Działalność rynku polskiej prasy ludowej dla środowisk wiejskich w zaborze pruskim

• Autorzy: Koziolek A.

Warianty tytułu

EN

The activity of the polish popular press for rural areas during the Prussian partition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad prasą skierowaną do środowisk wiejskich w XIX i początku XX w. są wprowadzeniem do analizy przemian na rynku wydawniczym i czytelniczym od momentu powstania pierwszych pism aż do transformacji ustrojowej. Celem niniejszego opracowania jest zbadanie genezy usług wydawniczych kierowanych do stanu chłopskiego w zaborze pruskim. Porównanie poszczególnych tytułów pod względem zawartości treści, grup odbiorców i składów osobowych redakcji, jakie były tworzone w pierwszych periodykach i zawodowej prasie skierowanej dla ludu, pozwoliła wskazać funkcje pełnione przez prasę o charakterze branżowym (rolniczym) w omawianym okresie i zaborze. Ważnym czynnikiem, który należy podkreślić, była organizacja wydawnictw i ich wpływ na czytelników pomimo ograniczeń cenzorskich dotyczących rynku prasowego. W zaborze pruskim powstawały pierwsze duże wydawnictwa łączące wydawanie prasy i książek. Działalność prasy dla środowisk wiejskich od XIX w. aż do okresu I wojny światowej była zróżnicowana. Dominowały tam jednak treści o charakterze edukacyjnym, społecznym i religijnym.

EN

Studies of the press for the rural populations in the 19th and early 20th centuries form the basis for an analysis of changes in the publishing market and readers since the beginning of the print media up to political and economic transformation. This paper explores origins of publishing services for the rural population in the territories under Prussian occupation. Comparison of the titles with regard to the content, audiences and editorial teams in the first periodicals and popular press facilitated the determination of the functions of the farming press in the above period and region. An important factor to be recognised is the organisation of publishing companies and their influence on the audiences, despite press censorship. In the part of Poland under Prussian occupation the first large publishers had been established, publishing both newspapers and books. The activity of the press for rural audiences from the 19th century up to World War I varied. Educational, social, and religious content dominated in these editions. The fight to preserve Polishness in all three annexations, even though it varied depending on the government administration, focused on the dissemination of knowledge of Polish history and learning the native language.

Słowa kluczowe

PL

Polska; zabor pruski; rolnictwo; ludnosc wiejska; chlopi; prasa; gazety; dzialalnosc wydawnicza

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2019
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.131-145,bibliogr.

Twórcy

autor

Koziolek A.

• Polskie Wydawnictwo Rolnicze, ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań

Bibliografia

• Bieńkowska B. (2005). Książka na przestrzeni dziejów.Warszawa: Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacji.
• Cieślak T. (1976). Prasa w zaborze pruskim (Śląsk, Pomorze, Warmia, Mazury) w latach 1871–1918. W: J. Łojek (red.). Prasa polska w latach 1864–1918 (s. 202–214). Warszawa: Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Instytut Badań Literackich PAN.
• Danielewski I., Chociszewski J. (red.) (1873). Kalendarz Majstra od Przyjaciela Ludu. Chełmno: Nakładem Ignacego Danielewskiego.
• Fedorowicz M. (1996). Dorobek wydawniczy Ignacego Danielewskiego – drukarza chełmińskiego (1829–1907). Acta Universitatis Nicolai Copernici,Bibliologia I – Nauki Humanistyczno-Społeczne, 306, 139–150.
• Gzella G. (1994). „Pisma dla ludu”: pod zaborami w pierwszej połowie XIX wieku. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Gzella G. (2004). „Przed wysokim sądem”: procesy prasowe polskich redaktorów czasopism dla chłopów w zaborze pruskim. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Jakóbczyk W. (1976). Prasa w Wielkopolsce (1859–1918). W: J. Łojek (red.). Prasa polska w latach 1864–1918 (s. 177–201). Warszawa: Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Instytut Badań Literackich PAN.
• Lato S. (1963). U źródeł prasy „dla ludu”. W: I. Turowska-Bar (red.). Polskie czasopisma o wsi i dla wsi od XVIII w. do roku 1960:materiały bibliograficzno-katalogowe (s. 4–22). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Łepkowski T. (1973). Słownik historii Polski (wyd. 6). Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Owsińska A. (1955). Sprawa chłopska w świetle publicystyki poznańskiej z lat 1823–1848. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Stępień S. (1984). Prasa ludowa w Polsce: zarys historyczny. Warszawa: Prasa ZSL.
• Syska H. (1949). Od „Kmiotka” do „Zarania”: z historii prasy ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe.
• Wójcik A. (2002). Praca organiczna w myśli ludowej na przełomie XIX i XX wieku. Rocznik Dziejów Ruchu Ludowego, 22, 77–88.
• Czasopisma„Biedaczek, czyli mały i tani tygodnik dla biednego ludu” 1849, nr 10, s. 1; 1850, nr 7, s. 2–4.
• „Nadwiślanin” 1850, nr 2, s. 1.
• „Pismo dla Ludu Polskiego” 1845, nr 9/10, s. 2.
• „Praca: Tygodnik dla wszystkich stanów, poświęcony sprawom rolnictwa, handlu i przemysłu” 1896, nr 7, s. 4; 1908, nr 1, s. 1.
• „Przyjaciel Ludu” 1834, nr 1, s. 12; 1842, nr 32, s. 256; 1846, nr 8, s. 62.
• „Szkółka niedzielna” 1839, nr 3, s. 1; 1848, nr 4, s. 4; 1851, nr 8, s. 2.
• „Wielkopolanin” 1848, nr 3, s. 4; 1849, nr 5, s. 4; 1883, nr 19, s. 1–2; 1912, nr 7, s. 3.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir022019/06