Sprzężone kwasy tłuszczowe w prewencji i terapii zespołu metabolicznego

• Autorzy: Lepionka T. , Bialek A. , Tokarz A.

Warianty tytułu

EN

Conjugated fatty acids in the prevention and therapy of metabolic syndrome

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zespół metaboliczny (ZM) to stan kliniczny charakteryzujący się współwystępowaniem powiązanych ze sobą czynników, takich jak otyłość brzuszna, zaburzenia lipidowe, nadciśnienie tętnicze oraz upośledzona tolerancja glukozy, zwiększających znacznie prawdopodobieństwo wystąpienia i rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy oraz ich powikłań. Częstość obserwowania ZM wzrasta z każdym rokiem, zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych i rozwiniętych. Brak lub nieskuteczne leczenie ZM skutkuje poważnymi konsekwencjami dla zdrowia populacji oraz wymiernie obciąża system opieki zdrowotnej, stąd celem wielu badań stało się poszukiwanie skutecznych metod prewencji oraz terapii składowych ZM. Oprócz modyfikacji stylu życia oraz terapii lekowej, w postępowaniu terapeutycznym ważną rolę odgrywa modyfikacja diety, a zwłaszcza zmniejszenie podaży nasyconych kwasów tłuszczowych i zastąpienie ich kwasami jedno- i wielonienasyconymi. Wśród wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT), interesującą grupę stanowią sprzężone kwasy tłuszczowe, o wielokierunkowym działaniu prozdrowotnym, których przykładem są sprzężone dieny kwasu linolowego (CLA - conjugated linoleic acids) oraz sprzężone trieny kwasu linolenowego (conjugated linolenic acids - CLnA). W niniejszej pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa naukowego dotyczącego właściwości prozdrowotnych sprzężonych kwasów tłuszczowych w kontekście prewencji i terapii schorzeń stanowiących składowe ZM.

EN

Metabolic syndrome (MS) is a clinical condition characterized by a combination of related factors such as abdominal obesity, lipid disorders, hypertension and impaired glucose tolerance, which significantly increase the likelihood of cardiovascular disease, diabetes and their complications. The frequency of occurrence of MS increases with each passing year, especially in highly developed and developed countries. The lack of, or ineffective treatment of MS results in serious consequences for the health of the population and represents a measurable burden for the health care system, hence the purpose of many studies has been the search for effective prevention and treatment of MS. In addition to lifestyle improvement and drug therapy, diet modification plays an important role in the therapeutic process, particularly the reduction of the supply of saturated fatty acids and its replacement with mono- and polyunsaturated acids. Among polyunsaturated fatty acids (PUFA), an interesting group are conjugated fatty acids with multidirectional health effects, exemplified by conjugated linoleic acid (CLA) and conjugated linolenic acid (CLnA) conjugated linoleic acids. In this work the scientific literature on the properties of healthy conjugated fatty acids in the context of the prevention and treatment of diseases constituting MS was reviewed.

Słowa kluczowe

PL

choroby czlowieka; zespol metaboliczny; cukrzyca; nadcisnienie tetnicze; dyslipidemia; leczenie; profilaktyka; sprzezone kwasy tluszczowe; kwasy tluszczowe wielonienasycone

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2017
• Tom: 44
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.299-312,bibliogr.

Twórcy

autor

Lepionka T.

• Zakład Bromatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Banacha 1, 02-097 Warszawa

autor

Bialek A.

• Zakład Bromatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

autor

Tokarz A.

