Z badań nad fizjonomią środowiska przyrodniczego

• Autorzy: Sleszynski P.

Warianty tytułu

EN

From the research on natural environment physiognomy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Values of natural environment in the connection with human activity create various landscape combinations with a specific atmosphere of the place (spirit of the place, genius loci). Spirit of the place is a synthesis of nature and culture based on historical past. The man perceives information about environment thanks to processes formed by stimuli coming from the environment and also, through his motivations and needs, including aesthetical needs. Each type of culture, and, within its framework, particular social groups and, in a sense, every individual, have their own hierarchy of needs. those needs also undergo historical changes. Satisfying aesthetical needs is connected with aesthetical experiences. There are three kinds of those: the ones connected with physiological condition (nice feeling ofrelaxation), tasting nature as a pure show and admiring nature in relation to religious or metaphysical experiences. The aesthetic valuation of landscape is a valuation of actually existing environment and, more precisely, of its aesthetic values, arising in the mind through the process of perception and resulting in a defined experience. Such a valuation is non-relative and subjective. To simplify the procedure the term of visual attractiveness of landscape should by introduced (V AL), connected with an active approach. Visual attractiveness of landscape should be understood as the function of really existing landscape (L) and unified standards defining the system of aesthetic values (AV): VAL= f(L x {AV}) Aesthctic values of landscape in town planning should by considered from two points of view: as visual attractiveness of particular regions (natural and natural-cultural landscapes) and as visual attractiveness of particular views. those elements are supplementary thus they should be considered together. It has been assumed that landscape diversity should by considered as divided into structural (connected with the structure) and functional ( concerning functioning of the landscape). Physiognomic diversity has also been determined through the form (shape and contrast of the landscape) and contents (being the kind of elements within the landscape and the way it is filled with them, determined also by the cultural factor). It has been determined that visual attractiveness of landscape is the average of two factors: diversity of form, defined as the average of the sum of shape and length factor and of contrast; diversity of contents, defined as the average of the sum of horizontal relief extent and horizontal extent of coverage and the abundance of vegetation, diminished by disadvantageous influence of human activity. The valuation has been performed in the vicity of Pińczów (southern Poland), on the are of 77 sq. km. the above mentioned research of attractiveness of view are the development of the method of determining visual attractiveness of landscape on the basis of physiognomic diversification. The research has proven that the vicinity of Pińczów is characterised by special and lexique landscape values. Yet their proper use depends in a large measure on the policy of local authorities and the behaviour of the inhabitants. The presence of high landscape values may contribute the development of tourism.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 1997
• Tom: 21
• Opis fizyczny: s.255-297,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sleszynski P.

Bibliografia

• Andrzejewski R., Weigle A., (red.), 1991, Polskie studium różnorodności biologicznej, Nar. Fund. Ochr. Środ., Warszawa.
• Armand A.D., 1980, Nauka o krajobrazie, PWN, Warszawa.
• Arnot R.H., Grant K., 1981, The application of a method for terrain analysis to functional landcapability assesment and aesthetic landscape appreciation, Landscape Planning, nr 8/1981.
• Barsch H., 1979, W sprawie pojęć dotyczących powłoki ziemskiej i jej przestrzennego rozczłonkowania w terminologii nauki o krajobrazie, Przegl. Zagr. Lit. Geogr., nr 2/1979.
• Bartkowski T., 1991, Kształtowanie i ochrona środowiska człowieka, PWN, Warszawa.
• Bertalanffy L. von, 1984, Ogólna teoria systemów, PWN, Warszawa
• Bogdanowski J., 1976, Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Ossolineum - PAN, Kraków.
• Bogdanowski J., 1994a, Droga od percepcji do ochrony i kształtowania krajobrazu, [w:] Bogdanowski J. (red.), Problemy percepcji i kształtowania krajobrazu, Ofic. Wydawn. Inst. Ekol. PAN, Dziekanów Leśny.
• Bogdanowski J. (red.), 1994b, Problemy percepcji i kształtowania krajobrazu, Ofic. Wydawn. Inst. Ekol. PAN, Dziekanów Leśny.
