O ochronę zagrożonych siedlisk i gatunków doliny Wiernej Rzeki w okolicy Franisławic (Wyżyna Małopolska)

• Autorzy: Podgorska M. , Lazarski G.

Warianty tytułu

EN

Appeal for protection of endangered habitats and species in the Wierna Rzeka river valley near the village of Franislawice (Malopolska Upland, S Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca przedstawia walory przyrodnicze środkowego odcinka doliny Wiernej Rzeki (woj. świętokrzyskie), na którym planowana jest regulacja koryta i budowa zbiornika rekreacyjno-retencyjnego. Rzeka tworzy liczne meandry i starorzecza w naturalnej i niedostępnej dolinie. Na obszarze tym występują siedliska wodno-błotne będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Europejskiej (m.in. zbiorowiska makrofi tów wodnych ze związku Nymphaeion i Potamion, torfowiska niskie, przejściowe i trzęsawiska, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe), na których stwierdzono występowanie wielu rzadkich roślin, np. czarcikęsika Kluka Succisella infl exa i zwierząt, np. podgorzałki Aythya nyroca. Niniejsze opracowanie jest apelem o wsparcie działań zmierzających do powstrzymania zaplanowanej inwestycji i pomoc w ochronie przyrody i krajobrazu doliny Wiernej Rzeki

EN

Th e main objective of the paper is to present the natural values of the middle section of the Wierna Rzeka river valley, which is situated in the mesoregion of Łopuszańskie Hills, near the village of Franisławice, where the river engineering and construction of a recreational and retention reservoir is planned (Fig. 1). Th e valley of the Wierna Rzeka river has very natural and wild character (Fig. 2) – it forms numerous oxbow lakes resembling meanders (Fig. 3) and small ponds (Fig. 4). Th ere are many natural habitats along the boundaries of the planned investment, especially: oxbow lakes rich in species (habitat code 3150) and plant communities of the Nymphaeion alliance and the Potamion alliance (e.g. the Nupharo-Nymphaeetum association with the dominance of the Yellow Water-Lily Nuphar luteum – Fig. 4), humid Molinia meadows of the Molinion alliance (habitat code 6410) and peat bog communities of the Scheuchzerio-Caricetea nigrae class (habitat code 7140), which forms a specifi c mosaic with bulrush communities of the Magnocaricion alliance. Many endangered and protected species of the Polish fl ora have been found in these plant communities, e.g. Polemonium coeruleum (Fig. 5), Drosera rotundifolia, Ophioglossum vulgatum and Succisella infl exa (Fig. 6). It is worth saying that Succisella infl exa (on a new location situated in the area of the planned investment) grows in the humid Molinia meadow, which turns into bulrush communities (Fig. 6). Unfortunately, all these natural, vulnerable characteristics of the Wierna Rzeka river valley are threatened by engineering of the river banks connected with the planned construction of a recreational-storage reservoir (Fig. 1). Th is kind of construction will have enormous, negative consequences for all habitats and species occurring not only along the researched river section, but also along the whole river valley. Th e aim of this paper is to warn about irreversible changes that will take place when the planned investment will be performed and, hopefully, to convince the decision-makers to resign from their plans. Th e latter would substantially improve the protection of nature and landscape values of the Wierna Rzeka river valley

Słowa kluczowe

PL

rzeka Lososina; doliny rzeczne; dolina Lososiny; walory przyrodnicze; siedliska przyrodnicze; walory florystyczne; gatunki chronione; gatunki zagrozone; ochrona siedlisk; ochrona przyrody; wies Franislawice; Wyzyna Malopolska; Polska Poludniowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2014
• Tom: 70
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.195-207,tab.,fot.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Podgorska M.

• Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul.Świętokrzyska 15, 25–406 Kielce

autor

Lazarski G.

• Zakład Taksonomii Roślin, Fitogeografii i Herbarium, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul.Kopernika 27, 31-501 Kraków

Bibliografia

• Bielecki M. 2010. Nowe stanowisko Polemonium coeruleum (Polemoniaceae) w dolinie rzeki kośnej koło Małogoszczy (Wyżyna Małopolska). Fragm. Flor. Geobot. Polonica 17 (2): 245-252.
• Blaszczyk H. 1959. Flora powiatu włoszczowskiego. Fragm. Flor. Geobot. 5 (1): 49-76.
• Bróż E. 1981. Notatki florystyczne z Gór Świętokrzyskich, cz. II. Fragm. Flor. Geobot. 27 (3): 321-330.
• Bróż E., Bielecki M. 2008. Występowanie czarcikęsika Kluka Succisella inflexa (Kluk) Beck na Wyżynie Małopolskiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 64 (3): 14-25.
• Bróż E., Przemyski A. 1988. Nowe stanowiska rzadkich oraz zagrożonych roślin naczyniowych na Wyżynie Środkowomałopolskiej i jej pobrzeżach. Fragm. Flor. Geobot. 33 (3-4): 239-249.
• Bróż E., Przemyski A. 2009. The red list of vascular plants in the Wyżyna Małopolska Upland (S Poland). W: Mirek Z., Nikel A. (red.). Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany PAS, Kraków: 123-136.
• Czarna A. 2001. Succisella inflexa (Kluk) G. Beck. W: Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. (red.). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. 2. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN, Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków: 352-354.
• Czarna A., Marciniuk P. 2014. Succisella inflexa (Kluk) G. Beck. W: Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. 3. Inst Ochr. Przyr. PAN (w druku).
• Dyrektywa 1979. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. Dz.U. UE.L. 1979 Nr 103, poz. 1.
• Dyrektywa 1992. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Dz.U. UE.L. 1992 Nr 206, poz. 7.
• Godlewski J., Szmagaj J. 2012. Budowa zbiornika wodnego Wierna Rzeka na rz. Łososinie, na terenie gmin Łopuszno, Piekoszów i Strawczyn. Raport o oddziaływaniu na środowisko. Bipromel, Warszawa (mscr.).
• Kaznowski K. 1928. Sketch of the flora of the St. Cross Mountain rangę. V I.P.E. Guide des excursions en Pologne 12: 16-34.
• Kondracki J. 2009. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Kornaś J. 1972. Wpływ człowieka i jego gospodarki na szatę roślinną Polski - flora synantropijna. W: Szafer W., Zarzycki K. (red.). Szata roślinna Polski. Tom 1. PWN, Warszawa: 98-128.
• Massalski E. 1962. Obrazy roślinności Krainy Gór Świętokrzyskich. Wyd. Artystyczno-Graficzne, Kraków.
• Matuszkiewicz W. 2011. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Vademécum Geo- botanicum 3. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland - a checklist. W: Mirek Z. (red.). Biodiversity of Poland 1. W. Szafer Institute of Botany PAS, Kraków: 1-442.
• Pawłowski B. 1977. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szafer W, Zarzycki K. (red.). Szata roślinna Polski. T. 1. PWN, Warszawa: 237-269.
• Podgórska M., Guła E. 2014. Ocena stanu siedlisk przyrodniczych doliny Wiernej Rzeki w okolicy Franisławic. Monitoring Przyrodniczy (w przygotowaniu do druku).
• Rozporządzenie 2012. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 roku w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.).
• Symonides E. 2008. Ochrona przyrody. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Wilk-Woźniak E., Gąbka M., Pęczuła W., Burchardt L., Cerbin S., Glińska-Lewczuk K., Gołdyn R. i in. 2012. Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion. W: Mróz W. (red.). Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część II. GIOŚ, Warszawa: 130-149.
• Zarzycki K., Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.). Red list of plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany PAS, Kraków: 9-20.