Plonowanie pszenżyta ozimego a warunki meteorologiczne okresu jesienno-zimowego w rejonie warmińsko-mazurskim

• Autorzy: Grabowski J. , Pozarska K. , Grabowska K.

Warianty tytułu

EN

Yielding of winter triticale in relation to meteorological conditions in autumn-winter period in the Warmia and Mazury region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wielkość i jakość plonu zbóż w znacznym stopniu jest uzależniona od warunków pogodowych okresu wegetacji, jak i kształtowania się wskaźników meteorologicznych w okresie jesienno-zimowym. Warunki te, zwłaszcza w Polsce, wpływają na dużą zmienność plonowania wynoszącą średnio 30-40%. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu wskaźników meteorologicznych w okresie jesienno-zimowym na plonowanie pszenżyta ozimego w latach 1993-2013 w rejonie Warmińsko-Mazurskim. Pszenżyto jest jedną z głównych roślin zbożowych uprawianych w Polsce. Jego udział w strukturze zasiewów wynosi ok. 10%, a średnie plony wahają się w granicach 3-4 t·haˉ¹. W badaniach uwzględniono następujące wskaźniki meteorologiczne: liczbę dni od siewu do okresu zimowego, średnie dobowe temperatury od siewu do początku zimy, sumę opadów od siewu do okresu zimowego, długość okresu zimowego, sumę średnich dobowych temperatur zimy, sumę opadów okresu zimowego, długość zalegania pokrywy śnieżnej, liczbę dni z odwilżami atmosferycznymi. Wpływ badanych wskaźników meteorologicznych okresu jesienno-zimowego na plonowanie pszenżyta ozimego oceniono statystycznie, wykorzystując analizę korelacji i regresji dla jednej lub wielu zmiennych niezależnych. W analizowanym 21-letnim okresie badań plony pszenżyta ozimego wynosiły średnio 5,97 t·haˉ¹. Najmniejsze były w 1998 roku – 3,78 t·haˉ¹, największe 8,83 t·haˉ¹ w 2004 r. Z przeprowadzonych analiz wynika, iż wielkość plonu pszenżyta ozimego istotnie zależała tylko od liczby dni z odwilżami atmosferycznymi. O łącznym wpływie na plon decydowały głównie: liczba dni z odwilżami atmosferycznymi w okresie zimy, wartości średniej dobowej temperatury od siewu do okresu zimowego i sumy opadów okresu zimowego.

EN

The quantity and quality of yields of cereals are dependent to a large extent on the weather conditions during the vegetation season, as well as on the development of the meteorological indicators in the autumn-winter period. These conditions, especially in Poland, cause a large variability of yielding, on average at the level of 30-40%. The aim of this study was to evaluate the impact of meteorological indicators which occurred in the autumn-winter period on the yielding of winter triticale in 1993-2013 in the region of Warmia and Mazury. Triticale is one of the main cereal plants cultivated in Poland. Its participation in the total crop structure is approx. 10%, and average yields are in the range of 3-4 t·haˉ¹. The following meteorological indicators were included in the study: number of days from sowing to winter period, average daily temperature from sowing to winter period, total precipitation from sowing to winter period, duration of winter period, total average daily temperature in winter period, total precipitation in winter period, duration of snow cover retention, number of days with atmospheric thaws. The impact of the examined meteorological indicators in autumn-winter period on the yielding of winter triticale was analysed statistically using the analysis of correlation and regression for one or more independent variables. In the analysed 21-year period the yields of winter triticale averaged 5.97 t·haˉ¹. The lowest were in 1998 – 3.78 t·haˉ¹, the highest – 8.83 t·haˉ¹ – in 2004. The conducted analyses indicate that the yield of winter triticale significantly depended only on the number of days with atmospheric thaws. The total impact on yield was mainly determined by the number of days with atmospheric thaws in winter period, average daily temperature from sowing to winter period and total precipitation in winter period.

Słowa kluczowe

PL

region Warminsko-Mazurski; jesien; zima; pory roku; warunki meteorologiczne; pszenzyto ozime; plonowanie

EN

Warmia-Mazury region; autumn; winter; season; meteorological condition; winter triticale; yielding

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2016
• Tom: 23
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.203-212,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Grabowski J.

• Katedra Gospodarki Wodnej, Klimatologii i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Pl.Łódzki 1, 10-727 Olsztyn

autor

Pozarska K.

• Katedra Gospodarki Wodnej, Klimatologii i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Pl.Łódzki 1, 10-727 Olsztyn

autor

Grabowska K.

• Katedra Gospodarki Wodnej, Klimatologii i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Pl.Łódzki 1, 10-727 Olsztyn

Bibliografia

• Atlas klimatyczny elementów i zjawisk szkodliwych dla rolnictwa w Polsce. 1990. Red. Koźmiński C., Górski T., Michalska B. Wyd. IUNG – Puławy, AR, Szczecin.
• Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. 2001. Red. Koźmiński C., Michalska B. Wyd. AR, Szczecin.
• Czarnecka M., Kalbarczyk E., 2004. Wpływ warunków meteorologicznych okresu jesiennego na zimowanie pszenżyta w Polsce. Acta Agrophysica, 3(2), 221-234.
• Gorlach E., Mazur T., 2001. Chemia rolna. Podstawy żywienia i zasady nawożenia roślin. Wyd. PWN Warszawa.
• Jaczewska-Kalicka A., 2008. Wpływ zmian klimatycznych na plonowanie i ochronę zbóż w Polsce. Postępy w Ochronie Roślin, 48(2), 415-425.
• Pisulewska E., Zając T., Oleksy A., 1998. Skład mineralny ziarna wybranych odmian pszenżyta ozimego w warunkach zróżnicowanego nawożenia azotem. Biul. IHAR, 205/206, 179-188.
• GUS 2013. Roczniki Statystyczne. Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa.
• Rymuza K., Marciniuk-Kluska A., Bombik A., 2012. Plonowanie zbóż ozimych w zależności od warunków termiczno-opadowych na polach produkcyjnych rolniczej stacji doświadczalnej w Zawadach. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 12, 2(38), 207-220.
• Stankiewicz C., Gruszecka D., Steć E., Mitrus J., Walo P., Kamecki M., 2003. Effect of interaction of parental components on the content of protein and amino acids in triticale grain. EJPAU, 6(2), 6.
• StatSoft, Inc. (2014). STATISTICA, version 12. www.statsoft.com.