Ocena możliwości przyrodniczego zagospodarowania odpadów powęglowych wykorzystywanych do niwelacji powierzchni

Warianty tytułu

EN

Evaluation of possibility of natural utilisation of coal mine waste used for surface levelling

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań terenowych i laboratoryjnych wybranych właściwości odpadów powęglowych stosowanych do niwelacji powierzchni w aspekcie ich przyrodniczego zagospodarowania. Uzyskane wyniki wskazują, że odczyn badanych materiałów powęglowych jest aktualnie lekko zasadowy i korzystny dla rozwoju większości roślin stosowanych w rekultywacji biologicznej. Pewnym ograniczeniem dla rozwoju roślin może być podwyższone zasolenie. Zawartość metali ciężkich porównana z obowiązującymi w Polsce aktami prawnymi wskazuje, że badany materiał może być wykorzystywany w rekultywacji. Na postawie wyznaczonych współczynników bioakumulacji (BAF) stwierdzono, że gatunki roślin porastających badane składowisko charakteryzują się niskim stopniem akumulacji metali ciężkich. Uzyskane wyniki nie wskazują na fitotoksyczność badanych odpadów powęglowych i pozwalają na stwierdzenie, że materiał zdeponowany na składowisku może być wykorzystywany jako podłoże dla roślin przy zagospodarowaniu przyrodniczym.

EN

The paper presents the results of field and laboratory investigations on selected properties of coal mine waste used for levelling of surface, in the aspect of its natural utilisation. Obtained results show that currently the reaction of investigated materials is slightly alkaline and advantageous for the growth of most plants used in biological reclamation. Some limitation for plant development may be increased salinity. Heavy metal content was compared with obligatory standards used in Poland. Analysis showed that investigated material may be used in reclamation. Based on determined bioaccumulation coefficient (BAF) it was noted that plant species covering the investigated landfill are characterised by low level of heavy metals accumulation. Obtained results do not indicate phytotoxicity of coal mine waste and allow to state that the material deposited in the investigated landfill may be used as a substrate for plants in its natural utilisation.

Słowa kluczowe

EN

Knurow town; mine waste; coal waste; landfill; waste material; waste material utilization; waste utilization; waste management; heavy metal content; heavy metal accumulation; biological reclamation; bioaccumulation; biological accumulation; levelling

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2017
• Tom: 24
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.253-262,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

