Umiejscowienie poczucia kontroli a zachowania żywieniowe grupy podkarpackiej młodzieży gimnazjalnej

Warianty tytułu

EN

Locus of control vs. dietary behaviours of junior high school students in Podkarpackie Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wstęp. Jednym z uwarunkowań zachowań żywieniowych są czynniki osobowościowe, w tym umiejscowienie poczucia kontroli. Cel pracy. Celem badań była ocena częstości konsumpcji wybranych produktów spożywczych w zależności od umiejscowienia poczucia kontroli (LOC) w grupie młodzieży gimnazjalnej. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w 300-osobowej grupie podkarpackiej młodzieży gimnazjalnej (150 chłopców i 150 dziewcząt). Do oceny sposobu żywienia zastosowano autorski kwestionariusz częstości spożywania produktów, a do pomiaru umiejscowienia poczucia kontroli (LOC) wykorzystano kwestionariusz Delta Drwala. Analizę wyników przeprowadzono z zastosowaniem testu U Manna-Whitneya, za istotne przyjmując prawdopodobieństwo testowe na poziomie p<0,05. Wyniki. Analiza statystyczna wykazała, że dziewczęta istotnie częściej spożywały mleko i mleczne produkty fermentowane, a chłopcy pieczywo razowe, mięso wieprzowe i napoje energetyzujące (p<0,05). Chłopcy ponadto spożywali większą liczbę posiłków w ciągu dnia niż dziewczęta (p<0,001). Wykazano także, iż młodzież o bardziej nasilonym wewnętrznym umiejscowieniu kontroli istotnie częściej spożywała: owoce, pieczywo razowe i jasne, musli, jaja, mięso wieprzowe i drobiowe, ryby i orzechy, a młodzież o wyższej zewnętrznej kontroli istotnie częściej spożywała: napoje słodzone gazowane i energetyzujące oraz produkty typu fast food (p<0,05). Wewnętrzna lokalizacja kontroli była także związana z większą liczbą spożywanych w ciągu dnia posiłków (p<0,05). Wnioski. Niektóre zachowania żywieniowe młodzieży gimnazjalnej były zróżnicowane w zależności od płci i umiejscowienia poczucia kontroli, ze wskazaniem na większą skalę racjonalnych wyborów u dziewcząt oraz osób o bardziej nasilonym wewnętrznym umiejscowieniu kontroli.

EN

Introduction. Eating habits are determined among others by personality factors, including the locus of control. Objective. The aim of the research was to evaluate the frequency of consumption of selected food products depending on the locus of control (LOC) among junior high school students. Materials and method. The research was carried out in a group of 300 junior high school students in Podkarpackie Voivodeship (150 boys and 150 girls). An original questionnaire for measuring food products consumption was used to evaluate eating habits, and Drwal’s Delta Questionnaire was used to measure the locus of control. The outcomes were analyzed using the M-Whitney U test, with test probability p<0.05 regarded as significant. Results. Statistical analysis showed that girls significantly more often consumed milk and fermented dairy products, and boys, whole meal bread, pork and energy drinks (p<0.05). Moreover, the boys had more meals a day than the girls (p<0.001). It was also demonstrated that young people with internal locus of control significantly more often consumed fruit, whole meal and white bread, muesli, eggs, pork, poultry, fish and nuts, and those with external locus of control significantly more often consumed sweet fizzy drinks and energy drinks, as well as fast food products (p<0.05). Internal locus of control was also connected with a higher number of meals eaten a day (p<0.05). Conclusions. Some dietary habits of junior high school students differed depending on the gender and locus of control. In that case, girls and people representing internal locus of control displayed more rational choices.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu
• Rocznik: 2016
• Tom: 22(51)
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.235–239,tab.,bibliogr.

