Monitoring of occurrence and notifying dates for European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) control measures in Poland – current situation and perspective

• Autorzy: Beres P.K.

Warianty tytułu

PL

Monitoring występowania i sygnalizacja terminów zwalczania omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) w Polsce – stan obecny i perspektywy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis Hbn.) to najgroźniejszy szkodnik kukurydzy (Zea mays L.) w Polsce wymagający integrowanego zwalczania z wykorzystaniem metody agrotechnicznej, hodowlanej (uprawa odmian słabiej uszkadzanych przez gąsienice), biologicznej oraz w ostateczności chemicznej. W celu dokładnego określenia potrzeby i terminu wyłożenia biopreparatów zawierających Trichogramma spp. lub wykonania opryskiwania roślin zarejestrowanymi insektycydami, konieczne jest dokładne monitorowanie obecności gatunku na polach kukurydzy. Aktualnie ogólnokrajowy monitoring występowania O. nubilalis prowadzi Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, głównie z wykorzystaniem pułapek feromonowych, które odznaczają się niską efektywnością w odławianiu motyli (samców). Na niewielką skalę, regionalny monitoring występowania szkodnika prowadzi również Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, który decyzje o potrzebie i terminie zwalczania O. nubilalis opiera na jednoczesnym zastosowaniu kilku metod obserwacyjnych. Do metod tych zalicza się: obserwację wylotu motyli z resztek pożniwnych kukurydzy (w izolatorach entomologicznych), zastosowanie pułapek świetlnych i pułapek feromonowych (różnych typów i z różnymi feromonami), obserwowanie dynamiki składania jaj oraz wylęgu gąsienic. Łączne zastosowanie kilku niezależnych od siebie metod obserwacyjnych pozwala dokładnie określić optymalny termin biologicznego i chemicznego zwalczania O. nubilalis, stąd też konieczne jest stworzenie ogólnokrajowej sieci monitorującej szkodnika z wykorzystaniem wszystkich poznanych sposobów.

EN

The European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) is the most dangerous pest of maize (Zea mays L.) in Poland, requiring intensive control with agrotechnical method for instance by cultivating varieties less damaged by caterpillars, biological measures, and, application of chemical products as last available option. A precise monitoring of the species presence in maize fields is necessary to determine accurately a need and a date for setting out bioformulations containing Trichogramma spp. Currently, nationwide monitoring of O. nubilalis presence is conducted by the Main Inspectorate of Plant Health and Seed Inspection, using mainly pheromone traps characterised by low effectiveness in catching moths (males). On a small scale, regional monitoring is also conducted by the Institute of Plant Protection – National Research Institute, whose decisions about a need and a date for O. nubilalis control are based on simultaneous use of several observation methods. These methods include: observation of moth flights from postharvest maize residues (in entomological chambers), use of light and pheromone traps (of various types and with various pheromones), and observation of egg laying and caterpillar hatching dynamics. By combining several independent observation methods it is possible to precisely determine an optimal time for biological and chemical control of O. nubilalis, thus it is necessary to establish a national network for monitoring that pest with all known methods, covering all Poland.

Słowa kluczowe

PL

Polska; szkodniki roslin; omacnica prosowianka; Ostrinia nubilalis; wystepowanie; monitoring wystepowania; kukurydza; ochrona roslin; terminy zwalczania; pulapki feromonowe; pulapki swietlne

EN

Poland; plant pest; European corn borer; Ostrinia nubilalis; pest occurrence; pest monitoring; insect; maize; plant protection; pest control term; pheromone trap; light-trap catch

• Wydawca: -
• Czasopismo: Progress in Plant Protection
• Rocznik: 2014
• Tom: 54
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.276-282,bibliogr.

Twórcy

autor

Beres P.K.

• Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy, Terenowa Stacja Doświadczalna , ul.Langiewicza 28, 35-101 Rzeszów

