Spożycie folianów w Polsce na podstawie piśmiennictwa z ostatnich 10 lat (2000-2010)

• Autorzy: Sicinska E. , Wyka J.

Warianty tytułu

EN

Folate intake in Poland on the basis of literature from the last ten years (2000-2010)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było dokonanie przeglądu piśmiennictwa z ostatnich 10 lat dotyczących spożycia folianów przez osoby dorosłe w Polsce. Średnie spożycie folianów wśród osób dorosłych (18-96 lat) wahało się w rożnych subpopulacjach w zakresie 110-352 μg/os/d. Młode kobiety (18-35 lat), nie będące w ciąży spożywały średnio 127-315μg tej witaminy dziennie oraz 18-25% z nich deklarowała stosowanie suplementów kwasu foliowego. Osoby starsze w wieku 60 lat i powyżej spożywały 133-284 μg/os/d i jedynie 13-14% z nich stosowało suplementy. Głównym źródłem omawianej witaminy w diecie osób dorosłych były przede wszystkim warzywa oraz pieczywo.

EN

The aim of this study was to review the folate intake among adults in Poland published during last decade. The average dietary folate intake among adults (18-96 years old) was in range 110-352 μg/person/day. Among young non-pregnant women (18-35 years old) the folate intake was on the level 127-315 μg/person/day and 18-25% of them used supplements of folic acid. The folate intake among elderly (aged 60 and above) was on the level 133-284 μg and only 13-14% of them declared using supplements of folic acid. The main sources of dietary folate were vegetables and bread.

Słowa kluczowe

PL

foliany; spozycie; zywienie czlowieka; osoby dorosle; kwas foliowy; zrodla witamin; pieczywo; warzywa; suplementacja zywnosci; Polska; pismiennictwo; lata 2000-2010

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2011
• Tom: 62
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.247-256,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sicinska E.

• Katedra Żywienia Człowieka, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 159c, 02-776 Warszawa

autor

Wyka J.