• Bogdanowski J. (red.), 1996, Projekt standardowego opracowania problematyki ochrony wartości kulturowego krajobrazu i środowiska, w studium do planu i w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, Krajobrazy 12 (24), Ośr. Zabytk. Krajobr., Warszawa.
• Bogdanowski J., Łuczyńska-Bruzda M., Novak Z., 1973, Architektura krajobrazu, Warszawa-Kraków.
• Brossard T., Wieber J.C., 1984, Le paysage trois, definition, mode d'analyse et de cartographie, L 'Espace Geographique 1.
• Brossard T., Joly D., 1996, Mapping the visual content of landscape: a regional approach by means of Corine Land Cover and digital elevation model, IALE International Conference „Landscape transformation in Europe. Practical and Theoretical aspects”, 9-12 Oktober 1996, Warsaw.
• Chojnicki Z. (red .), 1977, Metody ilościowe i modele w geografii, PWN, Warszawa.
• Czerniawska K., 1974, Wstępne badania potrzeb i upodobań estetycznych, IWP, Warszawa.
• Dearden 1979; A Statistical Method for the Assesment of Visual Landscape Quality for Land Use Planning Purpose, Journal of Environmental Management 9.
• Dearden P., 1981, Public participation and scenic quality analysis, Landscape Planning, vol. 8, nr 1.
• Eringis K.I., Budriunas K, 1976, Karta esteticzeskich resursow łandszaftow Litwy, Ak. Nauk Litovskoj SRR, Vilnius.
• Faliński J. B., 1990, Kartografia geobotaniczna, t.2., PPWK, Warszawa-Wrocław .
• Fularski M., 1937, Polska w międzynarodowym ruchu turystycznym, Prace Studium Turyzmu UJ w Krakowie, t. V, Warszawa.
• Gaździcki J., 1990, Systemy informacji przestrzennej, PPWK, Warszawa-Wrocław.
• Gibson J., 1966, The environment as a source of stimulation, [in:] The sences considere as perceptual systems, Boston.
• Gołaszewska M., 1986, Zarys estetyki, PWN, Warszawa.
• Gołaszewska M. (red.), 1990, Nauka o pięknie. Rozprawy z pogranicza estetyki, aksjologii ogólnej i antropologii filozoficznej, Wyd. UMCS, Kraków - Lublin.
• Hill M.O., 1973, Diversity and evenness, a unifying notation and its consequences, Ecology 54.
• Hutchinson G.E., 1959, Homage to Santa Rosalina a why are three so many kinds of animals, Amer. Natur. 93.
• Januszewska-Kobus J., 1991, Ocena walorów estetycznych krajobrazu okolic Murzynowa, praca magisterska napisana pod kier. prof. A. Richlinga w Zakładzie Kompleksowej Geografii Fizycznej WGiSR UW, Warszawa, maszynopis.
• Jones G., 1989, A land use problem in the Glasgow Green Belt, presented at the IGU Meeting on Changing Rural Systems, Amsterdam, 21-25.08.1989.
• Jones G., 1990, Managing land use change in Britain (two case studies), Papers of the COMECON III.2 Conference, Jachranka, 3-8.09.1990.
• Knopp T.B., Ballman G., Merriam L.C jr. 1979, Toward amore direct measure river user preferences, Journ. of Leisure Res. 11 (4).
• Kondracki J., Richling A., 1983, Próba uporządkowania terminologii w zakresie geografii fizycznej kompleksowej, Przegl. Geogr. 55, z. 1.
• Kostrowicki A.S., 1971, Z problematyki badawczej człowiek - środowisko, Przegl. Geogr. 42, z. 1.
• Kostrowicki A.S., 1992, System człowiek - środowisko w świetle teorii ocen, Pr. Geogr. IGiPZ PAN, t. 156, Warszawa.
• Kostrubiec B., 1977, Metody badań koncentracji przestrzennej, [w:] Chojnicki Z. (red.), 1977, Metody ilościowe i modele w geografii, PWN, Warszawa
• Kowalczyk Al., 1993, Krajobraz multisensoryczny jako przejaw holistycznego postrzegania świata, [w:] Ruszczycka-Mizera M., 1993, Problemy szczegółowych studiów krajobrazowych Polski, Semin. Ogólnopol. w Karpaczu 27-28 kwietnia 1993, Uniwers. Wrocław.
