EN
Machine timber harvesting makes it possible to reduce substantially factors which have adverse impact on human health and which accompany manual-machine timber harvesting, presently predominating in Poland. The ergonomic factors classified into four following groups may be recognised as the main preconditions related to work with multi-operation machines: physical load – small energy expenditure, a very high value of repetitiveness and static efforts; mental load – high level of monotony, aesthenopia, a high level of stress; environmental load – significant limitation of hazard to operator’s hearing, work under conditions of thermal comfort, reduced vibration hazard; organisational load – a relatively low risk of work – related accidents, making it possible to perform work operations throughout the year, continued employment, high work autonomy, independence in decision making, a possibility for workers to organise themselves and form work teams. The paper presents subjective perceptions and opinions of fifty operators of specialised machines with respect to their work load. Almost a half of the respondents worked over 50 hours per week. One third found their work conditions difficult. Work pace was recognised as particularly challenging to their well-being as merely 6% of respondents found it relatively low. Additionally, the selected elements of assessment of workstations under study in terms of energetic costs and noise load is discussed The maximum energy expenditure of a machine operator is related to operations performed outside a cab: tuning up, routine maintenance, and repairs. Energy expenditure related to work inside a cab did not exceed 14 kJ/min. Noise level in a low-noise cabin was lower than sixty dB(A). Use of machines to a large degree eliminates important health-adverse factors accompanying combined machine-driven and manual timber harvesting, however, it creates conditions favouring occurrence of new ailments and diseases, totally different from those which have been recorded so far in forestry.
PL
Maszynowe pozyskiwanie drewna sprawia, że w dużym stopniu likwidacji podlegają negatywne dla zdrowia człowieka czynniki występujące przy ręczno-maszynowym pozyskiwaniu drewna dominującym aktualnie w Polsce. Jako zasadnicze uwarunkowania pracy maszynami wielooperacyjnymi można wyróżnić ergonomiczne czynniki ujmowane w czterech grupach: obciążenie fizyczne – niewielki wydatek energii, bardzo duża wartość monotypii i wysiłku statycznego; obciążenie psychiczne – wysoki poziom monotonii, przeciążenie narządu wzroku, duży stres; środowiskowe – istotne ograniczenie zagrożeń dla słuchu operatora, praca w komforcie termicznym, zmniejszone zagrożenie związane z wibracją; organizacyjne – relatywnie małe ryzyko wypadków przy pracy, umożliwienie realizacji operacji roboczych w ciągu całego roku, ciągłość pracy, duża autonomia pracy, samodzielność w podejmowaniu decyzji, możliwość organizowania się i dobierania w grupy robocze. W pracy przedstawiono subiektywne odczucia i opinie pięćdziesięciu operatorów specjalistycznych maszyn na temat ich obciążenia pracą. Blisko połowa badanych poświęcała na pracę w tygodniu powyżej 50 godzin. Jedna trzecia badanych określa warunki pracy jako trudne. Jako szczególnie dokuczliwe dla dobrostanu operatora odbierane jest tempo pracy, które jedynie przez 6% badanych jest odbierane jako względnie małe. Jednocześnie w pracy omówiono wybrane elementy oceny ergonomicznej badanych stanowisk pracy z punktu widzenia kosztu energetycznego, obciążenia słuchu hałasem. Maksymalny wydatek energii operatora maszyny dotyczy prac wykonywanych poza kabiną: regulacja, obsługa codzienna, naprawy. Praca w kabinie wiąże się z wydatkiem energii nieprzekraczającym 14 kJ/min. Poziom hałasu w prawidłowo wyciszonej kabinie maszyny nie przewyższa wartości sześćdziesięciu dB (A). Stosowanie maszyn likwiduje w dużym stopniu istotne, negatywne dla zdrowia człowieka czynniki występujące przy ręczno-maszynowym pozyskiwaniu drewna, kreuje jednak równocześnie warunki sprzyjające powstawaniu nowych dolegliwości i chorób całkowicie odmiennych od dotychczas występujących w leśnictwie.