraction.

Słowa kluczowe

PL

zboza niechlebowe; pszenica; jeczmien; owies; odmiany roslin; blonnik pokarmowy; zawartosc blonnika pokarmowego; sklad frakcyjny; wartosc odzywcza; wlasciwosci fizyczne; produkty spozywcze; choroby czlowieka; zwalczanie chorob; prebiotyki

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2016
• Numer: 25
• Opis fizyczny: s.19-26,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Rzedzicki Z.

• Katedra Inżynierii i Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Skromna 8, 20-704 Lublin, Polska

autor

Zarzycki P.

• Katedra Inżynierii i Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Skromna 8, 20-704 Lublin, Polska

autor

Wirkijowska A.

• Katedra Inżynierii i Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Skromna 8, 20-704 Lublin, Polska

autor

Sobota A.

• Katedra Inżynierii i Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Skromna 8, 20-704 Lublin, Polska

autor

Sykut-Domanska E.

• Katedra Inżynierii i Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Skromna 8, 20-704 Lublin, Polska

autor

Bartoszek K.

• Katedra Inżynierii i Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Skromna 8, 20-704 Lublin, Polska

autor

Kuzawinska E.

• Katedra Inżynierii i Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Skromna 8, 20-704 Lublin, Polska

Bibliografia

• AACC, 2000. Approved methods of the American Association of Cereal Chemists.
• Brera C., Catano C., De Santis B., Debegnach F., De Giacomo M., Pannunzi E., Miraglia M., 2006. Effect of industrial processing on the distribution of aflatoxins and zearalenone in corn-milling fractions. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54: 5014-5019.
• Castro I.A., Monteiro V.C.B., Barroso L.P., Bertolami M.C., 2007. Effect of eicosapentaenoic/docosahexaenoic fatty acids and soluble fibers on blood lipids of individuals classified into different levels of lipidemia. Nutrition, 23: 127-137.
• Charalampopoulos D., Wang R., Pandiella S.S., Webb C., 2002. Application of cereals and cereal components in functional foods: a review. International Journal of Food Microbiology, 79: 131-141.
• Cheli F., Pinotti L., Rossi L., Dell’Orto V., 2013. Effect of milling procedures on mycotoxin distribution in wheat fractions: A review. LWT – Food Science and Technology, 54(2): 307-314.
• Davidson M.H., Mc Donald A., 1998. Fiber: forms and function. Nutrition Research, 18(4): 617-624.
• De Vries J.W., 2010. Validating official methodology commensurate with dietary fiber research and definitions. ss. 29-48. W: Dietary fiber – new frontiers for food and health; red. Van der Kamp J.W., Jones J., McCleary B., Topping D., Wageningen Academic Publishers, The Netherlands.
• EFSA, 2010. Panel of Dietetic Products, Nutrition, and Allergies (NDA), Scientific Opinion on Dietary Reference Values for Carbohydrates and dietary fibre. EFSA Journal 2010, 8, 3, 1462 [77pp], doi: 10.2903/j.efsa.2010.1462.
• FDA, 2006. Petition for health: Claim barley beta fiber and coronary heart disease. FDA Office Of Nutritional Products. Labeling and Dietary, Supplements (HFS-800) 5100: 1-9.
• Greenwald P., Clifford C.K., Milner J.A., 2001. Diet and cancer prevention. European Journal of Cancer, 37: 948-965.
• GUS, 2014. Mały rocznik statystyczny.
• Hemery Y., Rouau X., Lullien-Pellerin V., Barron C., Abecassis J., 2007. Dry processes to develop wheat fractions and products with enhanced nutritional quality. Journal of Cereal Science, 4: 327-347.
• Jakubczyk T., Haber T., 1981. Analiza zbóż i przetworów zbożowych. Wyd. SGGW, Warszawa.
• Jenkins D.J.A., Kendall C.W.C., Mckeown-Eyssen G., Josse R.G., Silverberg J., Booth G.L., Vidgen E., Josse A.R., Nguyen T.H., Corrigan S., Banach M.S., Ares S., Mitchell S., Emam A., Augustin L.S.A., Parker T.L., Leiter L.A., 2008. Effect of a low-glycemic index or a high cereal fiber diet on type 2 diabetes: a randomized trial. JAMA, 300(23): 2742-2753.
• Kasprzak M., Rzedzicki Z., 2009. Analiza właściwości fizycznych oraz składu chemicznego pieczywa jasnego. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLII(3): 270-276.
