Występowanie gatunków wskaźnikowych dla pakietów przyrodniczych programu rolnośrodowiskowego a różnorodność biologiczna łąk na przykładzie Doliny Baryczy

• Autorzy: Szymura M. , Dradrach A.

Warianty tytułu

EN

Occurrence of indicator species of environmental package of rural development programme versus biodiversity of meadows a case study of the Barycz river valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Łąki użytkowane ekstensywnie są cennym elementem ochrony różnorodno­ści biologicznej, ponieważ stanowią siedlisko dla ⅓ gatunków występujących w Europie. Utrzymanie jak największych powierzchni takich łąk jest szczególnie istotne w rejonie Stawów Milickich, gdzie stworzono Obszar Specjalnej Ochrony ptaków „Dolina Baryczy" oraz Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk „Ostoja nad Baryczą" w ramach europejskiej sieci Natura 2000. Na tym terenie wykonano dokumentację fitosocjologiczną zbiorowisk łąkowych, które następnie zakwalifiko­wano do pakietu 5 w ramach programu rolnośrodowiskowego. Przeanalizowano około 150 ha łąk, z czego 58% zajmowały łąki wilgotne (rząd Molinietalia, zwią­zek Calthion), 41% łąki świeże (rząd Arrhenatherelalia, kod Natura 2000: 6510), jeden płat stanowiący 1% ocenianej powierzchni zaliczono do muraw ciepłolub­nych (rząd Corynephoretalia canescentis). Następnie określono czy, i w jaki sposób liczba gatunków wskaźnikowych związana jest z bioróżnorodnością opisywanychłąk oraz ich powierzchnią. Wśród głównych czynników wpływających na zmniej­szenie wartości przyrodniczej łąk ekstensywnych są wymieniane zmiany stosunków wodnych oraz intensyfikacja użytkowania. Na podstawie przeprowadzonych badań do zagrożeń różnorodności biologicznej łąk można zaliczyć także ich fragmentację, czyli zmniejszenie poszczególnych kompleksów łąkowych. Obserwowano zmianę sposobu użytkowania części gruntów z trwałych użytków zielonych na grunty orne, gdzie niewielkie (do 1 ha) pozostałe powierzchnie fitocenoz łąko­wych stanowią izolowane wyspy wśród innych upraw, co może być niewystarczają­ce do utrzymania odpowiedniego siedliska w przypadku lak wilgotnych.

EN

Extensively used meadows are a valuable element of biodiversity protection because they comprise a habitat for ⅓ of species occuring in Europe. Maintain­ing the biggest possible are areas of meadows is particularly important in the region of Milickie Ponds where the area of Special Bird Protection „The Barycz Valley" and the area of Special Protection of Habitats „The Barycz river Refuge"were created within the framework of the European Network Nature 2000. Phytosociological documentation of meadow communities was collected and then they were classified to the package 5 of the agro-environmental program­me.About 150 ha of meadows were analyzed, out of which 58% were semi-natu­ral wet meadows (Molinietalia order, Caltion alliance), 41% semi-natural mesic meadows (Arrhenatheretalia order, code Nature 2000: 6510), 1% of all the assessed area was classified as xerothermic grassland (Corynephoretalia canescenlis order). Then it was determined whether and in what way the number of indi­cator species was connected with the biodiversity of the described meadows and their area. Among the main factors affecting the decrease of the natural values of the extensively used grasslands are the following: changes in water conditions and the intensification of the meadow use. On the basis of the performed inves­tigations, one of the hazards of biological diversity of meadows is their fragmen­tation, i.e. the decrease of particular meadow complexes. There were observed changes in the utilization of some parts land from grasslands to arable lands, where small (up to 1 ha) remaining areas of meadow phytocenosis comprise isolated islands among various crops which may be insufficient for maintaining per habitats in the case of the semi-natural wet meadows.

Słowa kluczowe

PL

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2011
• Tom: 564
• Opis fizyczny: s.291-300,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Szymura M.

• Katedra Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław

autor

Dradrach A.

• Katedra Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław

Bibliografia

• Babczynska В. 1978. Zbiorowiska murawowe okolic Olsztyna kolo Częstochowy. Acta Biologica UŚ 5: 169-215.
• Bischoff A. 2002. Dispersal and establishment of floodplain grassland species as lim­iting factors in restoration. Biological Conservation 104: 25-33.
• Brzeg A. Wojterska M. 1996. Przegląd systematyczny zbiorowisk roślinnych Wielko­polski wraz ze stopniem ich zagrożenia. Badania Fizjograficzne nad Polską zachod­nią, Seria В 45: 7-40.
• Dokumentacja przyrodnicza dla pakietów przyrodniczych w ramach programu rolno- środowiskowego 2007-2013. 2010. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
• Grynia M., Kryszak A. 2001. Zmiany florystyczne łąk w dolinie Baryczy w okresie ostatniego trzydziestolecia. PTPN, Pr. Kom. Nauk Roln. i Kom. Nauk Leśn. 91: 59-66.
• Helm A., Hanski I., Pärtel M. 2006. Slow response of plant species richness to habi­tat loss and fragmentation. Ecology Letters 9: 72-77.
• Kącki Z., Szymura M. 2010. Szkody w siedliskach łąkowych, w: Strażnicy Natury 2000 zapobieganie szkodom w praktyce. Praca zbiorowa pod red S. Lubaczewskiej. Fundacja Eko Rozwoju: 67-90.
• Kryszak J., Kryszak A., Grynia M. 2005. Zmiany w siedliskach i zbiorowiskach lako­wych w górnym odcinku Baryczy. Annates UMCS, Sec. E, 60: 41-48.
• Kryszak J., Kryszak A., Klarzyńska A. 2007. Łąki mozgowe (Phalaridetum anmdinaceae) w dolinie Baiyczy. Woda-Srodowisko-Obszary Wiejskie t. 7 z. 2a (20): 209-218.
• Matuszkiewicz W. 2006. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN Warszawa: 537 ss.
• Michalska-Hejduk D. 2001. Stan obecny i kierunki zmian roślinności nieleśnej Kampinoskiego Parku Narodowego. Monographiae Botanicae 89: 1-135.
• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2007. Program rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Material Informacyjno-Promocyjny. Warszawa.
• Pender K. 2003. Zagrożone gatunki zbiorowisk trawiastych na Dolnym Śląsku, w: Zagrożone gatunki floty naczyniowej Dolnego Śląska. Praca zbiorowa pod red Z. Kąckiego. Instytut Biologii Roślin Uniwersytet Wrocławski, „Pronatura", Wro­claw: 109-130.
• Rozporządzenie MRiRW 2009. Z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i tiybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Dz. U. Nr 33, poz. 262.
• Załuski T. 2007. Zagrożenie i ochrona zespołów trawiastych, w: Księga polskich traw. Praca zbiorowa pod red L. Frcya, Instytut Botaniki PAN, Kraków: 283-316.