Bibliografia

• Baic I., Witkowska-Kita B., 2011. Technologie zagospodarowania odpadów z górnictwa węgla kamiennego – diagnoza stanu aktualnego, ocena innowacyjności i analiza SWOT. Rocznik Ochrona Środowiska. Annual Set The Environment Protection, 13, 1315-1326.
• Bojarska K., Bzowski Z., 2012. Wyniki badań wyciągów wodnych odpadów wydobywczych z kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w aspekcie wpływu na środowisko. Górnictwo i Geologia, 7(2), 101-113.
• Boroń K., Klatka S., Ryczek M., Koperski T., Lech B., 2010. Odczyn i przewodnictwo elektrolityczne wybranych materiałów powęglowych stosowanych w rekultywacji. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 41, 385-390.
• Boroń K., Klatka S., Ryczek M., Liszka P., 2016. Kształtowanie się właściwości fizycznych, fizykochemicznych i wodnych rekultywowanego i nierekultywowanego osadnika byłych Krakowskich Zakładów Sodowych „Solvay”. Acta. Sci. Pol., Formatio Circumiectus, 15(3), 35-43.
• Bresler E., Mc Neal В.L., Carter D.L., 1982. Saline and sodic soils. Springer-Verlag, 9-13.
• Bzowski Z., Dawidowski A., 2013. Monitoring właściwości fizykochemicznych odpadów wydobywczych pochodzących z kopalni węgla kamiennego LW Bogdanka. Zeszyty Naukowe, 149 Uniwersytetu Zielonogórskiego, Inżynieria Środowiska, 29, 87-96.
• Carillo P., Annunziata M.G., Pontecorvo G., Fuggi A., Woodrow P., 2011. Salinity stress and salt tolerance. W: Abiotic stress in plants – mechanisms and adaptations (Red. A. Shanker). InTech., 21-38.
• Cluis C., 2004. Junk-greedy greens: phytoremediation as a new option for soil decontamination. Biotech. J., 2, 60-67.
• Curyło T., Krauze A., Kuczyńska I., Sapek B., 1985. Liczby graniczne zawartości Fe, Cu, Mn, Zn, Co, J, Se i Mo w roślinności łąk i pastwisk pod kątem oceny ich wartości paszowej. Prace Kom. Nauk PTG, 93, 43-60.
• Dz.U. 1995 nr 16, poz. 78. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
• Dz.U. 2002 nr 165, poz. 1359 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi.
• FAO, 1971. Salinity Seminar Baghdad. Irr. drain paper 7. Rome. FAO, 2006. World reference base for soil resources. A framework for international classification, correlation and communication. World Soil Resources Reports No. 103. Roma.
• Ginocchio R., Baker A., 2004. Metallophytes in Latin America: a remarkable biological and genetic resource scarcely known and studied in the region. Revista Chilena de Historia. Natural, 77(1), 185-194.
• Gorlach E., 1991. Zawartość pierwiastków śladowych w roślinach pastewnych jako miernik ich wartości. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 34(262), 13-22.
• Greszta J., Morawski S., 1972. Rekultywacja nieużytków poprzemysłowych. Wyd. PWRiL, Warszawa.
• Gwoździewicz M., Bukowska M., 2012. Zmiany współczynnika filtracji różnowiekowych odpadów wydobywczych w bryle składowiska „Bogdanka” w świetle badań modelowych oraz in situ.
• Górnictwo i Środowisko. Research reports. Mining and Environment. Quarterly 1/2012. Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T., 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. Seria P (53), Wyd. IUNG, Puławy, s. 20.
• Kabata-Pendias A., Pendias H., 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Klatka S., Malec M., Ryczek M., Kruk E., Zając E., 2016. Ocena zdolności retencyjnych wybranych odpadów przemysłowych. Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus, 15(4), 53-60.
• Klojzy-Karczmarczyk B., Mazurek J., Staszczak J., 2016. Analiza jakości odpadów z nieczynnej hałdy górnictwa węgla kamiennego w odniesieniu do wymagań stawianych odpadom wydobywczym obojętnym. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, 95, 227-242.
• Korban Z., 2011. Problem odpadów wydobywczych i oddziaływania ich na środowisko, na przykładzie zwałowiska nr 5A/W-1 KWK „x”. Górnictwo i Geologia, 6(1), 109-120.
• Lis J., Pasieczna A., 1995. Atlas Geochemiczny Górnego Śląska. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Mocek A., Drzymała S., Maszner P., 2000. Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Poznań. Wydaw. AR, ss. 416. Munns R., Tester M., 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annual Review of Plant Biology, 59, 651- 681. Namiernik J., Łukasiak J., Jamrógiewicz Z., 1995. Pobieranie próbek środowiskowych do analizy. Wydawnictwo PWN.
• Patrzałek A., Nowińska K., 2013. Rozwój zbiorowisk roślinnych na zwałowiskach odpadów górniczych rekultywowanych różnymi metodami. W: Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, 5 (Red. P.P. Zagożdżon i M. Madziarz). Wrocław, 297-306. 262 S. KLATKA i in.
• Rezvani M., Zaefarian F., 2011. Bioaccumulation and translocation factors of cadmium and lead in Aeluropus littoralis. Aust. J. Agric. Engin., 2, 114-119. Spychalski W., 2007. Pierwiastki śladowe w glebach wytworzonych z gruntów pogórniczych. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 33,108-113.
• Strzyszcz Z., 2004. Bezglebowa metoda rekultywacji terenów poprzemysłowych w woj. śląskim. Osiągnięcia i zagrożenia. Roczniki Gleboznawcze, 4(2), 405-418.
• Terelak H., Tujaka A., Motowicka-Terelak T., 2001. Trace element content (CD, CU, NI, PB, Zn) in farm-land soils in Poland, Archiwum Ochrony Środowiska, 27(4), 159-174.
• Vega F.A., Covelo E. F., Andrade M.L., 2006. Competitive sorption and desorption of heavy metals in mine soils: Influence of mine soil characteristics. J. Colloid Interface Sci., 298, 582-592.
• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. 2016. Stan środowiska w województwie śląskim w 2015 roku. Biblioteka Monitoringu Środowiska Katowice, s. 172.
• Xin Li, Hong Yang, Chang Zhang, Guangming Zeng, Yunguo Liu, Weihua Xu, Youe Wu, Shiming Lan, 2017. Spatial distribution and transport characteristics of heavy metals around an antimony mine area in central China. Chemosphere, 170, 17-24.
• Zając E., Zarzycki J., 2013. Wpływ aktywności termicznej zwałowiska odpadów węgla kamiennego na rozwój roślinności. Rocznik Ochrony Środowiska. 15, 1862-1880.