Bibliografia

• 1. Ashfield-Watt P.A.L., Whiting J.M., Clark Z.E., Moat S.J., Newcombe R.G., Burr M.L., McDowell I.F.W.: A comparison of the effect of advice to eat either ‘5-a-day’ fruit and vegetables or folic acid-fortified food on plasma folate and homocysteine. Eur. J. Clin. Nutr., 2003, 57, 316-323.
• 2. Bieżanowska-Kopeć R., Leszczyńska T., Pisulewski P.M.: Oszacowanie zawartość folianów i innych witamin z grupy B w dietach młodych kobiet (20-25 lat) z województwa małopolskiego. Żywn. Nauka Technol. Jakość 2007, 6, 352-358.
• 3. Boylan S., Welch A., Pikhart H., Malyutina S., Pajak A., Kubinova R., Bragina O., Simonova G., Stepaniak U., Gilis-Januszewska A., Milla L., Peasey A., Mormot M., Bobak M.: Dietary habits in three Central and Eastern European countries: the HAPIEE study. BMC Public Health 2009, 9, 439-451.
• 4. Bronkowska M., Biernat J.: Podaż kwasu foliowego i cyjanokobalaminy w całodziennych racjach pokarmowych kobiet z terenu Dolnego Śląska. Roczn. PZH 2008, 59, 203-209.
• 5. Bucciarelli P., Martini G., Martinelli I., Ceccarelli E., Gennari L., Bader R., Valenti R., Franci B., Nuti R., Mannucci P.M.: The relationship between plasma homocysteine levels and bone mineral density in post-menopausal women. Eur. J. Intern. Med. 2010, 21, 301-305.
• 6. Bułhak-Jachymczyk B.: Witaminy. W: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Red. M. Jarosz, B. Bułhak-Jachymczyk, PZWL, Warszawa 2008, 210-214.
• 7. Cagnacci A., Baldassari F., Rivolta G., Arangino S., Volpe A.: Relation of homocysteine, folate and vitamin B12 to bone mineral density of postmenopausal women. Bone 2003, 33, 956-959.
• 8. Chalcarz W., Merkiel S., Mikołajczak A., Nowak E.: Spożycie witamin i składników mineralnych przez piłkarzy w przeddzień meczu, w dzień meczu i po meczu. Bromat. Chem. Toksykol. 2008, 41, 681-685.
• 9. Chalcarz W., Merkiel S., Tyma M.: Spożycie witamin i składników mineralnych przez kolarzy górskich. Bromat. Chem. Toksykol. 2008a, 41, 686-689.
• 10. Charzewska J., Chwojnowska Z., Rogalska-Niedźwiedź, Wajszczyk B.: Zastosowanie norm żywienia w ocenie spożycia na poziomie indywidualnym i grupowym. W: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Red. M. Jarosz, B. Bułhak-Jachymczyk, PZWL, Warszawa 2008, 320-336.
• 11. Charzewska J., Rogalska-Niedźwiedź M., Wajszczyk B., Chabros E., Chwojnowska Z., Kokosa J.: Folate intake in population of young females at reproductive age and in the elderly population. First International Conference on Folates. Analysis, Bioavailability and Health. 11-14 luty 2004, Wyd. SGGW, Warszawa, 179-183.
• 12. Chłopicka J., Paśko P., Zachwieja Z.: Ocena sposobu żywienia studentów Wydziału Farmaceutycznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 2003 i 2004 część II: Witaminy. Żyw. Człow. Metab. 2007, 34, 684-690.
• 13. Dhonukshe-Rutten R.A.M., De Vries J.H.M., De Bree A., Van der Put N., Van Staveren W.A., De Groot L.C.P.G.M.: Dietary intake and status of folate and vitamin B12 and their association with homocysteine and cardiovascular disease in European populations. Eur. J. Clin Nutr. 2009, 63, 19-30.
• 14. Dybkowska E., Świderski F., Waszkiewicz-Robak B.: Zawartość witamin w diecie dorosłych mieszkańców Warszawy. Roczn. PZH 2007, 58, 211-215
• 15. EFSA Meeting Summary Report: Folic acid: an update on scientific developments, 21-22 stycznia 2009, Uppsala, Sweden, http://www.efsa.europa.eu/EFSA/Event_Meeting/(stan z dn. 18.12.2010r.)
• 16. Ehmke vel Emczyńska E., Kunachowicz H.: Produkty wzbogacane w kwas foliowy oraz suplementy diety zawierające tę witaminę dostępne na rynku warszawskim. Żyw. Człow. Metab. 2007, 34, 1560-1565