• Zakład Bromatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

Bibliografia

• 1. Pacholczyk M., Ferenc T., Kowalski J.: Zespól metaboliczny. Cz I: Definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2. Post. Hig. Med. Dośw. 2008, 62, 530 - 542.
• 2. Alberti K. G., Eckel R. H., Grundy S. M., et al: Harmonizing the metabolic syndrome, a joint interim statement of the International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention; National Heart, Lung, and Blood Institute; American Heart Association; World Heart Federation; International Atherosclerosis Society; and International Association for the Study of Obesity. Circulation 2009, 120, 16, 1640 - 1645.
• 3. Mamcarz A., Podolec P., Kopeć G., et al.: Wytyczne Grupy Roboczej PFP dotyczące zespołu metabolicznego. Forum Profilaktyki 2009, 14, 1 - 8.
• 4. Zimmet P. Z., Alberti K. G., Shaw J., et al.: International Diabetes Federation. The IDF consensus worldwide definition of the Metabolic Syndrome. International Diabetes Foundation Publication 2006, 2 - 24.
• 5. Kalinowski P., Mianowana M.: Zespół Metaboliczny. Cz. II: Epidemiologia zespołu metabolicznego w Polsce i na świecie. J. Educ., Health Sport 2016, 6, 4, 466 - 480.
• 6. Pacholczyk M., Ferenc T., Kowalski J.: Zespól metaboliczny. Cz. III: Postępowanie prewencyjne i terapeutyczne w zespole metabolicznym. Post. Hig. Med. Dośw., 2008, 62, 559 - 570.
• 7. Paniagua J. A., Perez-Martinez P., Gjelstad I. M., et al.: A low-fat high-car- bohydrate diet supplemented with long-chain n-3 PUFA reduces the risk of the metabolic syndrome. Atherosclerosis 2011, 218, 2, 443 - 450 .
• 8. El-Assaad W., Buteau J., Peyot M. L., et al.: Saturated fatty acids synergize with elevated glucose to cause pancreatic P-cell death. Endocrinology 2003, 144, 9, 4154 - 4163.
• 9. Kochan Z., Karbowska J., Babicz-Zielińska E.: Trans - kwasy tłuszczowe w diecie - rola w rozwoju zespołu metabolicznego. Post. Hig. Med. Dośw., 2010, 64, 650 - 658.
• 10. Achremowicz K., Szary-Sworst K.: Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka. Żywn. Nauka. Technol. Jakość. 2005, 3, 44, 23 - 35.
• 11. Bhattacharya A., Banu J., Rahman M., et. al.: Biological effects of conjugated linoleic acids in health and disease. J. Nutr. Biochem., 2006, 17, 12, 789 - 810.
• 12. Białek, A., Tokarz A.: Sprzężone dieny kwasu linolowego jako potencjalny czynnik prewencyjny w profilaktyce nowotworów piersi. Post. Hig. Med. Dośw., 2013, 67, 6 -14.
• 13. Tanaka K., Occurrence of conjugated linoleic acid in ruminant products and its physiological functions. Animal Sci. J., 2005, 76, 4, 291 - 303.
• 14. Białek A., Teryks M., Tokarz A., Conjugated linolenic acids (CLnA, super CLA) - natural sources and biological activity. Post. Hig. Med. Dośw., 2013, 68, 1238 - 1250.
• 15. Grossmann M. E., Mizuno N. K., Schuster T., et. al.: Punicic acid is an m-5 fatty acid capable of inhibiting breast cancer proliferation. Int. J. Oncol., 2010, 36, 2, 421 - 426.
• 16. Dhar P., Chattopadhyay K., Bhattacharyya D., et al.: Antioxidative effect of conjugated linolenic acid in diabetic and non-diabetic blood: an in vitro study. J. Oleo. Sci., 2007, 56, 1, 19 - 24.
• 17. American Diabetes Association, Diagnosis and classification of diabetes mellitus. Diabetes Care 2010, 33, Supple. 1, S62 - S69.
• 18. Aguiree F., et al.: IDF diabetes atlas. 2013.
• 19. Patel D. Pharmacotherapy for the management of obesity. Metabolism 2015, 64, 11, 1376 - 1385.
• 20. Belury M. A.: Dietary conjugated linoleic acid in health: physiological effects and mechanisms of action. Annu Rev Nutr., 2002, 22, 1, 505 - 531.
• 21. Park Y., Albright K. J., Liu W., et al.: Effect of conjugated linoleic acid on body composition in mice. Lipids 1997, 32, 8, 853 - 858.
• 22. Park Y., Pariza M.W.: Mechanisms of body fat modulation by conjugated linoleic acid (CLA). Food Res. Internat., 2007, 40, 3, 311 - 323.