• Kowalczyk And., 1992, Metodologia i metodyka badań percepcji krajobrazu z punktu widzenia potrzeb turystyczno-wypoczynkowych, [w:] Metody oceny srodowiska przyrodniczego, Gea, 2, Wyd. WGiSR UW, Warszawa - Płock - Murzynowo.
• Krzymowska-Kostrowicka A., 1995, Zarys geoekologii rekreacji, t.2, Wyd. WGiSR UW, Warszawa.
• Kuczyńska A., 1972, Piękno. Mit i Rzeczywistość, WP, Warszawa.
• Lenart W., 1993, Kartowanie wód, [w:] Richling A., (red.), Metody szczegółowych badań geografii fizycznej, PWN, Warszawa.
• Leszczycki S., 1977, Geografia a planowanie przestrzenne i ochrona srodowiska, PWN, Warszawa.
• Lewicka M., Trzebiński J. (red.), 1985, Psychologia spostrzegania społecznego, KiW, Warszawa.
• Linton D., 1968, The assesment of scenery as a natural resource, Scott. Geogr. Mag. 84.
• Mac Arthur R.H., 1955, Fluctuations of animal populations and a measure of community stability, Ecology, nr 36/1955.
• Mac Arthur R.H., Mac Arthur J.W., 1961, On bird species diversity, Ecology 42.
• Mac Arthur R.H., 1965, Patterns of species diversity, Biot. Rev. 40.
• Mac Intosh R. P., 1967, An index of diversity and the relation of certain concepts of diversity, Ecology 48.
• Mark D.M., 1975, Computer analysis of topography: a comparison of terrain storage methods, Geogr. Annaler, 57A, vol. 3-4.
• Mossley M.P., 1989, Perceptions of New Zealand scenery, New Zealand Geographer 45 (1).
• Ołdak A., 1992, Możliwości oceny widzialności krajobrazu przy zastosowaniu Geograficznych Systemów Informacyjnych, [w:] Metody oceny srodowiska przyrodniczego, Gea, nr 2, Wyd. WGiSR UW, Warszawa - Płock - Murzynowo.
• Otahel J., 1980, Studium percepcie krajinnej scenerie a jehi prinos k lokalizacii zariadenie cestovneho ruchu, Geogr. Casopis, 32, 4.
• Pianka E.R., 1981, Ekologia ewolucyjna, PWN, Warszawa.
• Pielou E.C., 1975, Ecological diversity, Wiley, New York.
• Pietrzak M., 1989, Problemy i metody badania struktury geokompleksu, UAM, Poznań.
• Popiel J., 1949, Przedmiot estetyczny w przeżyciu krajobrazu, Przegl. Filozof., t. XLV, z. 1-2, Warszawa - Kraków.
• Puzaczenko J.G. 1981, Struktura rastitielnoj zony SSSR. Sistiemnyj analiz, Nauka, Moskva.
• Ramos A., Ramos F., Cifuentes, Fernandez-Canadas 1976, Visual Landscape Evaluation. A grid technique, Landsc. Planning 3.
• Richling A., 1992a, Kompleksowa geografia fizyczna, PWN, Warszawa.
• Richling A., 1992b, Podstawy metodyczne oceny wizualnej atrakcyjności krajobrazu, [w:] Metody oceny środowiska przyrodniczego, Gea, nr 2, Wyd. WGiSR UW, Warszawa - Płock - Murzynowo.
• Richling A., Solon A., 1996, Ekologia krajobrazu, wyd. 2, PWN, Warszawa.
• Rogalewski O., 1974, Zagospodarowanie turystyczne, PWN, Warszawa.
• Ruszczycka-Mizera M., (red.) 1993, Problemy szczegółowych studiów krajobrazowych Polski, Semin. Ogólnopol. w Karpaczu 27-28 kwietnia 1993, Uniwers. Wrocław.