• 17. Fabian E., Elmadfa I.: Nutritional situation of the elderly in the European Union: data of the European nutrition and health report (2004). Ann. Nutr. Metab. 2008, 52, suppl 1, 57-61
• 18. Finglas P.M.: Folate from food to bioavailability and optimal health. Final Report 2005; http://www.ifr.ac.uk/folate/ Final_Project_Report.pdf (stan z dn. 18.12.2010r.)
• 19. Flynn A. Hirvonen T., Mensink G.B.M., Ocké M.C., Serra-MajemL., Stoś K., Szponar L.,Tetens I., Turrini A., Fletcher R., Wildemann T.: Intake of selected nutrients from foods, from fortification and from supplements in various European countries. Food Nutr. Res. 2009, suppl.1, 1-51.
• 20. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for thiamin, riboflavin, niacin, vitamin B6, folate, vitamin B12, pantothenic acid, biotin and choline. Washington, DC: National Academy Press 1998.
• 21. Fudala M., Brola W., Przybylski W., Czernicki J.: Is research in homocysteine and cyanocobalamine levels likely to become the key to diagnosing and treating Alzheimer diseases? Med. Stud. 2008, 10, 53-58.
• 22. Gjesdal C.G., Vollset S.E., Ueland P.M., Refsum H., Drevon C.A., Gjessing H.K., Tell G.S.: Plasma total homocysteine level and bone mineral density: the Hordaland Homocysteine Study. Arch. Intern. Med. 2006, 166, 88-94.
• 23. Hamułka J., Wawrzyniak A., Zielińska U.: Ocena spożycia folianów, witaminy B12 i żelaza u kobiet w ciąży. Żyw. Człow. Metab. 2003, 30, 476-479.
• 24. Harton A., Myszkowska-Ryciak J.: Ocena sposobu żywienia studentek Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 42, 610- 614.
• 25. Jones P.A., Baylin S.B.: The fundamental role of epigenetic events in cancer. Nat. Rev.Genet. 2002, 3, 415-428.
• 26. Kim Y.I.: Does a high folate intake increase the risk of breast cancer? Nutr. Rev. 2006, 64, 468-472.
• 27. Kłosiewicz-Latoszek L., Ziółkowska A.: Analiza spożycia witamin antyoksydacyjnych i witamin wpływających na metabolizm homocysteiny przez studentów medycyny. Wiad. Lek. 2002, supl.1, 235-241.
• 28. Król E., Krejpcio Z.: Ocena sposobu żywienia wybranej grupy ludzi młodych. Bromat. Chem. Toksykol. 2008, 41, 911-915.
• 29. Kuchanowcz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL, Warszawa 2005.
• 30. Lebiedzińska A., Bierżyńska N., Lemańska M., Jankowska M., Trocha H., Smiatacz T., Szefer P.: Witaminy w diecie osób dorosłych HIV-pozytywnych. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 42, 672-677.
• 31. Lesser S., Pauly L., Volkert D.: Nutritional Situation of the Elderly in Eastern / Baltic and Central/ Western Europe – The AgeingNutrition Project. Ann. Nutr. Metab. 2008, 52, 62-71.
• 32. Malinowska A., Gawęcki J., Chmurzyńska A.: Ocena pokrycia zapotrzebowania na foliany u osób starszych z Wielkopolski. W: Materiały Konferencyjne IX Krajowe Warsztaty Żywieniowe pt: „Niepożądane reakcje pokarmowe i zaburzenia odżywiania”, 1-3 września 2010, Szczecin, 41.
• 33. Mierzecki A., Makarewicz-Wujec M., Bukowska H., Honczarenko K., Jastrzębska M., Chełstowski K., Kozłowska- Wojciechowska M.: Wybrane żywieniowe czynniki ryzyka miażdżycy u potomstwa chorych z przebytym przedwczesnym niedokrwiennym udarem mózgu. Pol. Merk. Lek. 2008, 24, 511-515.
• 34. Moga M., Wysocki H.: Aktualne koncepcje rozwoju blaszki miażdżycowej. Forum Kardiol. 2004, 9, 41-46.
• 35. Morimoto J.M., Marchioni D.M.L., Fisberg R.M.: Using dietary reference intake – based methods to estimate prevalence of inadequate nutrient intake among female students in Brasil. J. Am. Diet. Assoc. 2006, 106, 733-736.