• 23. Segovia S. A., Vickers M. H., Zhang X. D., et al.: Maternal supplementation with conjugated linoleic acid in the setting of diet-induced obesity normalizes the inflammatory phenotype in mothers and reverses metabolic dysfunction and impaired insulin sensitivity in offspring. J. Nutr. Biochem., 2015, 26, 12, 1448 - 1457.
• 24. Malińska H., Hiittl M., Oliyarnyk O., et al.: Conjugated linoleic acid reduces visceral and ectopic lipid accumulation and insulin resistance in chronic severe hypertriacylglycerolemia. Nutrition 2015, 31, 7, 1045 - 1051.
• 25. Farina A. C., Hirabara S., Sain J., et al.: Conjugated linoleic acid improves glucose utilization in the soleus muscle of rats fed linoleic acid-enriched and linoleic acid-deprived diets. Nutr. Res., 2014, 34, 12, 1092 - 1100.
• 26. Akahoshi A., Koba K., Ohkura-Kaku S., et al.: Metabolic effects of dietary conjugated linoleic acid (CLA) isomers in rats. Nutr. Res., 2003, 23, 12, 1691 - 1701.
• 27. Rodriguez-Alcala L. M., Fontecha J., de la Hoz L., et al.: CLA-enriched milk powder reverses hypercholesterolemic risk factors in hamsters. Food Res. Internat., 2013, 51, 1, 244 - 249.
• 28. Mirmiran P., Fazeli M. R., Asghari G., et al.: Effect of pomegranate seed oil on hyperlipidaemic subjects: a double-blind placebo-controlled clinical trial. Br. J. Nutr., 2010, 104, 3, 402 - 406.
• 29. Vroegrijk I., van Diepen J. A., van den Berg S. i wsp., Pomegranate seed oil, a rich source of punicic acid, prevents diet-induced obesity and insulin resistance in mice. Food Chem. Toxicol., 2011, 49, 6, 1426 - 1430.
• 30. Hojka A., Rapak A., Receptory aktywowane proliferatorami peroksysomów (PPAR). Właściwości antyproliferacyjne. Post. Hig. Med. Dośw., 2011, 65, 404 - 413.
• 31. McFarlin B. K., Strohacker K. A., Kueht M. L.: Pomegranate seed oil consumption during a period of high-fat feeding reduces weight gain and reduces type 2 diabetes risk in CD-I mice. Br. J. Nutr., 2009, 102, 1, 54 - 59.
• 32. Hontecillas R., O’Shea M., Einerhand A., et al.: Activation of PPAR γ and α by punicic acid ameliorates glucose tolerance and suppresses obesity-related inflammation. J. Am. Coll. Nutr., 2009, 28, 2, 184 - 195.
• 33. Scheen A. J.: Hepatotoxicity with thiazolidinediones: is it a class effect? Drug Saf., 2001, 24, 12, 873 - 888.
• 34. Bassaganya-Riera J., DiGuardo M., Climent M., et al.: Activation of PPARy and 5 by dietary punicic acid ameliorates intestinal inflammation in mice. Br. J. Nutr., 2011, 106, 6, 878 - 886.
• 35. Shih C. C., Lin C. H., Lin W. L.: Effects of Momordica charantia on insulin resistance and visceral obesity in mice on high-fat diet. Diabetes Res. Clin. Pract., 2008, 81, 2, 134 - 143.
• 36. Bialek A., et al.: Effect of Bitter Melon Aqueous Extract and Pomegranate Oil on Glucose Concentration and Lipid Profile in Blood of Rats-Preliminary Study. Int. J. Cardiol. Lipidol. Res., 2014, 1, 1 - 7.
• 37. Miranda J., Aguirre L., Fernández-Quintela A., et al.: Effects of pomegranate seed oil on glucose and lipid metabolism-related organs in rats fed an obesogenic diet. J. Agric. Food Chem., 2013, 61, 21, 5089 - 5096.
• 38. Castellano C. A., Baillargeon J. P, Plourde M., et al.: Dietary conjugated a-linolenic acid did not improve glucose tolerance in a neonatal pig model. Eur. J. Nutr., 2014, 53, 3, 761 - 768.
• 39. Białek A., Jelińska M., Tokarz A., et al.: Influence of pomegranate seed oil and bitter melon aqueous extract on polyunsaturated fatty acids and their lipoxygenase metabolites concentration in serum of rats. Prostaglandins Other Lipid Mediat., 2016, 126, 29 - 37.
• 40. Szczeklik A.: Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, 131.
• 41. Li X., Xu Y., Wang S., et al.: Novel bitter melon extracts highly yielded from supercritical extraction reduce the adiposity through the enhanced lipid metabolism in mice fed a high fat diet. J. Nutr. Intermed. Metabol. 2016, 6, 26 - 32.