Bibliografia

• Bengtsson M., Karpati Z., Szöcs G., Reuveny H., Yang Z., Witzgall P. 2006. Flight tunnel responses of Z strain European corn borer females to corn and hemp plants. Environ. Entomol. 35 (5): 1238–1243.
• Bereś P.K. 2007. Sygnalizacja – podstawą zwalczania omacnicy prosowianki. Ochrona Roślin 4: 20–22.
• Bereś P.K. 2012a. Damage caused by Ostrinia nubilalis Hbn. to fodder maize (Zea mays L.), sweet maize (Zea mays var. Saccharata [Sturtev.] L.H. Bailey) and sweet sorghum (Sorghum bicolor [L.] Moench) near Rzeszów (south-eastern Poland) in 2008–2010. Acta Sci. Pol., Agricultura 11 (3): 3–16.
• Bereś P.K. 2012b. Egg laying and caterpillar hatching dynamics of Ostrinia nubilalis Hbn. on maize (Zea mays L.) in south-eastern Poland. J. Plant Prot. Res. 52 (1): 122–129.
• Bereś P.K. 2012c. Flight dynamics of Ostrinia nubilalis Hbn. (Lep., Crambidae) based on the light and pheromone trap catches in Nienadówka (south-eastern Poland) in 2006–2008. J. Plant Prot. Res. 52 (1): 130–138.
• Bereś P.K. 2013a. Studium nad doskonaleniem integrowanej ochrony kukurydzy przed zachodnią kukurydzianą stonką korzeniową (Diabrotica virgifera virgifera LeConte) i omacnicą prosowianką (Ostrinia nubilalis Hbn.). [Study of the improvement of integrated maize protection against Western corn rootworm (Diabrotica virgifera virgifera LeConte) and the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.)]. Rozpr. Nauk. Inst. Ochr. Roślin 29, 183 ss.
• Bereś P.K. 2013b. Terminy i dynamika wylotów motyli Ostrinia nubilalis Hbn. z resztek pożniwnych kukurydzy w izolatorach entomologicznych w latach 2006–2011 w południowo-wschodniej Polsce. [Dates and dynamics of Ostrinia nubilalis Hbn. Moth flights from postharvest maize residues in entomological cages in 2006–2011 in south-east Poland]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 53 (1): 23–31.
• Bereś P.K., Konefał T. 2010. Distribution range of the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) on maize in 2004–2008 in Poland. J. Plant Prot. Res. 50 (3): 326–334.
• Brindley T.A., Dicke F.F. 1963. Significant developments in European corn borer research. Annu. Rev. Entomol. 8: 155–176.
• Dyrektywa 2009. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 roku ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Dz. Urz. UE, z dnia 21 października 2009 r., L 309/71).
• Furlan L., Girolami V. 2001. Ostrinia nubilalis population levels in northeastern Italy: long-term data and practical considerations. p. 365–368. In: Proc. XXI IWGO Conference, VIII Diabrotica Subgroup Meeting. Italy, Padva, 27 October–03 November 2001, 438 pp.
• Gemeno C., Sans A., López C., Albajes R., Eizaguirre M. 2006. Pheromone antagonism in the European corn borer moth Ostrinia nubilalis. J. Chem. Ecol. 32: 1071–1084.
• Häni F., Popow G., Reinhard H., Schwarz A., Tanner K., Vorlet M. 1998. Ochrona roślin rolniczych w uprawie integrowanej. PWRiL, Warszawa, 133 ss.
• Jastrzębski A. 1999. Występowanie omacnicy prosowianki na chmielu. [The occurrence of European corn borer on hops]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 39 (2): 436–438.
• Kalinowá B., Minaif A., Kotĕra L. 1994. Sex pheromone characterisation and field tramping of the European corn borer, Ostrinia nubilalis (Lepidoptera: Pyralidae) in South Moravia and Slovakia. Eur. J. Entomol. 91: 197–203.
• Kania C. 1961. Z badań nad omacnicą prosowianką – Pyrausta nubilalis (Hbn.) na kukurydzy w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959. [Investigations on European corn borer – Pyrausta nubilalis (Hbn.) preying on maize in environs of Wrocław in 1956–1959]. Pol. Pismo Entomol., Seria B, 3–4 (23–24): 165–181.
• Kania C. 1962a. Szkodliwa entomofauna kukurydzy obserwowana w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959 (cz. I). [Pestilent entomofauna of maize observed in the environs of Wrocław in 1956–1959 (part I)]. Pol. Pismo Entomol., Seria B, 1–2 (25–26): 53–69.
• Kania C. 1962b. Szkodliwa entomofauna kukurydzy obserwowana w okolicach Wrocławia w latach 1956–1959 (cz. II). [Pestilent entomofauna of maize observed in the environs of Wrocław in 1956–1959 (part II)]. Pol. Pismo Entomol., Seria B, 3–4 (27–28): 183–216.
• Kania C. 1966. Badania nad omacnicą prosowianką – Ostrinia nubilalis (Hbn.) (Lep., Pyralidae) na kukurydzy w warunkach południowo-zachodniej Polski. [Investigations on the European corn borer – Ostrinia nubilalis (Hbn.) (Lep., Pyralidae) on maize in conditions of South-West Poland]. Pol. Pismo Entomol., Seria B, 3–4 (43–44): 191–243.
• Kania C. 1968. Das auftreten und die verbreitung des maiszünslers – Ostrinia nubilalis (Hbn.) (Lep., Pyralidae) – auf mais im südwestlichen teil Polen in den jahren 1954–1967. Abh. Ber. Naturkundemus, Görlitz 44 (2): 211–219.
• Kaniuczak Z., Pruszyński S. (red.). 2007. Integrowana produkcja kukurydzy. Inst. Ochr. Roślin, Poznań, 78 ss.