• 36. Morris M.S., Jacques P.F., Selhub J.: Relation between homocysteine and B-vitamin status indicators and bone mineral density in older Americans. Bone 2005, 37, 234-242.
• 37. Müller H.: Intake of folic acid in the total daily diet – effect of food preparation on its folic acid content. Z. Lebensm Unters. Forsch 1995, 200, 209-212.
• 38. Nadolna I., Przygoda B., Troszczyńska A., Kunachowicz H.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. Witaminy. Prace IŻŻ 99, Warszawa 2000.
• 39. Navarrete-Muñoz E.M., Giménez Monzó D., García de La Hera M., Climent M.D., Rebagliato M., Murcia M., Iñiguez C., Ballester F., Ramón R., Vioque J.: Folic acid intake from diet and supplements in a population of pregnant women in Valencia, Spain. Med. Clin. 2010, 135, 637-643.
• 40. Pelc A.: Asortyment produktów wzbogaconych w kwas foliowy na warszawskim rynku. Praca magisterska. Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW, Warszawa, 2009.
• 41. Pietruszka B, Brzozowska A.: Folic acid supplementation practice in Europe- plenary lecture. Pol. J. Food Nutr. Sci. 2006, 15/56, 93-99.
• 42. Pietruszka B., Brzozowska A.: Supplement and fortified food contribution to overall folate intake among adults living in Warsaw, Poland. Pol. J. Food Nutr. Sci. 2006a, 15/56, 97-102.
• 43. Pietruszka B.: Efektywność uzupełniania diety folianami na tle czynników ryzyka niedoboru folianów u młodych kobiet. Wyd. SGGW, Warszawa, 2007.
• 44. Piotrowska E.: Oszacowanie spożycia folianów na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych w latach 2000-2007. Praca magisterska. Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW, Warszawa, 2010.
• 45. Pluta R., Barcikowska M., Januszewski S., Misicka A., Lipkowski A.W.: Evidence of blood brain barrier permeability/ leakage from circulating human Alzheimer’s beta-amyloid(1-42)-peptide. Neuroreport 1996, 7, 1261-1265.
• 46. Rogalska-Niedźwiedź M., Chabros E., Chwojnowska Z., Wajszczyk B., Charzewska J., Ziemlański Ś.: Badanie wielkości spożycia folianów w grupie kobiet w wieku prokreacyjnym. Żyw. Człow. Metab. 2000, 27, 172-183.
• 47. Scientific Committee on Food, Scientific Panel of Dietetic Products, Nutrition and Allergies: Tolerable upper intake levels for vitamins and minerals. European Food Safety Authority (EFSA), 2006. http://www.efsa.europa. eu/EFSA/Scientific_Document/upper_level_opinions_full-part33.pdf (stan z dn. 18.12.2010r.)
• 48. Scientific Committee on Food: Opinion of the Scientific Committee on Food on the revision of reference values for nutrition labeling, SCF/CS/NUT/GEN/18 Final, Brussels 2003; http://ec.europa.eu/food/fs/sc/scf/out171_en.pdf (stan z dn. 18.12.2010r.).
• 49. Seidler T., Szczuko M.: Ocena sposobu żywienia studentów Akademii Rolniczej w Szczecinie w 2006 roku. Cz I. Spożycie wybranych składników odżywczych i stan odżywienia. Roczn. PZH 2009, 60, 59-64.
• 50. Selhub J., Jacques P.F., Wilson P.W.F., Rush D., Rosenberg I.H.: Vitamin status and intake as primary determinants of homocysteinemia in an elderly population. JAMA, 1993, 270, 2693-2698.
• 51. Seshadri S., Beiser A., Selhub J., Jacques P.F., Rosenberg I.H., D‘Agostino R.B., Wilson P.W. and Wolf P.A.: Plasma homocysteine as a risk factor for dementia and Alzheimer’s disease. N. Engl. J Med. 2002, 346, 476-483.
• 52. Sicińska E.: Sposób żywienia a poziom homocysteiny we krwi osób starszych. Praca doktorska. Promotor: A. Brzozowska, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW, Warszawa, 2004.
• 53. Socha K., Borawska M.H., Markiewicz R., Charkiewicz W.J.: Ocena sposobu odżywiania studentek Wyższej Szkoły Kosmetologii i Ochrony Zdrowia w Białymstoku. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 42, 704-708.