• 42. Yamasaki M., Kitagawa T., Koyanagi N., et al.: Dietary effect of pomegranate seed oil on immune function and lipid metabolism in mice. Nutrition 2006, 22, 1, 54 - 59.
• 43. Yuan G. F., Sun H., Sinclair A. J., et al.: Effects of conjugated linolenic acid and conjugated linoleic acid on lipid metabolism in mice. Eur. J. Lipid. Sci. Technol., 2009, 111, 537 - 545.
• 44. Arao K., Wang Y. M., Inoue N., et al.: Dietary effect of pomegranate seed oil rich in 9 cis, 11 trans, 13 cis conjugated linolenic acid on lipid metabolism in obese, hyperlipidemic OLETF rats. Lipids Health Dis., 2004, 9, 3, 24.
• 45. Koba K., Akahoshi A., Yamasaki M., et al.: Dietary conjugated linolenic acid in relation to CLA differently modifies body fat mass and serum and liver lipid levels in rats. Lipids 2002, 37, 4, 343 - 350.
• 46. Dhar P., Bhattacharyya D., Bhattacharyya D. K., et al.: Dietary comparison of conjugated linolenic acid (9 cis, 11 trans, 13 trans) and α-tocopherol effects on blood lipids and lipid peroxidation in alloxan-induced diabetes mellitus in rats. Lipids 2006, 41, 1, 49 - 54.
• 47. Arao K., Yotsumoto H., Han S. Y., et al.: The 9 cis, 11 trans, 13 cis isomer of conjugated linolenic acid reduces apolipoprotein B100 secretion and triacylglycerol synthesis in HepG2 cells. Biosci. Biotechnol. Biochem., 2004, 68, 12, 2643 - 2645.
• 48. da Luz P. L., Favarato D., Faria-Neto J. R. Jr., et al.: High ratio of triglycerides to HDL-cholesterol predicts extensive coronary disease. Clinics 2008, 63, 4, 427 - 432.
• 49. Kostogrys R. B., Pisulewski P. M.: Effect of conjugated linoleic acid (CLA) on lipid profile and liver histology in laboratory rats fed high-fructose diet. Environ Toxicol Pharmacol., 2010, 30, 3, 245 - 250.
• 50. Pracoń R., Pręgowski J.: Nowoczesne metody obrazowania ranliwej blaszki miażdżycowej. Post. Kardiol. Inter., 2008, 4, 1, 20 - 30.
• 51. Pischon T., Girman C. J., Sacks F. M., et al.: Non-high-density lipoprotein cholesterol and apolipoprotein B in the prediction of coronary heart disease in men. Circulation 2005, 112, 22, 3375 - 3383.
• 52. Saha S. S., Chakraborty A., Ghosh S., et al.: Comparative study of hypocholesterolemic and hypolipidemic effects of conjugated linolenic acid isomers against induced biochemical perturbations and aberration in erythrocyte membrane fluidity. Eur. J. Nutr., 2012, 51, 4,483 - 495. 53. Zhao W. S., Zhai J. J., Wang Y. H. i wsp., Conjugated linoleic acid supplementation enhances antihypertensive effect of ramipril in Chinese patients with obesity-related hypertension. Am. J. Hypertens., 2009, 22, 6, 680 - 686.
• 54. Nagao K., Inoue N., Wang Y. M., et al.: The 10 trans, 12 cis isomer of conjugated linoleic acid suppresses the development of hypertension in Otsuka Long-Evans Tokushima fatty rats. Biochem. Biophys. Res. Commun., 2003, 306, 1, 134 - 138.
• 55. Inoue N., Nagao K., Hirata J. i wsp., Conjugated linoleic acid prevents the development of essential hypertension inspontaneously hypertensive rats. Biochem. Biophys. Res. Commun., 2004, 323, 2, 679 - 684.
• 56. Nagao K., Inoue N., Wang Y. M., et al.: Conjugated linoleic acid enhances plasma adiponectin level and alleviates hyperinsulinemia and hypertension in Zucker diabetic fatty (fa/fa) rats. Biochem. Biophys. Res. Commun., 2003, 310, 2, 562 - 566.
• 57. Toomey S., Roche H., Fitzgerald D., et al.: Regression of pre-established atherosclerosis in the apoE-/-mouse by conjugated linoleic acid. Biochem. Soc. Trans., 2003, 31, Pt 5, 1075 - 1079.
• 58. Urquhart P., Parkin S. M., Rogers J. S., et al: The effect of conjugated linoleic acid on arachidonic acid metabolism and eicosanoid production in human saphenous vein endothelial cells. Biochim. Biophys. Acta, 2002, 1580, 2, 150 - 160.
• 59. Wahle K. W. J., Heys S. D., Rotondo D.: Conjugated linoleic acids: are they beneficial or detrimental to health? Prog. Lipid Res., 2004, 43, 6, 553 - 587.