Semionotus cf. bergeri Agassiz from the Lias of the Holy Cross Mountains, Poland

• Autorzy: Maslankiewiczowa Z.

Warianty tytułu

PL

Semionotus cf. bergeri Agassiz z liasu Gór Świętokrzyskich

RU

Semionotus cf. bergeri Agassiz iz lejasa Sventokrzhiskikh Gor (Pol'sha)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A specimen of a fish, described here as Semionotus cf. bergeri Agassiz, has been found in the siderite spherolite concretion from the gray claystones of the main ore-bearing series in horizon Ia of the "Edward" mine at Czarniecka Góra near Staporków. This specimen represents two halves of the exoskeleton from their inner sides. The caudal fin and the endoskeleton are lacking. Sediments, in which this fish has been found, belong to the Lower Lias.

PL

W sferosyderycie pochodzącym z szarych iłów głównej serii rudonośnej, poziomu Ia, kopalni „Edward” w Czarnieckiej Górze koło Stąporkowa, został znaleziony okaz ryby. Okaz ten, na ogół w dobrym stanie zachowania, przedstawia dwie połowy zewnętrznego szkieletu od strony wewnętrznej. Brak mu płetwy ogonowej i szkieletu od strony wewnętrznej. Głowa i płetwy wykazują częściowe uszkodzenia. Osady, w których ryba została znaleziona, należą do dolnego liasu. Mimo dużego podobieństwa do rodzaju Lepidotus Agassiz, cechy morfologiczne opisywanej ryby, a zwłaszcza odmienny kształt płetwy grzbietowej i szczęk oraz obecność gulare, nie pozwalają jej do niego zaliczyć. Opisywana ryba różni się też od okazów, znalezionych w roku 1837 przez Puscha w tym samym poziomie rudonośnym, które Agassiz oznaczył jako Pholidophorus angustus Ag. Okaz nasz swymi silnymi szczękami, kształtem szczęki dolnej, kształtem i rozmieszczeniem płetw, morfologią łusek i ostrą krawędzią grzbietową oraz obecnością gulare odpowiada rodzajowi Semionotus Agassiz. Najbardziej zbliża się on do gatunku Semionotus bergeri Ag., chociaż nie jest identyczny. Ponieważ znaleziono tylko jeden okaz, częściowo niekompletny, prowizorycznie określono go jako Semionotus cf. bergeri Agassiz. Jest to pierwszy i dotychczas jedyny przedstawiciel rodzaju Semionotus, znaleziony w Polsce w utworach dolnego liasu.

RU

Описанная рыба найдена в сферосидерите, выступающим в серых илах главной рудоносной серии, горизонта Iа, рудника „Эдвард”, в местности Чар-нецка Гура около Стомпоркова. Горизонт этот принадлежит к нижнему леясу. Образец, довольно хорошей сохранности, представляет две половины внешнего скелета от внутренней стороны. Отсутствует хвостовой плавник и внутренний скелет. Череп и плавники частично повреждены. Рыба эта очень сходна с родом Lepidotus Agassiz, но ее морфологические признаки, а особенно иная форма спинного плавника и челюстей, а также присутствие gulare, не позволяют причислить ее к этому роду. Образец отличается от форм найденных в 1837 году Пушом (Pusch) в этом самом рудоносном горизонте, а определенных Агассизом (Agassiz) как Pholidophorus angustus Ag. Наш экземпляр, на основании крепких челюстей, формы нижней челюсти, формы и размещения плавников, морфологии чешуй и острого спинного края, а также присутствия gulare, соответствует роду Semionotus Agassiz. Наиболее близкий он к виду Semionotus bеrgerri Ag., хотя не идентичный. Так как найден только один экземпляр, и то не совсем полный, предварительно определено эту форму как Semionotus cf. bergeri Agassiz. Это первый и пока единый представитель рода Semionotus, найденный в Польше в отложениях нижнего леяса.

Słowa kluczowe

EN

paleontology; fish; Semionotus cf.bergeri; Lias; sediment; Holy Cross Mountains; Poland

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1965
• Tom: 10
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.57-68,fig.,ref.

Twórcy

autor

Maslankiewiczowa Z.

• School of the Mining and Metallurgy Krakow, Krakow, Poland

Bibliografia

• AGASSIZ, L. 1833-44. Recherches sur les poissons fossiles. 1-5, 1-1420, Neuchâtel.
• DADLEZ, R. 1964. Zarys stratygrafii liasu w Polsce zachodniej i jego korelacja z liasem Polski środkowej (Outline of the Lias in western Poland and correlation with the Lias of central Poland). - Kwart Geol., 8, 1, 122-144, Warszawa.
• JURKIEWICZOWA, I. 1963. Stratygrafia liasu w zachodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. (W druku).
• KARASZEWSKI, W. 1962. Stratygrafia liasu w północnym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich (The stratigraphy of the Lias in the northern Mesozoic zone surrounding the Święty Krzyż Mountains, Central Poland). - Wydawn. Geol., 30, 3, 333-397, Warszawa.
• KRAJEWSKI, R. 1947. Złoża żelaziaków ilastych we wschodniej części powiatu Koneckiego (Clay Ores in the eastern part of the district Końskie, Central Poland). - Biul. P. Inst Geol., (Bull. Serv. Géol. Pologne), 26, 6-133, Warszawa.
• - 1958. Przegląd wyników zdjęcia geologicznego na arkuszu Końskie i Przysucha w granicach występowania utworów triasu i liasu (Review of the results of the geological mapping on the Końskie and Przysucha sheets within the limits of occurrence of Triassic and Liassic deposits, Central Poland). - Ibidem, 126, 111-131.
• KUŹNIAR, Cz. 1943. Żelaziaki ilaste w retyku i liasie powiatu koneckiego. - Arch. Inst. Geol., Warszawa.
• PUSCH, G. G. 1837. Polens Palaeontologie. Stuttgart.
• SAMSONOWICZ, J. 1929. Cechsztyn, trias i lias na północnym zboczu Łysogór (Le Zechstein, le Trias et le Liassique sur le versant nord du Massif de S-te Croix). - Spraw. P. Inst. Geol. (Bull. Serv. Géol. Pologne), 5, 1/2, 1-281, Warszawa.