• 54. Stawarska A., Tokarz A., Kolczewska M.: Ocena ilościowa składników mineralnych i witamin w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wybranych warszawskich stowarzyszeniach społecznych. Część III. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 42, 117-122.
• 55. Szczuko M., Seidler T.: Sposób żywienia a stan odżywienia studentów ZUT w Szczecinie na tle młodzieży z innych ośrodków akademickich w Polsce. Roczn. PZH 2010, 61, 295-306.
• 56. Tinker S.C., Cogswell M.E., Devine O., Berry R.J.: Folic acid intake among U.S. women aged 15-44 years, National Examination Survey, 2003-2006. Am. J. Prev. Med. 2010, 38, 534-542.
• 57. Tokarz A., Stawarska A., Kolczewska M.: Ocena sposobu żywienia i suplementacji u ludzi starszych z chorobami sercowo-naczyniowymi z terenu Warszawy. Roczn. PZH 2008, 59, 467-472.
• 58. Tokarz A., Stawarska A., Kolczewska M.: Ocena sposobu żywienia osób starszych (60-96 lat) z wybranymi schorzeniami. Bromat. Chem. Toksykol. 2008a, 41, 419-423.
• 59. Trafalska E., Grzybowska A., Grzybowski A.: Intake of folates and other group B vitamins among Łodz Medical University students. First International Conference on Folates. Analysis, Bioavailability and Health. 11-14 luty 2004, Wyd. SGGW, Warszawa, 130-133.
• 60. Trafalska E., Lukamowicz J., Grzybowski A.: Odżywienie kwasem foliowym w grupie młodzieży akademickiej. Żyw. Człow. Metab. 2007, 34, 326-331.
• 61. Tworoger S.S., Hecht J.L., Giovannucci E., Hankinson S.E.: Intake of folate and related nutrients in relation to risk of epithelial ovarian cancer. Am. J. Epidemiol. 2006, 163, 1101-1109.
• 62. Venn B.J., Mann I.J., Williams S.M., Riddell L.J., Chisholm A., Harper M. and Aitken W.: Dietary counseling to increase natural folate intake: a randomized, placebocontrolled trial in free-living subjects to assess effects on serum folate and plasma total homocysteine. Am. J. Clin. Nutr. 2002, 76, 758-765.
• 63. Wajszczyk B., Chabros E., Chwojnowska Z., Rogalska--Niedźwiedź M., Charzewska J.: Sposób żywienia i stan odżywienia kobiet w wieku okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym. Żyw. Człow. Metab. 2002, 29, supl., 185-190.
• 64. Wajszczyk B., Chwojnowska Z., Rogalska-Niedźwiedź M., Charzewska J., Chabros E., Kokosa J.: Sposób żywienia kobiet w wieku okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym. Żyw. Człow. Metab. 2003, 30, 372-376.
• 65. Waśkiewicz A., Sygnowska E., Broda G.: Dietary intake of vitamins B6, B12 and folate in relation to homocysteine serum concentration in the adult Polish population – WOBASZ Project. Kardiol. Pol. 2010, 68, 275-282.
• 66. Waśkiewicz A., Sygnowska E.: Spożycie witamin i składników mineralnych z uwzględnieniem suplementacji u osób po przebytych incydentach sercowo-naczyniowych w populacji polskiej. Roczn. PZH 2009, 60, 275-278.
• 67. WHO and FAO: Vitamin and Mineral Requirements in Human Nutrition. Rome, 2004.
• 68. Wilson R.D., Davies G., Desilets V., Reid G.J., Summers A., Wyatt P., Young D.: The use of folic acid for the prevention of neural tube defects and other congenital anomalies. J. Obstet. Gynaecol Can. 2003, 25, 959-73.
• 69. Wyka J., Biernat J., Kiedik D.: Nutritional determination of the health status in Polish elderly people from an urban environment. J. Nutr. Health Aging, 2009, 14, 1, 67-71.
• 70. Wyka J., Mikołajczak J.: Podaż kwasu foliowego w racjach pokarmowych wrocławianek w wieku 20-25 lat oraz ocena wiedzy o jego znaczeniu dla zdrowia. Roczn. PZH 2007, 58, 633-640.