Twórcy

Bibliografia

• 1. Kłosiewicz-Latoszek L. Zalecenia żywieniowe w prewencji chorób przewlekłych. Probl Hig Epidemiol. 2009; 90(4): 447–450.
• 2. Całyniuk B, Grochowska-Niedworok E, Białek A, i wsp. Piramidy żywienia – wczoraj i dziś. Probl Hig Epidemiol. 2011; 91(1): 20–24.
• 3. Pyrzyńska E. Zalecenia żywieniowe i formy ich upowszechniania. Zesz Nauk UEK 2014; 3 (927): 75–86.
• 4. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej IŻŻ w Warszawie (www.izz.waw.pl).
• 5. Remick A, Polivy J, Pliner P. Internal and external moderators of the effect of variety on food intake. Psychol Bull. 2009; 135(3): 434–451.
• 6. Lunn TE, Nowson CA, Worsley A, et al. Does personality affect dietary intake? Nutrition. 2014; 30(4): 403–409.
• 7. Drwal R. Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki. PWN, Warszawa 1995.
• 8. Omidvar N, Ghazi-Tabatabaie M, Eghtesadi S, et al. Psychosocial correlates of low fruit and vegetable intake among adolescent boys and girls in Tehran, Iran. Ecol Food Nutr. 2003; 42(6): 385–397.
• 9. de Bruijn GJ, Brug J, Van Lenthe FJ. Neuroticism, conscientiousness and fruit consumption: exploring mediator and moderator effects in the theory of planned behaviour. Psychol Health. 2009; 24(9): 1051–1069.
• 10. Gacek M. Dietary habits and locus of control assessed in middle-school pupils from the Malopolska region of Poland. Rocz Panstw Zakl Hig. 2013; 64 (2): 129–134.
• 11. Gacek M. Locus of control and dietary behavior in a group of professional team sports athletes. Med Sport. 2013; 29(4): 111–117.
• 12. Wanat G, Grochowska-Niedworok E, Kardas M, i wsp. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe i związane z nimi zagrożenie dla zdrowia wśród młodzieży gimnazjalnej. Hygeia Public Health. 2011; 46(3): 381–384.
• 13. Wolańska D. Evaluation of diets of young people aged 13–15 from rural areas in Karpatian province in terms of diet-related disease risk in adulthood. Gastroenterol Pol. 2011; 18(4): 141–146.
• 14. Sitko DM, Wojtaś A, Gronowska-Senger A. Sposób żywienia młodzieży gimnazjalnej i licealnej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2012; 63(3): 319–327.
• 15. Stefańska E, Falkowska A, Ostrowska L. Wybrane zwyczaje żywieniowe dzieci i młodzieży w wieku 10–15 lat. Rocz Panstw Zakl Hig. 2012; 63(1): 91–98.
• 16. Całyniuk B, Zołoteńska-Synowiec M, Grochowska-Niedworok E, i wsp. Częstotliwość spożycia mleka i produktów mlecznych przez młodzież w wieku 16–18 lat. Probl Hig Epidemiol. 2015; 96(1): 240–244.
• 17. Gerrits JH, O’Hara RE, Piko BF, et al. Self-control, diet concerns and eater prototypes influence fatty foods consumption of adolescents in three countries. Health Educ Res. 2010; 25(6): 1031–1041.
• 18. Cardoso Lde O, Alves LC, Castro IR, et al. Use of the Grade of Membership method to identify consumption patterns and eating behaviors among adolescents in Rio de Janeiro, Brazil. Cad Saude Publica 2011; 27(2): 335–346.
• 19. Sumonja S, Novaković B. Determinants of fruit, vegetable, and dairy consumption in a sample of schoolchildren, northern Serbia, 2012. Prev Chronic Dis. 2013; 31(10): E178. doi: 10.5888/pcd10.130072.
• 20. Nielsen SJ, Rossen LM, Harris DM, et al. Fruit and vegetable consumption of U.S. Youth, 2009–2010. NCHS Data Brief 2014; 56(156): 1–8.
• 21. Walther J, Aldrian U, Stuger HP, et al. Nutrition, lifestyle factors, and mental health in adolescents and young adults living in Austria. Int J Adolesc Med Health 2014; 26(3): 377–386.
• 22. Toselli S, Argnani L, Canducci E, et al. Food habits and nutritional status of adolescents in Emilia-Romagna, Italy. Nutr Hosp. 2010; 25(4): 613–621.
• 23. Agostoni C, Brighenti F. Dietary choices for breakfast in children and adolescents. Crit Rev Food Sci Nutr. 2010; 50(20): 120–128.
• 24. Li M, Dibley MJ, Sibbritt DW, et al. Dietary habits and overweight/ obesity in adolescents in Xi’an City, China. Asia Pac J Clin Nutr. 2010; 19(1): 76–82.
• 25. Arechavala T, Continente X, Perez-Gimenez A, et al. Food consumption frequency and excess body weight in adolescents in the context of financial crisis in Barcelona (Spain). Gac Sanit 2016; pii: S0213–9111(16)30042–5. doi: 10.1016/j.gaceta.2016.03.013.
• 26. Łagowska K, Woźniewicz M, Jeszka J. Porównanie nawyków żywieniowych młodzieży z uwzględnieniem płci oraz poziomu aktywności fizycznej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2011; 62(3): 335–342.
• 27. Gacek M. Spożycie napojów w grupie juniorów młodszych trenujących piłkę nożną – niektóre uwarunkowania osobnicze. Probl Hig Epidemiol. 2013; 94(2): 286–290.
• 28. Junger M, van Kampen M. Cognitive ability and self-control in relation to dietary habits, physical activity and bodyweight in adolescents. Int J Behav Nutr Phys Act. 2010; 23(7): 22–26.
• 29. Pearson N, Ball K, Crawford D. Predicators of changes in adolescents’ consumption of fruits, vegetables and energy-dense snacks. Br J Nutr. 2011; 105(5): 795–803.
• 30. Gacek M, Frączek B. Nutritional evaluation of junior football players depending on the global level of self-efficacy of the athletes. Med Sportiva. 2013; 17(2): 72–75.

Identyfikatory

DOI

10.5604/20834543.1220529