• Keszthelyi S., Lengyel Z. 2003. Flight of the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) as followed by light- and pheromone traps in Várda and Balatonmagyaród 2002. J. Cent. Eur. Agr. 4 (1): 55–63.
• Laurent P., Frérot B. 2007. Monitoring of European corn borer with pheromone–baited traps: review of trapping system basics and remaining problems. J. Econ. Entomol. 100 (6): 1797–1807.
• Lewis L.C. 1975. Natural regulation of crop pest in their indigenous ecosystem and Iowa agroecosystem: bioregulation of economic insect pest. Iowa State J. Res. 56: 429–436.
• Lisowicz F. 1995. Omacnica prosowianka – groźny szkodnik kukurydzy. Ochrona Roślin 5: 6–7.
• Lisowicz F. 1998. Efekty chemicznego zwalczania omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) na kukurydzy. [Effects of chemical control of European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn. on maize]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 38 (2): 362–364.
• Lisowicz F. 1999. Badania nad terminami chemicznego zwalczania omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) na kukurydzy. [Studies of the time of control of European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) on maize]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 39 (2): 490–492.
• Lisowicz F., Tekiela A. 2004. Szkodniki i choroby kukurydzy oraz ich zwalczanie. s. 52–64. W: „Technologia produkcji kukurydzy” (A. Dubas, red.). Wieś Jutra, Warszawa, 133 ss.
• Mazurek J. 2009. Omacnica prosowianka szkodnikiem młodych nasadzeń winorośli. Wirtualna Klinika Roślin. www.klinikaroslin.com/ochrona-winorosli/17-omacnica-prosowianka [dostęp: 24.02.2014].
• Mrówczyński M. (red.). 2013. Integrowana ochrona upraw rolniczych. Zastosowanie integrowanej ochrony. T. 2. PWRiL, Poznań, 286 ss.
• Nowinszky L., Puskás J. 2009. Light-trap catch of European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) depending on the moonlight. Acta Entomol. Serbica 14 (2): 163–174.
• Pélozuelo L., Malosse C., Genestier G., Guenego H., Frérot B. 2004. Host plant specialization in pheromone strains of the European corn borer Ostrinia nubilalis in France. J. Chem. Ecol. 30: 335–352.
• Pieprzyk W., Romankow W. 1960. Wyniki jednorocznych obserwacji nad biologią omacnicy prosowianki (Pyrausta nubilalis Hbn., Lepidoptera, Tortricidae). Biul. Inst. Ochr. Roślin 9: 127–139.
• Poos F.W. 1927. Biology of the European corn borer (Pyrausta nubilalis Hübn.) and two closely related species in northern Ontario. Ohio J. Sci. 27 (2): 47–94.
• Samppington T.W. 2005. First-flight adult European corn borer (Lepidoptera: Crambidae) distribution in roadside vegetation relative to cropping patterns and corn phenology. Environ. Entomol. 34 (6): 1541–1548.
• Showers W.B., Reed G.L., Robinson J.F., DeRozari M.B. 1976. Flight and sexual activity of the European corn borer. Environ. Entomol. 5: 1099–1104.
• Walczak F. (red.). 2006. Omacnica prosowianka – Ostrinia nubilalis Hbn. Aneks do Instrukcji dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji. Część II, tom I i II z 1993 r. pt. Metody sygnalizacji i prognozowania pojawu chorób i szkodników roślin i część III wydana w 1976 r. pt. Rejestracja ogólna i szczegółowa chorób i szkodników roślin uprawnych.
• Walczak F. (red.). 2007. Poradnik sygnalizatora ochrony zbóż. Inst. Ochr. Roślin, Poznań, 111 ss.
• Wałkowski W., Bubniewicz P. 2004. Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis Hbn.) – ekspansywny szkodnik kukurydzy w Wielkopolsce. [European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) – an expansive pest of maize in Wielkopolska region]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 44 (2): 1187–1190.
• Warzecha R., Bereś P.K. 2008. Wzrastające zagrożenie upraw kukurydzy przez omacnicę prosowiankę i możliwości jej zwalczania metodami niechemicznymi – zagadnienia ekonomiczne. Wieś Jutra 1: 43–45.
• Welling M. 1989. The appearance of different strains of the European corn borer in Germany. Acta Phyt. Entomol. Hung. 24 (1–2): 225–229.
• Wiąckowska I. 1995. Światowy przegląd zoofagów z rodzaju kruszynek Trichogramma (Hymenoptera, Trichogrammatidae) oraz badania nad biologią i ekologią kruszynka Trichogramma cacoeciae March. Wyd. Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Kielce, 88 ss.
• Żołnierz R., Hurej M. 2005. Występowanie omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis Hbn.) na plantacji kukurydzy nasiennej na terenie województwa opolskiego. [Infestation of corn grown for seeds by the European corn borer (Ostrinia nubilalis Hbn.) in Opole province]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 45 (2): 1233–1236.
• Żołnierz R., Hurej M. 2007. Porównanie odłowów omacnicy prosowianki przy użyciu pułapek świetlnej i feromonowych. [Comparison of European corn borer catches in light and pheromone traps]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 47 (4): 267–271.