Ocena skuteczności metod poprawy składu florystycznego trwałych użytków zielonych w gospodarstwach północnego oraz wschodniego regionu Polski

• Autorzy: Barszczewski J. , Terlikowski J. , Wrobel B.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of the effectiveness of methods of permanent grasslands improvement in farms located in north-eastern region of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest ocena efektów poprawy składu florystycznego łąk grądowych metodą siewu bezpośredniego i pełnej uprawy z zastosowaniem mieszanek nasion traw i roślin bobowatych w zróżnicowanych warunkach pluwiotermicznych na terenie północno-wschodniej Polski. Badania typu łanowego prowadzono w trzech gospodarstwach: w Dymniku (53°58′N 19°28′E), w Kątach Milewskich (53°22′N 22°59′E) i w Kodniu (51°54′N 23°36′E). Zabiegi w celu poprawy stanu trwałych użytków zielonych (TUZ) wykonano wiosną 2012 r., a zauważalną zmianę składu runi uzyskano w następnym roku. Efektywność obu sposobów poprawy TUZ oceniano na podstawie zmian składu botanicznego runi oraz wielkości plonów białka ogólnego i cukrów rozpuszczalnych. Pozytywny efekt zastosowania obu metod poprawy składu florystycznego uzyskano w siedliskach łąk grądowych położonych na glebach wytworzonych z gliny lekkiej i średniej. Podsiew spowodował wzbogacenie składu gatunkowego runi, a pełna uprawa poprzez przeoranie rodzimych ekotypów – znaczne jego uproszczenie. W wyniku obu zabiegów w siedliskach grądowych na glebach wytworzonych z gliny uzyskano poprawę wartości użytkowej runi, wzrost sumarycznych plonów białka i cukrów rozpuszczalnych. Przeprowadzone badania wykazały, że powodzenie poprawy TUZ zarówno metodą podsiewu z udziałem diplo- i tetraploidalnych odmian gatunków traw i bobowatych, jak i pełnej uprawy nie zawsze jest skuteczne i zależy od warunków glebowych oraz pluwiotermicznych po przeprowadzonych zabiegach.

EN

The aim of the study was to evaluate the effects of improvement of the botanical composition of dry meadows with direct sowing method and full cultivation using seed mixtures of grasses and legume plants under different pluviothermic conditions in north-eastern Poland. Field experiments were carried out in three farms: in Dymnik (53°58’N 19°28’E), in Kąty Milewskie (53° 2’N 22°59’E) and in Kodeń (51°54’N 23°36’E). Renovation of grasslands was made in spring 2012. The stabilization of sward was achieved in the next year. The effectiveness of both methods of grasslands improvement was evaluated on the basis of changes in the botanical composition of the sward and yields of protein and soluble sugars. As a result, both methods had a positive effect on the botanical composition of sward in the dry meadow habitats located on soils formed from light and medium-heavy clay. Overdrilling caused the enrichment of the botanical composition of the sward, and full cultivation - its significant simplification. As a result of both treatments the improvement of utilisation value of the sward, the increase of biomass, protein and soluble sugars yields were obtained. The study showed that the success of grassland improvement both by overdrilling with intensive varieties of grasses and legumes and by full cultivation is not always effective and depends, among other things, on the pluviothermic pattern after renovation treatments.

Słowa kluczowe

PL

uzytki zielone; trwale uzytki zielone; gatunki roslin; odmiany roslin; mieszanki traw; laki gradowe; run lakowa; pastwiska; sklad gatunkowy; sklad botaniczny; metody agrotechniczne; zabiegi agrotechniczne; podsiew; siew bezposredni; doswiadczenia lanowe; gospodarstwa rolne; wies Dymnik; wies Katy; wies Koden; bialko ogolne; plon bialka; cukry rozpuszczalne; plony

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2017
• Numer: 29
• Opis fizyczny: s.12-27,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Barszczewski J.

• Zakład Użytków Zielonych, Falenty, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, al.Hrabska 3, 05-090 Raszyn, Polska

autor

Terlikowski J.

• Żuławski Ośrodek Badawczy, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, ul.Giermków 5, 82-300 Elbląg, Polska

autor

Wrobel B.

• Zakład Użytków Zielonych, Falenty, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, al.Hrabska 3, 05-090 Raszyn, Polska

