Wieś, obszar wiejski, ludność wiejska - o problemach z ich definiowaniem. Wielowymiarowe spojrzenie

• Autorzy: Stanny M.

Warianty tytułu

EN

Problems with the definition of a village, rural areas and the rural population. A multivariate overview

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Terminy, takie jak: „wieś”, „obszar wiejski” czy „ludność wiejska” należą do kategorii badawczych powszechnie używanych, ale jednocześnie są to pojęcia niejednoznacznie rozumiane i definiowane. W niniejszym opracowaniu podjęte zostaną rozważania nad tym, jakie problemy określają wieś, jakie warunki decydują o kwalifikacji jakiegoś obszaru jako wiejskiego, jakie cechy wyróżniają ludność wiejską jako specyficzny segment populacji. Z uwagi na fakt, że coraz częściej współczesne studia wiejskie stanowią kompozycję idei różnych nauk społecznych, a wręcz odwołują się do potrzeby holistycznego ujmowania problematyki wiejskiej, przegląd problemów związanych z definiowaniem tytułowych kategorii, zostanie osadzony w wielowymiarowej perspektywie. Określą ją trzy ścieżki interpretacyjne: socjologiczna, ekonomiczna i geograficzna, wzbogacone o wątek ewolucyjnego przeobrażania kategorii wsi i obszaru wiejskiego w krajowym dorobku naukowym. Ostatnia część opracowania uzupełniona zostanie o szkic demograficzny cech wyróżniających populację wiejską.

EN

Terms such as “village”, “rural area”, and “rural people” are commonly used, categories used in research, however these are often ambiguous concepts poorly understood and defined. In this study, considerations will be taken as to what determines village problems and to determine what qualifies some areas as rural. It also specifically distinguishes and identifies the characteristics of the rural population within the population as a whole. Increasingly contemporary rural studies are conducted using a variety of social sciences and often refer to a need for a holistic recognition of rural issues. This multi-dimensional perspective becomes embedded in the review of problems addressed under these title categories. There are determined (in national scientific papers) three methods of interpretation: sociological, economic and geographical, and these are enriched with a topical, evolutionary, categorization of villages and rural areas. The last part of this work is for it to be complemented by a demographic sketch of the distinguishing characteristics of the rural population.

Słowa kluczowe

PL

wies; obszary wiejskie; ludnosc wiejska; kategorie badawcze

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2014
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.123-138,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stanny M.

• Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Polska Akademia Nauk, Warszawa

