Określenie typów siedlisk w aspekcie hydraulicznym metodą MEM na wybranym odcinku rzeki Wisłoki

• Autorzy: Michalik A. , Kotowicz-Manko M. , Plesinski K.

Warianty tytułu

EN

Determination of mesohabitats type in hydraulic aspect using MEM-method in chosen area in Wisloka river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rzeka o bogatej naturalnej ichtiofaunie stanowi wymierną wartość i dlatego, zgodnie z zapisem Dyrektywy Siedliskowej, należy podejmować środki mające na celu zachowanie lub odtworzenie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych. Przedmiotem badań było określenie typów siedlisk w aspekcie hydraulicznym dla ryb występujących na badanym odcinku rzeki Wisłoki (km 57+723÷57+526) w oparciu o istniejące i zmienione warunki hydrauliczne. Do oceny typów siedlisk wykorzystano Mesohabitat Evaluation Model, który umożliwia klasyfikację danego obszaru według sześciu siedlisk odpowiadających różnym warunkom przepływu. Dla realizacji założonego celu wykonano szereg prac, które obejmowały pomiary przekrojów poprzecznych, spadku i reżimu wody w cieku oraz prace kameralne: opracowanie wyników pomiarów, obliczenia hydrologiczne, uruchomienie modelu w istniejących warunkach hydraulicznych i po wprowadzeniu ziaren ponadwymiarowych. W istniejących warunkach hydraulicznych stwierdzono obecność pięciu typów siedlisk na badanym odcinku. Nowa morfologia koryta różnicuje ich przestrzenny rozkład. Spowodowane jest to rozbiciem strefy dużych prędkości na mniejsze obszary, pomiędzy którymi tworzą się siedliska spokojnego przepływu i zastoiska. Dla gatunków ryb występujących w obrębie badanego obszaru zmiany te są korzystne.

EN

Natural abundance of fish in rivers is very valuable. So that, according to the Habitats Directive, there is a need to take activitis to preserve or regenerate states conditions characteristic of natural habitats. Main goal of this thesis was determination, in hydraulic aspect, types of habitats for fish living in examinated part of Wisłoka River. Determination was based on actual and changed hydraulic conditions. To determine types of habitat Mesohabitat Evaluation Model was used. It made possibile to classify study area according to six types of different flow conditions. To achieve main goal plenty of surveys were done, for example cross sections stream’s slope and regime were measured. Analysis of the results, hydrologic calculations and model test were also done. Five types of habitats in actual hydraulic conditions, in measured part, were determinated. Because of the new type of rivers bed morphology types of habitat had different spacial order. It is caused because of breaking high speed zones to smaller areas. Zones with calm flow and still water were created beetwen them. Those changes had very positive impact on all fish specious in examin area.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; rzeka Wisloka; siedliska wodne; warunki hydrauliczne; modelowanie numeryczne; model MEM

EN

river; Wisloka River; aquatic habitat; hydraulic condition; numerical modelling; Mesohabitat Evaluation Model

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2015
• Tom: 14
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.137-154,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Michalik A.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Kotowicz-Manko M.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Plesinski K.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Bartnik, W., Książek, L. (2009). Wykorzystanie warunków hydraulicznych do oceny typów siedlisk w korycie rzecznym. Nauka Przyr. Techn., 3(3), #89.
• Brylińska, M. (2000). Ryby słodkowodne Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Byczkowski, A. (1999). Hydrologia. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Guide to Placement of Wood, Boulders and Gravel for Habitat Restoration (2010). Oregon Department of Forestry, Oregon.
• Hauer, C., Tritthart, M., Habersack, H. (2008). Computer-aided mesohabitat evaluation. Part I. Background, model concept, calibration and validation based on hydrodynamic numerical modeling. [W:] Proceed. 4th International Conference on Fluvial Hydraulics – River Flow. Vol. 3. Red. M.S. Altinakar, M.A. Kokpinar, Y. Darama, E.B. Yegen, N. Harmancioglu. Kubaba Congress Department and Travel Services, Ankara, 1967–1974.
• Jelonek, M., Sobieszczyk, P. (2006). Wojewódzki Program Ochrony i Rozwoju Zasobów Wodnych Województwa Podkarpackiego w Zakresie Przywrócenia Możliwości Migracji oraz Restytucji Ryb Dwuśrodowiskowych. UM Województwa Podkarpackiego, Kraków.
• Klich, M. (2004). Stan badań ichtiofauny rzeki Wisłoki – wstępne wyniki badań na odcinku od miejscowości Jaworze Górne do ujścia do Wisły z roku 2004. Kraków.
• Trafas, K., Trafas, M. (2001). Komentarz do mapy sozologicznej w skali 1: 50 000, arkusz M-34-67-D Dębica. Rzeszów.
• Wiśniewolski, W., Ligięza, J., Prus, P., Buras, P., Szlakowski, J., Borzęcka, I. (2009). Znaczenie łączności rzeki ze starorzeczami dla składu ichtiofauny na przykładzie środkowej i dolnej Wisły. Nauka Przyr. Technol., 3(3), #107