Bibliografia

• Barszczewski J., 2015. Stan trwałych użytków zielonych i ich wykorzystanie w kraju. ss. 16-35. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania; red. J. Barszczewski. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie, Falenty, Wyd. ITP, 40.
• Barszczewski J., Jankowska-Huflejt H., Twardy S., 2015. Metody odnawiania łąk i pastwisk. ss. 127-150. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania; red. J. Barszczewski. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie, Falenty, Wyd. ITP, 40.
• Barszczewski J., Wróbel B., Jankowska-Huflejt H., 2011. Efekty gospodarcze podsiewu łąki trwałej koniczyną łąkową. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 11, 3(35): 21-37.
• Bartmański A., Mikołajczak Z., 1995. Wpływ siewu bezpośredniego na rozwój traw i koniczyny łąkowej. Annales UMCS, Sectio E, 50: 139-142.
• Baryła R., 1996. Renowacja trwałych łąk i pastwisk w siedliskach grądowych ze szczególnym uwzględnieniem podsiewu. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 442: 23-30.
• Baryła R., Kulik M., 2011. Podsiew zdegradowanych zbiorowisk trawiastych metodą ich regeneracji przyjazną środowisku. Zeszyty Naukowe, WSA w Łomży, 47: 7-17.
• Baryła R., Kulik M., 2012. Podsiew jako sposób poprawy runi łąk i pastwisk w aspekcie komponowania mieszanek. Łąkarstwo w Polsce, 15: 9-28, ISBN 978-83-89250-28-5.
• Falkowski M., Kukułka I., Kozłowski S., 2000. Właściwości chemiczne roślinności łąkowej. Poznań, 132 ss., ISBN 83-7160-226-X.
• Filipek J., 1973. Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Postępy Nauk Rolniczych, 4: 59-98.
• Gawlik J., Harkot W., Lipińska H., Lipiński W., 1997. Zależność wschodów życicy trwałej (Lolium perenne L.) od wilgotności i stanu przeobrażenia utworów murszowych. Biuletyn Oceny Odmian, 28: 113-118.
• Goliński P., 1998. Czynniki warunkujące podsiew użytków zielonych – ekonomika. Łąkarstwo w Polsce, 1: 65-78.
• Goliński P., 2008. Aktualne trendy w technologiach produkcji roślinnych surowców paszowych. Pamiętnik Puławski, 147: 67-82.
• Grabowski K., Fedejko B., 1989. Energochłonność skumulowana i bezpośrednie koszty podsiewu łąki trwałej w zależności od sposobów niszczenia darni. Fragmenta Agronomica, vol. VI, 3(23): 55-65.
• Grzegorczyk S., 1998. Czynniki warunkujące podsiew użytków zielonych – siedlisko. Łąkarstwo w Polsce, 1: 45-52.
• Harkot W., 1998. Dynamika początkowego wzrostu siewek i rozwoju siewek traw jako kryterium ich przydatności do podsiewu. Łąkarstwo w Polsce, 1: 139-146.
• Janicka M., 2004. Seedling growth, development and their survival ability after meadow renovation by overdrilling. Grassland Science in Europe, 9: 547-549.
• Janicka M., 2012. Uwarunkowania wzrostu i rozwoju ważnych gospodarczo gatunków traw pastewnych i Trifolium pratense L. po renowacji łąk grądowych metodą podsiewu. Rozprawy naukowe i monografie. Warszawa, Wyd. SGGW, 204.
• Jewiss O.R., 1972. Tillering in grasses – its significance and control. Journal of the British Grassland Society, 27: 65-82.
• Kitczak T., Dobromilski M., 1995. Wpływ podsiewu łąki położonej na glebie torfowo-murszowej na plonowanie i obsadę roślin siewanych. Annales UMCS, Sectio E, 50: 173-177.
• Klapp E., 1962. Łąki i pastwiska. PWRiL Warszawa, 600 ss.
• Kozłowski S., 1998. Czynniki warunkujące podsiew użytków zielonych – roślina. Łąkarstwo w Polsce, 1: 31-44.
• Kruczyńska H., Nowak W., Kryszak J., Rogalski M., 1997. Ekologiczne znaczenie i wartość pokarmowa runi z udziałem koniczyny białej. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 453: 323-329.
• Kruczyńska H., Rogalski M., Kryszak J., Nowak W., 1996. Ruń trawiasta i trawiasto-motylkowata w żywieniu krów mlecznych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 442: 285-292.
• Łyszczarz R., Dembek R., Suś R., Zimmer-Gajewska M., Kornacki P., 2010. Renowacja łąk trwałych położonych na glebach torfowo-murszowych. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, t. 10, 4(32): 129-148.
• Mikołajczak Z., 1998. Czynniki warunkujące podsiew użytków zielonych – agrotechnika. Łąkarstwo w Polsce, 1: 53-64.
• Preś J., Rogalski M., 1997. Wartość pokarmowa pasz z użytków zielonych w różnych uwarunkowaniach ekologicznych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 453: 39-48.
• Skopiec B., Kowalczyk J., Kamiński J., 1991. Wpływ terminu siewu na wschody kostrzewy łąkowej na posusznej glebie torfowo-murszowej. Materiały Seminaryjne IMUZ, Nr 31: 93-97.
• Skowera B., Puła J., 2004. Skrajne warunki pluwiotermiczne w okresie wiosennym na obszarze Polski w latach 1971-2000. Acta Agrophysica, 3(1): 171-177.
• Szydłowska J., Czyż H., Kitczak T., Trzaskoś M., 2003. Przydatność Festulolium do renowacji użytków zielonych. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 225: 43-52.
• Terlikowski J., 2014. The effect of permanent grassland sward enrichment with special varieties of grassland and legumes on the quality of produced bulk fodder. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, Poznań, 59(4): 107-110, ISSN 1642-686X.
• Walewski R., 1989. Metody statystyczne w badaniach łąkarskich i melioracyjnych. Biblioteczka Wiadomości IMUZ, Wyd. PWRiL Warszawa, Nr 72, 120 ss., ISBN 83-09-01126-1.
• Wasilewski Z., 2015. Rodzaje, potencjał produkcyjny i zachowanie wartości przyrodniczych użytków zielonych. ss. 36- 56. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania; red. nauk. J. Barszczewski, Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie, Falenty, Wyd. ITP, 40.