Bibliografia

• Aktywność ekonomiczna ludności Polski w latach 2003–2007. GUS, Warszawa, 2009.
• Aktywność ekonomiczna ludności Polski w latach 2010–2012. GUS, Warszawa, 2014.
• Bański J., 2002: Geografia wsi – nowa dyscyplina badawcza polskiej geografii. Przegląd Geograficzny nr 74 (3).
• Bański J., 2006: Geografia polskiej wsi. PWE, Warszawa.
• Bański J., 2009: Typy obszarów funkcjonalnych w Polsce. Ekspertyza dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Bański J., 2011: Wieś w badaniach geograficznych – ewolucja badań i przegląd koncepcji obszaru wiejskiego. [w:] Wieś jako przedmiot badań naukowych, M. Halamska (red.). EUROREG, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Bronikowski W., 1934: Drogi postępu chłopa polskiego. Państwowy Instytut Gospodarstwa Wiejskiego, Puławy.
• Bujak F., 1903: Żmiąca, wieś powiatu limanowskiego. Stosunki gospodarcze i społeczne. Gebethner i Wolf, Kraków.
• Buttel F.H., 2001: Rural sociology. [w:] International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. Elsevier, vol. 20, Amsterdam.
• Chałasiński J., 1984: Młode pokolenie chłopów. Państwowy Instytut Kultury Wsi, Warszawa.
• Cloke P., 2003: Country Visions. Pearson, Harlow.
• Cloke P., Marsden T., Mooney P. (red.), 2006: Handbook of Rural Studies. SAGE Publications, London–Thousand Oaks–New Delhi.
• Copus A., Psaltopoulos D., Skuras D., Terluin I., Weingarten P., 2008: Approaches to Rural Typology in the European Union, T. Ratinger, F.H. Giray (red.). JRC Technical Report series JRC48464, EUR 23634 EN.
• Czapiewski K., 2010: Koncepcja wiejskich obszarów sukcesu społczno-gospodarczego i ich rozpoznanie w województwie mazowieckim. Studia Obszarów Wiejskich t. XXII. Komisja Obszarów Wiejskich PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Czarnecki A., 2011: O niewątpliwych pożytkach rozwoju wielofunkcyjnego. [w:] Wieś jako przedmiot badań naukowych, M. Halamska (red.). EUROREG, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Frenkel I., 2007: Pracujący w gospodarstwach rolnych – według spisów rolnych w latach 2002 i 2005: Studia i Monografie nr 1, IRWiR PAN, Warszawa.
• Frenkel I., 2013: Zatrudnienie i struktura dochodów w gospodarstwach rolnych w latach 2005–2010. IRWiR PAN, Warszawa.
• Gałęski B., 1966: Socjologia wsi. Podstawowe pojęcia.Współczesna Biblioteka Naukowa Omega, PWN, Warszawa.
• Gierańczyk W., Kluba M. (red.), 2008: Problemy i metody oceny kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich t. XIII, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Gorlach K., 2004: Socjologia obszarów wiejskich. Problemy i perspektywy. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Grabski Wł., 1936: System socjologii wsi. Składniki wsi. Roczniki Socjologii Wsi. Studia i Materiały, t. I.
• Grabski Wł., 1937: System socjologii wsi. Wieś i ziemia w przeszłości. Roczniki Socjologii Wsi, Studia i Materiały, t. II.
• GUS, 2013: Obszary wiejskie. Powszechny Spis Rolny 2010. Warszawa.
• Halamska M., 2011: Wiejskość jako kategoria socjologiczna. Wieś i Rolnictwo nr 1(150).
• Halamska M. (red.), 2011a: Wieś jako przedmiot badań naukowych. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Halfacree K., 2009: Rurality and post-rurality. [w:] International Encyclopedia of Human Geography, R. Kitchin, N. Thrift (red.). Vol. 9, Elsevier, Amsterdam.
• Kaleta A., 1998: Obszar wiejski i koncepcje jego rozwoju. [w:] Rozwój obszarów wiejskich w perspektywie integracji z UE. FAPA, UMK, SGGW, Toruń.
• Kiełczewska-Zaleska M., 1972: Geografia osadnictwa. Zarys problematyki. Wyd. 3, PWN, Warszawa.
• Kłodziński M., 2008: Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich w Polsce. [w:] Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian, M. Drygas, A. Rosner (red.). IRWiR PAN, Warszawa.
• Kostrowicki J., 1976: Obszary wiejskie jako przestrzeń wielofunkcyjna. Zagadnienia badawcze i planistyczne. Przegląd Geograficzny t. XLVIII, z. 4.
• Krzywicki L., 1937: Społeczeństwo pierwotne, jego rozmiary i wzrost. Wyd. Kasy im. Mianowskiego, Instytutu Popierania Nauki.
• Majewski E., 2008: Trwały rozwój i trwałe rolnictwo – teoria a praktyka gospodarstw rolniczych. SGGW, Warszawa.
• Matuszczak A., 2013: Zróżnicowanie rozwoju rolnictwa w regionach Unii Europejskiej w aspekcie jego zrównoważenia. PWN, Warszawa.
• Poczta W., Mrówczyńska-Kamińska A., 2004: Agrobiznes w Polsce jako subsystem gospodarki narodowej. Wyd. Akademii Rolniczej, Poznań.
• Podedworna H., 2006: Wieś jako przestrzeń konsumpcji i produkt rynkowy. Roczniki Socjologii Wsi, t. 26.
• Prognoza ludności Polski na lata 2008–2035. GUS, www.stat.gov.pl (pobrane 1.10.2020 r.).
• Rocznik Demograficzny 2009. GUS, Warszawa,
• Rosner A. (red.), 2007: Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian. IRWIR PAN, Warszawa.
• Rosner A., 2008: Uwarunkowania społeczno-gospodarcze związane z restrukturyzacją funkcji rolniczej wsi. [w:] Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008–2033, K. Saganowski, M. Zagrzajewska-Fiedorowicz, P. 􀄩uber (red.). Tom I, MRR, Warszawa.
• Rosner A., 2012: Zmiany rozkładu przestrzennego zaludnienia obszarów wiejskich. Wiejskie obszary zmniejszające zaludnienie i koncentrujące ludność wiejską. IRWiR PAN, Warszawa.
• Rudnicki R., 2010: Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• Stanny M., 2011: Wieś jako przedmiot badań demograficznych. [w:] Wieś jako przedmiot badań naukowych na początku XXI wieku, M. Halamska (red.). EUROREG, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Tkocz J., 1998: Organizacja przestrzenna wsi w Polsce. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Tomczak F., 2004: Od rolnictwa do agrobiznesu. Transformacja gospodarki rolniczo-żywnościowej Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. SGH, Warszawa.
• Wesołowska M. (red.), 2011: Wiejskie obszary peryferyjne – uwarunkowania i czynniki aktywizacji. Studia Obszarów Wiejskich t. XXVI, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Wilkin J., 2008: Ewolucja paradygmatów rozwoju obszarów wiejskich. Wieś i Rolnictwo nr 3 (140).
• Wilkin J. (red.), 2010: Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne. IRWiR PAN, Warszawa.
• Wilkin J., 2011: Jak zapewnić rozwój wsi w warunkach zmniejszającej się roli rolnictwa? [w:] Wieś jako przedmiot badań naukowych, M. Halamska (red.). EUROREG, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Woods M., 2005: Rural Geography: processes, responses and experiences in rural restructuring. Sage, London.
• Woods M., 2009: Rural geography: blurring boundaries and making connections. Progress in Human Geography, December 2009 nr 33.
• Woś A., Tomczak F., 1983: Ekonomika rolnictwa. Zarys teorii. Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa.
• Woś A., Zegar J., 2002: Rolnictwo społecznie zrównoważone. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki żywnościowej.
• Wójcik M., 2012: Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Zegar J., 2012: Współczesne wyzwania rolnictwa. PWN, Warszawa.