• Rykowski K., 1995, Ochrona róznorodności biologicznej w lasach, [w:] Andrzejewski R., Wiśniewski R.J., (red.), Problemy różnorodności biologicznej, materiały z konferencji „Nauka na rzecz różnorodności biologicznej”, Warszawa, 13 grudnia 1995 r., Ofic. Wydawn. Inst. Ekol. PAN, Dziekanów Leśny.
• Skarżyński Z., 1992, Ocena walorów estetycznych krajobrazu okolic Piecek na Pojezierzu Mrągowskim, [w:] Metody oceny środowiska przyrodniczego, Gea, nr 2, Wyd. WGiSR UW, Warszawa - Płock - Murzynowo.
• Solon J., 1993, Changes in the vegetation landscape in the Pińczów environs (S-Poland), Phytocoenologia 21, vol.4.
• Solon J., 1995, Różnorodność biologiczna jako element oceny jakości krajobrazu, [w:] Richling A., Malinowska E., Lechnio J. (red.), Materiały konferencji „Jakość krajobrazu – jakość życia” - Płock, 6-8.10.1994, WGiSR UW - PAEK, Warszawa.
• Sonnenfeld J., 1967, Environmental perception and adaptation level in the Arctic, [in:] Lowenthal D. (ed.), Environmental perception and behavior, Dep. of Geogr., Res. Pap. no. 109, Univ. of Chicago.
• Steinhaus H., 1945, O wskaźniku ukształcenia pionowego, Przegl. Geogr. 21, Warszawa.
• Syga A., 1994, Ocena percepcji estetycznej krajobrazu jako element waloryzacji turystyczno-rekreacyjnej, pr. magist. wyk. pod kier. prof. dr hab. A. Krzymowskiej-Kostrowickiej w Zakł. Geogr. Turyzmu WGiSR UW, mscr.
• Szewczyk R., 1995, Waloryzacja atrakcyjności wizualnej krajobrazu górskiego na przykładzie Doliny Kościeliskiej i Doliny Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich, praca magisterska napisana pod kier. prof. A. Richlinga w Zakładzie Kompleksowej Geografii Fizycznej WGiSR UW, Warszawa, maszynopis.
• Śleszyński T.P., 1996, Ocena atrakcyjności wizualnej krajobrazu okolic Pińczowa, praca magisterska napisana pod kier. prof. A. Richlinga w Zakładzie Geoekologii WGiSR UW, Warszawa, maszynopis.
• Ursuł A.D., 1968, Priroda i informacija, Izd. Mys'l', Moskwa.
• Whittaker R.H., 1965, Dominance and diversity in land communities, Science 147.
• Whittaker R.H., 1972, Evolution and measurement of species dversity, Taxon 21.
• Wieber J.C., 1981, Etude du paysage et (ou?) analise ecologique, Travaux de l'Institut de Geographie de Reims, No 45-46.
• Wilson E.O. (ed.), 1988, Biodiversity, Natl. Acad. Press, Washington D.C.
• Wojciechowski K.H., 1986, Problemy percepcji i oceny estetycznej krajobrazu, Rozprawy habilitacyjne Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMSC, nr 28, Lublin.
• Wolski P., 1992, O znaczeniu percepcji krajobrazu, [w:] Metody oceny srodowiska przyrodniczego, Gea, nr 2, Wyd. WGiSR UW, Warszawa - Płock - Murzynowo.
• Wyrzykowski J. (red.) 1991, Ocena krajobrazu Polski w aspekcie fizjonomicznym na potrzeby turystyki, Uniw. Wrocł.
• Wyrzykowski J., 1993, Studia nad walorami widokowymi krajobrazu Polski we wrocławskim ośrodku geograficznym, [w:] Ruszczycka-Mizera M., (red.) 1993, Problemy szczegółowych studiów krajobrazowych Polski, Semin. Ogólnopol. w Karpaczu 27-28 kwietnia 1993, Uniwers. Wrocław.
• Zgorzelski M., 1993, Kartowanie rzeźby powierzchni terenu, [w:] Richling A., (red.), Metody szczegółowych badań geografii fizycznej, PWN, Warszawa.
• Życiński J., 1993, Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki, PWN, Warszawa.