PL
W pracy zaprezentowano wyniki ponad czteroletnich badań monitoringowych wody i gleby, prowadzonych w czterech gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję mleka z województwa podlaskiego. Składnikami poddawanymi ocenie w próbkach wody i gleby były: azot azotanowy (N-NO₃), azot amonowy (N-NH₄) i fosfor (P), a ponadto w próbkach wody - potas (K). Stwierdzono, że w największym stopniu zanieczyszczona była woda pobierana ze studzienek zainstalowanych obok gnojowni (10,7 g N-NO₃-m⁻³, 45,6 g N-NH₄-m⁻³, 6,7 g P·m⁻³ i 645,9 g K·m⁻³) oraz na wybiegu dla bydła (10,9 g N-NO₃-m⁻³, 15,1 g N-NH₄-m⁻³, 3,0 g P·m⁻³ i 270,6 g K·m⁻³). Ponadto duże stężenia poszczególnych tych składników występowały w wodzie pobieranej z takich miejsc, jak: studnie gospodarskie, w pobliżu silosu przy wejściu na teren zagrody. W przypadku gleby, to podobnie jak woda, była ona najbardziej zanieczyszczona w miejscach w pobliżu składowisk nawozów naturalnych. Znajdowało się w niej przeciętnie - azotu azotanowego i amonowego łącznie do 45,6 g·m⁻³ gleby oraz fosforu do 16,1 g·m⁻³ gleby. Podwyższone zawartości fosforu występowały także w glebie pobieranej z wybiegu dla bydła oraz przy bramie wjazdowej. Uzyskane wyniki pracy wskazują, że odchody zwierząt stanowią największe zagrożenie dla jakości wody i gleby w gospodarstwie, a zwłaszcza na terenie zagrody.
EN
The paper presents the data from over four year investigations of water and soil quality on four dairy farms from Podlasie province. The content of nitrate nitrogen (N-N03), ammonium nitrogen (N-NH4) and phosphorus (P) were determined in the water and soil samplers and potassium (K), in the water sampler. It was noted, that water from the control wells installed in the ground near manure pit (10.7 g N-NO₃-m⁻³, 45.6 g N-NH₄-m⁻³, 6.7 g P·m⁻³ and 645,9 g K·m⁻³) and on the cattlerun (10,9 g N-NO₃-m⁻³, 15,1 g N-NH₄-m⁻³, 3,0 g P·m⁻³ and 270,6 g K·m⁻³) was the most polluted. Besides, high concentrations of these individual nutrients occur in water collected from points such as: farm wells, near silo, near farm gate. Soil, similar as water, was the most polluted in the places located near the storage of manure. Soil samples from these places contained together up to 45.6 g·m⁻³ of nitrate and ammonium nitrogen and up to 16.1 g·m⁻³ of phosphorus. Rather high contents of phosphorus also occurs in the soil from the cattlerun and from the place near the farm gate. The obtained data indicate, that animals waste created the highest risk for water and soil quality on the farm, especially in the farmyard area.