• Kasprzak M., Rzedzicki Z., Sykut-Domańska E., 2011. Wpływ dodatku razówki owsianej na cechy jakościowe chleba pszennego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 1(74): 124-139.
• Kristensen M., Jensen M.G., 2011. Dietary fibres in the regulation of appetite and food intake. Importance of viscosity. Appetite, 56: 65-70.
• Liu R.H., 2007. Whole grain phytochemicals and health. Journal of Cereal Science, 46: 207-219.
• Lupton J.R., 2000. Is fiber protective against colon cancer? Where the research is leading us. Nutrition, 16(7-8): 558-561.
• McIntosh G.H., Noakes M., Royle P.J., 2003. Whole-grain rye and wheat foods and markers of bowel health in overweight middle aged men. The American Journal of Clinical Nutrition, 77: 967-974.
• O’Conell J.M., Sweeney T., Callan J.J., O’Doherty J.V., 2005. The effect of cereal type and exogenous enzyme supplementation in pig diets on nutrient digestibility, intestinal microflora, volatile fatty acid concentration and manure ammonia emissions from pigs. Animal Science, 81: 357-364.
• PN-A-74108:1996. Pieczywo – Metody badań.
• Podolska G., Boguszewska E., 2015. Zanieczyszczenie ziarna pszenicy mykotoksynami fuzaryjnymi w zależności od frakcji przemiału. s. 146. W: XLII Sesja Naukowa Komitetu Nauk o Żywności Polskiej Akademii Nauk ŻYWNOŚĆ – ZDROWIE – PRZYSZŁOŚĆ. Materiały konferencji naukowej. Lublin 25-26 czerwca. ISBN 978-83-935421-6-1
• Rzedzicki Z., 2009. Fractional composition of dietary fibre – new approach. s. 166. W: Proceedings of 4th International Dietary Fibre Conference, Vienna, Austria.
• Rzedzicki Z., Kasprzak M., 2009. Badania składu chemicznego wybranych sortymentów pieczywa ciemnego. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLII(3): 277-281.
• Sánchez-Muniz FJ., 2012. Dietary fibre and cardiovascular health. Nutrition Hospitalaria, 27(1): 31-45.
• Sayar S., Jannink J.L., White P.J., 2006. In vitro bile acid binding activity within flour fractions from oat lines with typical and high β-glucan amount. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54: 5142-5148.
• Sykut-Domańska E., Rzedzicki Z., Zarzycki P., Sobota A., Błaszczak W., 2016. Distribution of (1,3)(1,4)-beta-D-glucans in grains of Polish oat cultivars and lines (Avena sativa L.) – Short report. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, 66(1): 51-56.
• Van Soest P.J., 1963. Use of detergents in the analysis of fibrous feeds. II: A rapid method for the determination of fiber and lignin. Journal of A.O.A.C., 46: 829-835.
• Van Soest P.J., Wine R. H., 1967. Use of detergents in the analysis of fibrous feeds. IV: Determination of plant cell-wall constituents. Journal of A.O.A.C., 50: 50-51.
• Weickert M., Mohlig M., Schofl C., Arafat A., Otto B., Viehoff H., Koebnick C., Kohl A., Spranger J., Pfeiffer A., 2006. Cereal fiber improves whole-body insulin sensitivity in overweight and obese women. Diabetes Care, 29: 775-780.
• Wirkijowska A., Rzedzicki Z., Kasprzak M., Błaszczak W., 2012. Distribution of (1-3)(1-4)-β-D-glucans in kernels of selected cultivars of naked and hulled barley. Journal of Cereal Science, 56(2): 496-503.
• Wirkijowska A., Rzedzicki Z., Zarzycki P., Sobota A., Sykut-Domańska E., Kuzawińska E., Bartoszek K., Mleko S., Tomczyńska-Mleko M., 2015. Wpływ dodatku razówki jęczmiennej na wybrane cechy jakościowe pieczywa. ss. 299-309. W: Technologiczne kształtowanie jakości żywności; red.: Wójciak K.M. i Dolatowski Z.J., ISBN 978-83-935421-9-2.
• World Health Organization, 2014. Global Health Estimates: Deaths by Cause, Age, Sex and Country, 2000-2012. Geneva.
• Wu F., Bhatnagar D., Bui-Klimke T., Cardone I., Hellmich R., Munkvold G., Paul P., Payne G., Takle E., 2011. Climate change impacts on mycotoxin risks in US maize. World Mycotoxin Journal, 4: 79-93.
• Zarzycki P., Rzedzicki Z., 2009. Changes in dietary fibre fractional composition of multi-cereal blends caused by extrusion. International Agrophysics, 23: 287-293.